New update.current

CVS version numbers

polish/.wmlrc: 1.4 -> 1.5 
polish/contact.wml: 1.31 -> 1.32 
polish/donations.wml: 1.35 -> 1.36 
polish/social_contract.wml: 1.8 -> 1.9 
polish/support.wml: 1.29 -> 1.30 
polish/Bugs/Developer.wml: 1.23 -> 1.24 
polish/Bugs/server-control.wml: 1.10 -> 1.11 
polish/Bugs/server-refcard.wml: 1.9 -> 1.10 
polish/Bugs/server-request.wml: 1.7 -> 1.8 
polish/CD/index.wml: 1.19 -> 1.20 
polish/CD/faq/index.wml: 1.30 -> 1.31 
polish/CD/http-ftp/index.wml: 1.10 -> 1.11 
polish/CD/mirroring/rsync-mirrors.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/CD/vendors/index.wml: 1.24 -> 1.25 
polish/CD/vendors/legal.wml: 1.8 -> 1.9 
polish/MailingLists/debian-announce.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/MailingLists/disclaimer.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/News/2002/20021216.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/News/2003/20030119.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/News/2003/20030127.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/News/2003/20030811.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/News/2003/20031005.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/News/2003/20031121a.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/News/2004/20040406.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/News/2004/20040515.wml: 1.1 -> 1.2 
polish/News/2004/20040524.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/News/2004/20041026.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/News/weekly/contributing.wml: 1.10 -> 1.11 
polish/News/weekly/index.wml: 1.8 -> 1.9 
polish/News/weekly/2004/05/index.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/News/weekly/2004/10/index.wml: 1.6 -> 1.7 
polish/News/weekly/2004/11/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/News/weekly/2004/20/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/News/weekly/2004/23/index.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/News/weekly/2004/27/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/News/weekly/2004/32/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/News/weekly/2004/33/index.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/News/weekly/2004/34/index.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/News/weekly/2004/35/index.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/News/weekly/2004/36/index.wml: 1.6 -> 1.7 
polish/News/weekly/2004/37/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/banners/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/757_technologies.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/aerasec.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/alex_r.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/altoros.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/andreas_o.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/andreu_i.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/andrew_f.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/anthony_p.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/avalonix.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/baltazar_q.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/bao_h.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/beeznest.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/ben_b.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/benjamin_s.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/blue_orb.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/brickred_technologies.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/bruce_p.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/bryan_b.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/carlos_hg.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/catalyst.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/filippo_giunchedi.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/heureka.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/iceguard.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/john_b.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/lawrence_c.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/linunet.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/michael_b.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/mohawk_software.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/nils_r.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/rafez_n.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/sosa.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/stuart_t.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/turo_technology.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/consultants/ultreia.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/consultants/vivek_k.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/devel/index.wml: 1.26 -> 1.27 
polish/devel/debian-desktop/index.wml: 1.7 -> 1.8 
polish/devel/debian-installer/archive.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/devel/debian-installer/errata.wml: 1.9 -> 1.10 
polish/devel/debian-installer/gtk-frontend.wml: 1.8 -> 1.9 
polish/devel/debian-installer/ports-status.wml: 1.19 -> 1.20 
polish/devel/debian-installer/svn.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/devel/debian-installer/News/2004/8.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/devel/debian-installer/News/2004/9.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/devel/debian-installer/News/2004/99.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/devel/debian-med/index.wml: 1.6 -> 1.7 
polish/devel/debian-med/practice.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/devel/join/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/devel/join/newmaint.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/devel/join/nm-step1.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/devel/join/nm-step2.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/devel/website/index.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/devel/wnpp/index.wml: 1.12 -> 1.13 
polish/devel/wnpp/wnpp.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/devel/wnpp/work_needing.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/distrib/cd.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/distrib/ftplist.wml: 1.20 -> 1.21 
polish/doc/books.wml: 1.17 -> 1.18 
polish/doc/cvs.wml: 1.7 -> 1.8 
polish/doc/ddp.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/doc/devel-manuals.wml: 1.7 -> 1.8 
polish/doc/docpolicy.wml: 1.6 -> 1.7 
polish/doc/misc-manuals.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/doc/todo.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/doc/topics.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/doc/user-manuals.wml: 1.15 -> 1.16 
polish/international/index.wml: 1.17 -> 1.18 
polish/international/Polish/bezpieczny_debian.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/international/Polish/free.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/international/Polish/index.wml: 1.17 -> 1.18 
polish/international/Polish/instalacja_potato.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/international/Polish/manifest.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/international/Polish/polaczenie_z_internetem.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/international/Polish/system_pakietow.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/international/Polish/wprowadzenie.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/international/Polish/wstep_do_debiana.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/intro/about.wml: 1.39 -> 1.40 
polish/intro/cn.wml: 1.38 -> 1.39 
polish/intro/search.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/intro/why_debian.wml: 1.13 -> 1.14 
polish/legal/cryptoinmain.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/legal/index.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/legal/notificationforarchive.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/legal/notificationfornewpackages.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/mirror/official_sponsors.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/mirror/sponsors.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/mirror/submit.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/misc/awards.wml: 1.5 -> 1.6 
polish/misc/memberships.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/partners/partners-form.wml: 1.4 -> 1.5 
polish/po/bugs.pl.po: 1.12 -> 1.13 
polish/po/countries.pl.po: 1.11 -> 1.12 
polish/po/distrib.pl.po: 1.6 -> 1.7 
polish/po/doc.pl.po: 1.6 -> 1.7 
polish/po/langs.pl.po: 1.15 -> 1.16 
polish/po/organization.pl.po: 1.13 -> 1.14 
polish/po/others.pl.po: 1.20 -> 1.21 
polish/po/ports.pl.po: 1.6 -> 1.7 
polish/po/security.pl.po: 1.9 -> 1.10 
polish/po/templates.pl.po: 1.19 -> 1.20 
polish/ports/amd64/index.wml: 1.9 -> 1.10 
polish/ports/freebsd/bsd-libc-based.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/ports/i386/index.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/ports/netbsd/news.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/releases/index.wml: 1.28 -> 1.29 
polish/releases/potato/index.wml: 1.29 -> 1.30 
polish/releases/sarge/index.wml: 1.14 -> 1.15 
polish/releases/slink/index.wml: 1.19 -> 1.20 
polish/releases/woody/errata.wml: 1.7 -> 1.8 
polish/releases/woody/installmanual.wml: 1.8 -> 1.9 
polish/releases/woody/releasenotes.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/security/crossreferences.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/cve-compatibility.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/index.wml: 1.30 -> 1.31 
polish/security/2003/dsa-231.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/security/2003/dsa-233.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/security/2004/CAN-2004-0077.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/CAN-2004-0109.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-423.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/security/2004/dsa-432.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/security/2004/dsa-445.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/security/2004/dsa-446.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/security/2004/dsa-447.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/security/2004/dsa-462.wml: 1.3 -> 1.4 
polish/security/2004/dsa-469.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-470.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-471.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-472.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-473.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-474.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-475.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-476.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-477.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-478.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-479.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-480.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-481.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-482.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-483.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-484.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-485.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-486.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-487.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-488.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-489.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-490.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-491.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-492.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-493.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-494.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-531.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-532.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-533.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-534.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-535.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-536.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-538.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/security/2004/dsa-540.wml: 1.2 -> 1.3 
polish/users/index.wml: INITIAL -> 1.1 
polish/y2k/index.wml: INITIAL -> 1.1

9 files changed, 3896 insertions, 0 deletions

diff --git a/polish/international/Polish/bezpieczny_debian.wml b/polish/international/Polish/bezpieczny_debian.wml
new file mode 100644
index 00000000000..70e2b429b22
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/bezpieczny_debian.wml
@@ -0,0 +1,720 @@
+#use wml::debian::template title="Debian GNU/Linux - bezpieczna stacja robocza" NOHEADER="yes"
+
+<h2>Debian GNU/Linux - bezpieczna stacja robocza</h2>
+
+<p>Gdy uruchamiamy linuksową stację roboczą i zamierzamy łączyć się
+z Internetem, musimy podjąć prawie takie same środki ostrożności
+jak administrator serwera. Wybór dystrybucji jest ważny, bo
+przesądza z jakimi programami przyjdzie nam pracować i w jaki
+sposób będziemy wykonywać niektóre bardziej specyficzne zadania -
+nie powinien więc być pochopny. W tym artykule czytelnicy
+zapoznają się z możliwościami i specyfiką tylko jednej
+dystrybucji Linuksa, Debianem. Na pewno jednak dużą część
+poznanej tutaj wiedzy da się zastosować także w innych -Red Hat,
+Slackware czy S.u.S.E.. Ponieważ źródła większości opisywanych
+programów są dostępne na popularnych serwisach FTP (adresy na
+końcu artykułu), nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać
+omawiane rozwiązania we własnej dystrybucji. Wszelkie uwagi
+odnośnie treści artykułu oraz ewentualnych błędów lub niedomówień
+są mile widziane.</p>
+
+<p>Dystrybucja Debian GNU/Linux cieszy się sławą solidnej i stabilnej.
+"Sztywne" zależności pomiędzy wersjami poszczególnych pakietów zwiększają
+niezawodność systemu i sprawiają, że Debian sprawdza się idealnie nie
+tylko jako serwer, ale także jako stacja robocza dla bardziej
+wymagających użytkowników.</p>
+
+<p>Niemniej jednak nawet ona nie jest wolna od usterek i wad. Wszystkie
+systemy operacyjne wymagają, oprócz prawidłowej instalacji i
+konfiguracji, również stałej opieki ze strony użytkownika i
+administratora. Dotyczy to szczególnie bezpieczeństwa, gdzie pomyłka czy
+niedopatrzenie mają nieraz tragiczne konsekwencje. Problem powstaje, gdy
+temat zabezpieczeń zupełnie nas nie interesuje i nie zajmujemy się nim
+zawodowo czy hobbystycznie - i nie zamierzamy zatem poświęcać mu więcej
+czasu niż to jest konieczne. Chcielibyśmy ograniczyć nasze "łatanie" do
+rzeczy niezbędnych i tych bardziej przydatnych, które postaram się tu
+opisać.</p>
+
+<p>Nie łudźmy się, że raz zainstalowany system będzie wiecznie sprawny i
+tak samo bezpieczny. Wraz z upływem czasu odkrywane są nowe błędy w
+oprogramowaniu, naprawiane są stare - za kilka miesięcy nasz podłączony
+do Internetu komputer może być celem ataków ludzi z całego świata. Mówiąc
+bardziej brutalnie, poziom zabezpieczeń naszej stacji roboczej maleje z
+każdym dniem. Dlatego oprócz stosowania generalnych zasad właściwego
+użytkowania, należy co jakiś czas odwiedzić stronę http://www.debian.org
+- znajduje się tam specjalny dział poświęcony interesującemu nas
+zagadnieniu - lub inne strony o podobnej tematyce, wymienione na końcu
+artykułu. Możemy tam zasięgnąć informacji o ewentualnych odkrytych lukach
+oraz o aktualnych wersjach pakietów nie posiadających usterek. Często
+jednak na raporty trzeba czekać tygodniami a nawet miesiącami. Wiele
+nieprawidłowości w działaniu programów jest znanych tylko wąskiej grupie
+ludzi, którzy utrzymują je w tajemnicy ze względu na potencjalne
+korzyści, jakie mogą dzięki temu osiągnąć. Co wtedy robić? Prędzej czy
+później "dziura" zostanie odkryta, a wiadomość o tym znajdzie się na
+którejś z popularnych list dotyczących bezpieczeństwa (a później - jeśli
+program którego dotyczy jest częścią tej dystrybucji - na stronie
+Debiana), jednak już wtedy może być za późno. Prawdopodobieństwo że
+staniemy się wcześniej celem ataku jest nikłe, niemniej jednak trzeba się
+z taką możliwością liczyć. Idealnym wyjściem byłoby stałe monitorowanie
+jednej lub kilku list dyskusyjnych (może to być bugtraq lub dowolna inna
+- adresy zostały podane na końcu artykułu) - ostrzeżenia pojawiają się tu
+średnio 7 dni wcześniej niż na "oficjalnej" stronie Debian GNU/Linux.</p>
+
+<p>W chwili pisania artykułu aktualną stabilną wersją Debiana była wersja
+oznaczona numerem 2.2, znana także pod nazwą Potato. Wersja niestabilna
+została nazwana Woody. Oprócz tego część z omawianych bardziej
+szczegółowo zagadnień można odnieść do dystrybucji Corel Linux, także
+opartej na pakietach deb (choć przeznaczonej raczej dla mniej
+doświadczonych użytkowników) oraz komercyjnego Storm Linux. Tekst został
+jednak stworzony głównie z myślą o Debianie 2.2 (a także wcześniejszych
+2.1 Slink i 2.0 Hamm). Duża liczba pakietów skłania raczej do wybrania
+jednego z kilku ich "zestawów" i tak też robi większość użytkowników.
+Później możemy dostosować system do swoich potrzeb instalując
+interesujące nas programy lub usuwając zbędne. Podstawowa konfiguracja
+odbywa się również podczas instalacji. Gdy już szczęśliwie przebrniemy
+przez te wszystkie zawiłości, ustawimy hasło superużytkownika (czyli
+roota) i zainstalujemy niezbędne programy, możemy zacząć przekształcanie
+naszego Linuksa w "bezpieczną stację roboczą".</p>
+
+<h3>Ważniejsze usterki systemu mogące prowadzić do naruszenia jego
+bezpieczeństwa</h3>
+
+<p>Poniżej przedstawiono wybrane luki obecne w wersjach dystrybucji Debian
+GNU/Linux od 1.3 do 2.2 poprzez stabilne wersje poprawkowe rc2, rc5
+itp.</p>
+
+<ul>
+<li>
+Demony bootpd i ftpd z pakietu netstd w wersjach starszych niż 3.07-2
+były podatne na atak przez przepełnienie bufora (Debian 1.3 / 2.0).
+Obecnie zostały już załatane.
+</li>
+<li>
+Demon finger o nazwie cfingerd nigdy nie cieszył się sławą
+bezpiecznego. Odkryto w nim dużo bardzo poważnych błędów (szczególnie w
+starszych wersjach). Dlatego też większość specjalistów zaleca
+korzystanie ze standartowego demona (fingerd) znajdującego się w
+pakiecie netstd.
+</li>
+
+<li>
+lincity - gra lincity w wersjach 1.03-2 i 1.09-1 (Debian 1.3.1),
+instalowana wraz z pakietem lincity-svga, zawiera błąd przepełnienia
+bufora mogący prowadzić do nieautoryzowanego dostępu do przywilejów
+superużytkownika. Późniejsze wersje są bezpieczne.
+</li>
+
+<li>
+mailx-8.1.1-9 i wcześniejsze - pozwala uzyskać intruzowi przywileje
+grupy mail.
+</li>
+
+<li>
+Program suidexec dostarczany razem z pakietem suidmanager (wersje
+wcześniejsze niż 0.19) pozwala na wykonanie każdemu użytkownikowi
+dowolnego programu z prawami roota, jeśli istnieje w systemie choć
+jeden skrypt powłoki z ustawionym bitem SUID.
+</li>
+
+<li>
+W bibliotece z pakietu ldso_1.9.2 (plik ld-linux.so.1.9.2) jest błąd
+pozwalający na uzyskanie przywilejów użytkownika root.
+</li>
+
+<li>
+Program lsof w wersji 4.04 i wcześniejszych pozwala na lokalne
+uzyskanie dostępu do uprawnień superużytkownika (zostało to naprawione
+w wersji 4.37).
+</li>
+
+<li>
+Pakiet super_3.11.6 i wcześniejsze także mają usterki mogące prowadzić
+do uzyskania nieautoryzowanego dostępu.
+</li>
+
+<li>
+Gra xsoldier (wersja 1:0.96.7 i wcześniejsze) jest domyślnie
+instalowana z bitem SUID i zawiera groźny błąd mogący prowadzić do
+uzyskania dostępu do całego systemu. Należy zainstalować nowszą wersję
+tego programu lub zdjąć wspomniany bit: chmod -s /usr/games/xsoldier.
+</li>
+
+<li>
+Demon ftp o nazwie wuftpd począwszy od wersji 2.4.2, poprzez BETA-15 do
+BETA-18, aż do 2.5.0 zawiera szereg błędów krytycznych dla
+bezpieczeństwa systemu. Należy zrezygnować z jego używania (istnieje
+pakiet netstd zawierający bezpieczniejszą alternatywę) lub zainstalować
+najnowszą możliwą wersję (w tej chwili 2.6.0).
+</li>
+
+<li>
+fsp - w Debianie 2.0 ten program tworzył nieautoryzowane konto o nazwie
+ftp. W wersji 2.71 pakietu błąd został naprawiony (jeśli jednak
+instalowaliśmy starsze wersje, po aktualizacji należy też skasować
+wspomniane konto).
+</li>
+
+<li>
+cfengine - w wersji 2.0 systemu program ten zawierał błąd pozwalający
+na naruszenia bezpieczeństwa. Został on naprawiony w wersji 1.4.9-3
+pakietu.
+</li>
+
+<li>
+W pakietach sendmail oraz sendmail-wide występuje usterka pozwalająca
+na zniszczenie zwykłemu użytkownikowi bazy aliasów pocztowych. Zostało
+to naprawione w wersji sendmail_8.9.3-3slink1.
+</li>
+
+<li>
+Wcześniejsze niż 3.1.5-0.1 pakiety zawierające aplikację htdig mają
+poważną usterkę mogącą prowadzić do uzyskania zdalnego dostępu do
+systemu.
+</li>
+
+<li>
+Demon lpr w wersjach wcześniejszych niż 0.48-0.slink1 pozwalał na
+zdalne uzyskanie przywilejów superużytkownika. Zamiast dalszego
+używania tego programu zaleca się korzystanie z narzędzi zawartych w
+pakiecie lprng.
+</li>
+
+<li>
+apcd - rozpowszechniany razem z Debianem 2.1 Slink jest podatny na atak
+wykorzystujący dowiązania symboliczne. Błąd został naprawiony w wersji
+0.6a.nr-4slink1 pakietu.
+</li>
+
+<li>
+Podobny atak można było przeprowadzić z powodu niedoskonałości programu
+make. Zostało to naprawione w wersji 3.77-5slink.
+</li>
+
+<li>
+Program nmh (wcześniejsze niż 0.27-0.28-pre8-4) może zostać wprowadzony
+w błąd przez odpowiednio spreparowane nagłówki MIME, co w konsekwencji
+może doprowadzić do wykonania kodu z prawami użytkownika root.
+</li>
+
+<li>
+mtr (starsze od0.28-1) domyślnie zainstalowany z bitem SUID,
+niewłaściwie zwalnia wykorzystywane przywileje, co może być przyczyną
+lokalnego zagrożenia.
+</li>
+</ul>
+
+<p>Wszystkie wymienione luki w bezpieczeństwie zostały załatane w wersji 2.2
+systemu. Oczywiście, są to jedynie dość znane przykłady - najbardziej
+aktualnych informacji należy szukać na listach dyskusyjnych i stronach
+Debiana.</p>
+
+<h3>Blokowanie dostępu do niepotrzebnych usług</h3>
+
+<p>Gdy nie ma potrzeby wykorzystywania jakiejś usługi, najlepiej
+uniemożliwić do niej dostęp. Na przykład, gdy nie mamy zamiaru
+udostępniać innym informacji o zalogowanych użytkownikach oraz kontach w
+systemie, należy zrezygnować z uruchamiania demona fingerd. Także
+większość usług typu RPC (Remote Procedure Call) nie jest przydatna na
+komputerze domowym.</p>
+
+<p>Obsługą dużej części demonów internetowych w systemach uniksowych zajmuje
+się program inetd. Na wydruku 1 przedstawiono fragment przykładowego
+pliku konfiguracyjnego (/etc/inetd.conf) tego demona.</p>
+
+<p>Gdy nie chcemy korzystać z danego programu, należy wiersz zawierający
+jego wywołanie opatrzyć znakiem komentarza. W przypadku programu finger
+wiersz ten będzie wyglądał następująco:
+
+<pre>
+ \#finger        stream  tcp     nowait  nobody  /usr/sbin/tcpd  /usr/sbin/in.fingerd
+</pre>
+
+<p>Następnie zapisujemy zmiany i restartujemy demona inetd poleceniem
+killall -HUP inetd.
+Od tej chwili połączenie z fingerd (port 79) będzie niemożliwe.</p>
+
+<p>Zaleca się blokowanie wszystkiego, z czego nie zamierzamy korzystać.
+Zakładając, że mamy dostęp do Internetu przez łącze komutowane i nie
+zamierzamy uruchamiać żadnych serwisów, zostawiamy tylko: ftp (serwer
+plików - kiedy zamierzamy je czasami komuś udostępnić), smtp (serwer
+poczty wychodzącej - gdy zamierzamy wysyłać pocztę), ident (część
+serwerów ftp oraz IRC wymaga identyfikacji użytkownika nawiązującego
+połączenie). Oczywiście, tylko od nas zależy co chcemy zostawić, a co
+nie. Pełny spis usług i odpowiadających im portów znajduje się w pliku
+/etc/services.</p>
+
+<h3>Instalacja i konfiguracja programu Secure Shell (SSH)</h3>
+
+<p>Gdy chcemy umożliwić zdalnym użytkownikom dostęp do powłoki, nie musimy
+używać do tego celu programów telnet, rsh lub rlogin. Co więcej, nie jest
+to wskazane - programy te nie obsługują szyfrowania transmisji i każda
+osoba dysponująca przywilejami superużytkownika na komputerze, przez
+który przechodzą pakiety kierowane do naszego Linuksa może poznać
+niezakodowane hasło, a nawet przebieg całej sesji. Program Secure Shell
+umożliwia skorzystanie ze specjalnego protokołu zapewniającego szyfrowany
+algorytmem RSA kanał komunikacyjny. Mechanizm działania SSH to temat na
+osobny artykuł, jednak w skrócie można powiedzieć że identyfikacja
+użytkownika opiera się na sprawdzaniu wygenerowanych wcześniej kluczy
+publicznych (mogą mieć one długość od 512 bitów wzwyż) przesyłanych do
+innych uczestników transmisji. Służą one do kodowania danych; do
+dekodowania służą klucze prywatne. Cała transmisja jest szyfrowana
+kluczem o długości 256 bitów.</p>
+
+<p>W Debianie 2.2 pakiety z programem ssh(d) znajdują się w dziale non-US.
+Oznacza to, że jest to oprogramowanie dodatkowe, nie będące częścią
+dystrybucji, a jednocześnie spełniające kryteria produktów objętych
+specjalnymi przepisami eksportowymi Stanów Zjednoczonych (algorytm ma
+mniejszą długość niż w wersji przeznaczonej na rynek amerykański -
+obecnie wspomniane przepisy ulegają zmianie). Mamy do dyspozycji zarówno
+wersję pierwszą (pakiet ssh-nonfree_1.2.27-4.deb - wersja bardziej znana
+i szerzej stosowana), jak i drugą (ssh2_2.0.13-4), której wymagają
+niektóre windowsowe klienty ssh. Ich darmowy odpowiednik (obie wcześniej
+wspomniane wersje zamieszczone są także w dziale non-free) to tzw.
+OpenSSH (wywodzący się z systemu OpenBSD) - zaleca się używanie właśnie
+tej odmiany, ponieważ ma ona opinię programu dość bezpiecznego, co w
+przypadku aplikacji tego rodzaju nie jest bez znaczenia. Pakiet to
+ssh_1.2.1pre24-1.deb (non-US/main).</p>
+
+<p>Omówmy pokrótce zasadę działania narzędzia. W momencie instalacji
+właściwego pakietu generowana jest para kluczy identyfikujących nasz
+komputer (ssh_host_key - klucz prywatny oraz ssh_host_key.pub - klucz
+publiczny), która następnie zostaje zapisana w katalogu /etc/ssh. Tam
+również znajduje się plik konfiguracyjny klienta (ssh_config) i demona
+(sshd_config). Oprócz tego, w katalogu /etc/init.d tworzone są skrypty
+startowe uruchamiające sshd (secure shell daemon). Dzieje się to również
+po udanej instalacji.</p>
+
+<p>Klienta ssh uruchamiamy poleceniem: 
+<pre>
+[tm:@ ~]$ ssh -l login host.pl 
+</pre>
+
+<p>Gdzie login jest nazwą konta, a host.pl adresem komputera na który chcemy
+się zalogować. Potem już tylko musimy wpisać nasze hasło.</p>
+
+<p>Gdy chcemy połączyć się z innym komputerem bez podawania hasła, musimy
+utworzyć programem ssh-keygen oba wymagane klucze. Wybieramy ich długość
+oraz hasło zabezpieczające klucz prywatny. Domyślnie są one umieszczane w
+katalogu $HOME/.ssh jako identity i identity.pub. Następnie przenosimy
+nasz klucz publiczny (z pliku ~/.ssh/identity.pub) do pliku
+$HOME/.ssh/authorized_keys na innym serwerze. Możemy to zrobić poleceniem
+<tt>cat identity.pub &gt;&gt; authorized_keys</tt>. Od teraz możemy logować się na nasze
+konto na tym serwerze bez podawania hasła.</p>
+
+<p>Klientem programu Secure Shell można zalogować się na konto root, nawet
+jeśli nasz terminal nie jest wymieniony w pliku /etc/securetty. Nie można
+tego zrobić korzystając na przykład ze zwykłego telnetu.</p>
+
+Po udanej instalacji serwera możemy zablokować dostęp do usług telnet,
+rlogin i rsh tak, jak zostało to opisane w poprzednim rozdziale.
+
+Secure Shell obsługuje jeszcze jeden bardzo przydatny mechanizm. Jest nim
+tzw. przekazywanie portów (ang. port forwarding). Polega ono na łączeniu
+portów lokalnej stacji roboczej z portami dowolnie wybranej internetowej
+maszyny. Gdy chcemy połączyć port_zdalny serwera host.pl z portem
+port_lokalny naszego komputera, wpisujemy:
+
+[root]# ssh -L port_lokalny:host.pl:port_zdalny localhost 
+
+Po wpisaniu hasła i rozpoczęciu sesji wszystkie połączenia na
+port_lokalny naszej maszyny będą przekazywane na port_zdalny host.pl.
+Równoważne polecenie to:
+
+[root]# ssh -R port_zdalny:host.pl:port_lokalny localhost 
+
+To udogodnienie można wykorzystać do obsługi usług, które standardowo nie
+zapewniają możliwości szyfrowania transmisji (takich jak pop3). Dzięki
+temu nie będziemy przesyłać naszych haseł czystym tekstem przez całą
+drogę do zdalnego serwera.
+
+Do przekazywania portów o numerach mniejszych od 1024 potrzebujemy
+przywilejów superużytkownika. W przypadku innych możemy to robić jako
+zwykły użytkownik.
+
+<h3>Program SSLtelnet</h3>
+
+Gdy z jakichś powodów musimy używać telnetu (np. osoby, którym
+chcielibyśmy udostępnić powłokę używają systemów nie-uniksowych i nie
+posiadają klientów ssh - dla MS Windows 9x istnieją odpowiednie programy,
+natomiast np. dla MS-DOS niestety nie), najlepiej byłoby, gdyby
+obsługiwał on możliwość szyfrowania transmisji. Pomocą będzie nam tutaj
+służyło narzędzie telnet(d)-ssl. Program składa się z klienta oraz demona
+i ma za zadanie zastąpić standartowy telnet. Obsługuje technologię SSL
+(Secure Socket Layer) i dzięki temu może nawiązać bezpieczne połączenie,
+gdy druga strona także ma zaimplementowaną tę funkcję. W przeciwnym razie
+używany jest kanał niezakodowany (tak jak w "zwykłym" telnecie). Dzięki
+temu mamy zarówno możliwość szyfrowania, jak i łączność z innymi, nie
+posiadającymi klientów ssh osobami.
+
+Aby zainstalować SSLtelnet(d), potrzebujemy odpowiednich bibliotek.
+Znajdują się one w oddzielnym pakietach (dział non-US, numery wersji
+takie jak w Debianie 2.2):
+<pre>
+[root]# dpkg -i libssl09_0.9.4-4.deb 
+[root]# dpkg -i openssl_0.9.4-4.deb 
+[root]# dpkg -i ssleay_0.9.4-4.deb 
+</pre>
+Musimy usunąć stare wersje telnet i telnetd: 
+<pre>
+[root]# dpkg --purge telnet 
+[root]# dpkg --purge telnetd 
+</pre>
+Teraz możemy przystąpić do instalacji programu: 
+<pre>
+[root]# dpkg -i telnet-ssl_0.14.9-1.deb 
+[root]# dpkg -i telnetd-ssl_0.14.9-1.deb 
+[root]# dpkg -i ssltelnet_0.14.9-1.deb 
+</pre>
+W tym momencie zamieniane są odpowiednie pliki. Nasz telnet jest teraz
+wyposażony w nowe funkcje - szczegółowe ich omówienie można znaleźć na
+stronie podręcznikowej (man 1 telnet lub man 8 telnetd).
+
+<h3>Icmplogd i Tcplogd - programy logujące próby nawiązywania
+połączeń</h3>
+
+<p>Zanim ktoś zdecyduje się na włamanie do danego systemu komputerowego,
+zwykle stara się zebrać o nim jak najwięcej informacji. Jedną z metod
+"rozpoznania celu" jest skanowanie portów. Oczywiście, nie istnieje żaden
+sposób zabezpieczenia się przed próbami takiego działania - można je
+tylko wykryć i ewentualnie odpowiednio na nie reagować. Standardowo
+informacje o połączeniach na porty naszej maszyny przechwytuje demon
+syslogd i przesyła je w odpowiednie miejsce (patrz Syslogd - standartowa
+kontrola pracy systemu). Jednak tym sposobem dowiemy się tylko o
+najprymitywniejszych przypadkach skanowania portów - zwykłych pełnych
+połączeniach TCP z trzystopniowym potwierdzaniem (ang. three-way
+handshake). Istnieją o wiele bardziej wyrafinowane metody, nie są one
+jednak niewykrywalne, jak sądzono jeszcze jakiś czas temu. W rozpoznaniu
+ich pomoże nam pakiet iplogger (w wersji 2.2 to iplogger_1.1-7.deb).
+Zawiera dwa demony - tcplogd oraz icmplogd. Pamiętają one wszystkie
+połączenia przychodzące TCP oraz pakiety ICMP wysłane do naszego
+komputera i standardowo przekazują zawiadomienia o nich do syslogd jako
+daemon.notice. W pliku /etc/iplogger.conf możemy zdefiniować, czego
+używać do zapisu raportów oraz jakie pakiety rejestrować. Skrypty
+startowe obu demonów instalują się automatycznie w katalogu
+/etc/init.d.</p>
+
+<h3>Tripwire - sprawdzanie sum kontrolnych plików</h3>
+<p>Nawet jeśli jesteśmy bardzo pewni naszych zabezpieczeń, powinniśmy być
+przygotowani na najgorsze. Po włamaniu kluczową sprawą, oprócz załatania
+luki i wymiany haseł jest ustalenie, które pliki zostały zmienione.
+Zapewnienie spójności systemu to jedno z podstawowych zadań
+administratora. Ręczne sprawdzenie sum kontrolnych oraz dat powstania i
+modyfikacji plików może być dość kłopotliwe (sumę kontrolną MD5 danego
+pliku możemy utworzyć poleceniem md5sum plik). Dlatego między innymi
+powstał pakiet tripwire (ostatnia wersja tripwire_1.2-16.1.deb), który
+powiadomi nas o każdej niezgodności zachodzącej miedzy informacjami
+zapisanymi w bazie a aktualnym stanem. Po instalacji w pliku
+konfiguracyjnym /etc/tripwire/tw.config możemy określić co i jak ma być
+sprawdzane. Poleceniem tripwire -initialize generujemy listę, z którą
+będziemy później porównywać wyniki następnych sprawdzeń (program
+umieszcza ją jako aktualny_katalog_roboczy/databases/tw_db.nazwa.hosta,
+później należy ją skopiować do katalogu /usr/lib/tripwire/databases). W
+katalogu /etc/cron.weekly jest też umieszczany skrypt tripwire - jeśli
+nie odpowiada nam cotygodniowa kontrola możemy go przenieść np. do
+/etc/cron.monthly - wtedy cała operacja będzie wykonywana co miesiąc.</p>
+
+<h3>Programy SUID i SGID</h3>
+<p>Jeśli wykonywalny plik ma ustawiony bit SUID, oznacza to że zawsze jest
+uruchamiany z przywilejami użytkownika, który jest jego właścicielem.
+Podobnie jest z bitem SGID - ale wtedy to grupa, do której należy program
+przekazuje swoje uprawnienia. Nie trzeba wyjaśniać, dlaczego takie
+ustawienia powinny być nadawane tylko w najbardziej uzasadnionych
+przypadkach. Największe niebezpieczeństwo zachodzi wtedy, gdy
+właścicielem jest root (lub grupa root w przypadku programów SGID).
+
+Obecność takich programów możemy sprawdzić poleceniem:</p>
+
+<pre>
+[root]# find / -type f -user root -perm -04000 -ls 
+</pre>
+
+Oraz dla SGID: 
+
+<pre>
+[root]# find / -type f -user root -perm -02000 -ls 
+</pre>
+
+<p>Lista powinna być monitorowana. Zaleca się usunięcie bitów SUID z
+programów /bin/mount i /bin/umount (chyba że chcemy montować inne systemy
+plików jako zwykły użytkownik), a gdy zainstalujemy ssh to także z
+/usr/bin/rcp (w zastępstwie mamy program scp - część pakietu ssh),
+/usr/bin/rlogin i /usr/bin/rsh. Usunięcie wspomnianego bitu z innych
+programów także jest możliwe (chodzi tu np. o /bin/ping i
+/usr/bin/traceroute), jednak dopiero po dokonaniu niezbędnych zmian w
+źródłach jądra systemu i jego rekompilacji. W przeciwnym razie programy
+nie będą działać poprawnie.
+
+<p>Alternatywną metodą zapanowania nad popularnymi "suidami" jest instalacja
+pakietu suidmanager_0.43.2.deb (Debian 2.2). Wtedy za pomocą poleceń
+suidregister i suidunregister lub bezpośrednich wpisów do pliku
+/etc/suid.conf kontrolujemy obecność tych potencjalnie niebezpiecznych
+programów w naszym systemie.
+
+<p>Więcej na ten temat można dowiedzieć się z artykułu Zabezpieczenia w
+popularnych dystrybucjach Linuksa, który ukazał się w numerze 1/99
+LinuxPlus.
+
+<h3>Filtrowanie połączeń przychodzących - program tcpd</h3>
+
+<p>Nie zawsze możemy przewidzieć, kto będzie łączył się z naszym komputerem.
+Części "gości" chcielibyśmy odmówić dostępu do konkretnych usług, portów
+lub nawet całego systemu. Do takich celów służą (między innymi) specjalne
+programy zwane zaporami sieciowymi (ang. firewall). Są to w większości
+produkty komercyjne (choć istnieje kilka bardzo dobrych i darmowych),
+wymagające sporej wiedzy i umiejętności przy instalacji oraz stałego
+nadzoru. Nie będą na pewno przeznaczone dla domowego użytkownika. Odmianą
+zapór sieciowych są tak zwane filtry pakietów IP (ang. packet filter).
+Jeśli chodzi o Linuksa, mamy do dyspozycji ipfwadm (jądra systemu w
+wersjach 2.0.x) oraz ipchains (wersje 2.2.x). Wymagają one jednak
+modyfikacji i rekompilacji jądra systemu - trzeba włączyć wszystkie opcje
+umożliwiające obsługę zapór sieciowych, co znacznie zwiększy rozmiar
+jądra. Oprócz tego, określenie dużej ilości adresów "zaufanych" i
+"niezaufanych" może powodować później trudności w zrozumieniu sytuacji
+(przynajmniej dla patrzącego na te ustawienia niezbyt obytego z Uniksem
+administratora). Filtry IP to niewątpliwie narzędzie dla średnio
+zaawansowanych i doświadczonych użytkowników. Stosowanie ich na stacji
+roboczej co prawda nie jest wygodne, ale niewątpliwie możliwe. Więcej na
+temat kompilacji jądra i ustawianiu odpowiednich opcji w części
+Rekompilacja jądra.
+
+<p>Podstawową kontrolę połączeń z usługami obsługiwanymi przez demony
+uruchamiane za pośrednictwem programu inetd zapewnia program tcpd (tak
+zwany TCP Wrapper). Wpisując w /etc/inetd.conf przed ścieżką do danego
+demona /usr/sbin/tcpd (tcpd może być zainstalowane w dowolnym innym
+miejscu), poddajemy ten program kontroli. Kluczowe znaczenie mają tu
+pliki /etc/hosts.allow i /etc/hosts.deny (w Debianie stosowany jest do
+dziś ten format zapisu, w innych dystrybucjach może być używany wyłącznie
+plik /etc/hosts.deny). Gdy chcemy na przykład odblokować niektóre
+programy tylko dla konkretnych osób, do hosts.deny wpisujemy ALL: ALL,
+natomiast do hosts.allow intersujące nas adresy IP lub domeny oraz nazwy
+usług w formacie nazwa_uslugi: .domena.pl (lub nazwa_hosta) - tak jak
+jest to pokazane na wydruku 2. Natomiast odwrotna operacja wymaga
+wpisania ALL: ALL do /etc/hosts.allow, a poniższych reguł do
+/etc/hosts.deny (wydruk 3).
+
+<p>To tylko najprostsze przykłady. Bardziej szczegółowe informacje można
+znaleźć na stronie podręcznikowej tcpd(8) (man 8 tcpd).
+
+<h3>Syslogd -kontrola pracy systemu</h3>
+
+<p>Pakiet sysklogd oferuje nam dwa demony, których zadaniem jest
+rejestrowanie pracy systemu: klogd oraz syslogd. Pierwszy przechwytuje
+wiadomości wysyłane przez jądro, drugi natomiast operuje w przestrzeni
+użytkownika (user space) i monitoruje działanie programów systemowych (i
+nie tylko). To właśnie ten ostatni jest jednym z głównych filarów
+bezpieczeństwa - gdy będziemy wiedzieli co się "u nas" dzieje, będziemy
+też w stanie łatwiej zlokalizować przyczyny ewentualnych problemów.
+
+<p>Co, jak i gdzie rejestrować określamy w pliku konfiguracyjnym
+/etc/syslog.conf. Gdy wprowadzamy zmiany do już istniejących ustawień,
+musimy pamiętać o specjalnym formacie zapisu. Z grubsza można go
+przedstawić tak:
+
+&lt;słowo kluczowe&gt;.&lt;priorytet&gt;      &lt;miejsce logwania&gt;
+
+<p>Słowo kluczowe opisuje podsystem, który będzie wysyłał wiadomości.
+Najważniejsze dopuszczalne wartości tego parametru to: auth, auth-priv,
+cron, daemon, kern, lpr, mail, news, syslog, user, uucp oraz local0 aż do
+local7.
+
+<p>Priorytet określa znaczenie i rodzaj wiadomości. Możemy go zdefiniować
+jako (zaczynając od najmniej istotnych): debug, info, notice, warning,
+warn (to samo co warning), err, error (to samo co err), crit, alert,
+emerg, panic (to samo, co emerg).
+
+<p>Parametr miejsce logowania nie musi być koniecznie plikiem - może
+wskazywać urządzenie blokowe (konsolę lub nawet terminal wirtualny),
+nazwę innego komputera naszej sieci, nazwę użytkownika czy też nazwany
+potok(kolejkę).
+
+<p>We wszystkich trzech przypadkach dopuszcza się stosowanie znaku * , który
+oznacza odwołania do wszystkich typów i/lub priorytetów, a w przypadku
+miejsca logowania wysyłanie wiadomości na terminale zalogowanych
+użytkowników.
+
+<p>Kilka przykładów możliwych konfiguracji możemy zobaczyć na wydruku 4.
+
+<p>Od nas zależy, jakie ustawienia uznamy za najbardziej właściwe. Po każdej
+zmianie należy zrestartować demona poleceniem killall -HUP syslog. Warto
+poeksperymentować.
+  
+<h3>Rekompilacja jądra systemu</h3>
+
+<p>Powtórna kompilacja jądra nie jest absolutnie konieczna, ale staje się
+niezbędna gdy chcemy zwiększyć szybkość systemu lub gdy potrzebujemy
+nowych sterowników. Czasami nowe wersje jądra mają nowe, przydatne
+funkcje i nie powtarzają starych błędów. O całej operacji napisano wiele,
+więc nie powinna już nikomu sprawiać kłopotów. Generalną tendencją jest
+usuwanie wszystkiego, czego nie musimy używać oraz dodawanie tego, co
+będzie nam potrzebne. Dzięki rozsądnemu wyborowi i skompilowaniu
+niektórych sterowników jako modułów ładowalnych można znacznie
+"odchudzić" jądro i wydatnie przyspieszyć naszego Linuksa. Warto też
+zainteresować się niektórymi opcjami bezpośrednio dotyczącymi
+bezpieczeństwa, np. TCP syncookie support (jej włączenie zapobiega atakom
+typu syn-flood - zalewanie pakietami SYN) czy też Quota support
+(wkompilowanie jej w jądro pozwoli nam ustawić limity przestrzeni
+dyskowych w systemie plików dla określonych użytkowników za pomocą
+programu quota). Opcje pozwalające uruchomić zaporę sieciową zostały
+opisane w artykule Zabezpieczenia w popularnych dystrybucjach Linuksa z
+LinuxPlus 1/99 (Tabela 3).
+
+
+<h3>Ustawianie ograniczeń powłoki</h3>
+
+<p>Czasami chcielibyśmy dać komuś dostęp do wirtualnej konsoli, ale nie
+jesteśmy w stu procentach pewni czy ta osoba (przez przypadek lub
+umyślnie) nie zakłóci pracy naszego systemu. Aby odebrać jej możliwość
+wykonywania niepożądanych czynności, możemy zastosować kilka rozwiązań.
+
+<p>Najprościej jest użyć wbudowanego polecenia powłoki bash, ulimit. Za jego
+pomocą można ustawić m.in. maksymalny rozmiar plików, pamięć wirtualną,
+zużycie czasu procesora, największe rozmiary plików zrzutu pamięci
+(core), nieprzekraczalny limit otwartych na raz deskryptorów plików,
+maksymalną liczbę procesów jakie dany użytkownik może rozpocząć oraz
+maksymalny rozmiar zajmowanej pamięci. Wszystkie limity zobaczymy po
+wydaniu polecenia ulimit -a. Więcej informacji na temat ich ustawiania
+znajduje się na stronie podręcznikowej builtins(1) (część ulimit).
+
+<p>Ponieważ Debian do wersji 2.1 nie ma w pełni zaimplementowanego
+mechanizmu PAM (Pluggable Authentication Modules), nie możemy określać
+globalnych limitów bezpośrednio w pliku /etc/security/limits.conf (tak
+jak w Red Hacie, S.u.S.E., Mandrake, Calderze czy Debianie 2.2, które te
+funkcje posiadają). Jednak jeśli muszą dotyczyć one wszystkich
+użytkowników (także naszego), nic nie stoi na przeszkodzie aby ustawić je
+w plikach startowych powłoki. Globalnie takim plikiem jest /etc/profile
+(cały czas mówimy o bashu). Do tego pliku wpisujemy polecenie ulimit
+[opcja] [nasz limit] i od tej pory każdy uruchamiający powłokę będzie
+objęty takimi ograniczeniami (nawet jeśli w swoim katalogu domowym
+posiada plik .bash_profile, który wykonywany jest później). Raz
+ustawionych w powłoce limitów nie można "złagodzić". Każdy program (np.
+powłoka csh, w której odpowiednikiem ulimit jest polecenie limit) z niej
+uruchomiony dziedziczy wszystkie ustawienia.
+
+<p>Takie rozwiązanie ma jednak dużo wad. Najważniejszą jest brak możliwości
+wybrania użytkowników, których ograniczenia chcemy skonfigurować inaczej.
+Jeśli mamy zamiar zrobić coś takiego, możemy zastosować inną metodę
+polegającą na odpowiednim wpisie do pliku /etc/limits, z którego korzysta
+program login. Limity w tym wypadku możemy przyznawać TYLKO poszczególnym
+nazwom użytkowników. Więcej informacji o formacie i sposobie zapisu
+znajduje się na stronie podręcznikowej limits(5) oraz w komentarzach tego
+pliku.
+
+<p>Wróćmy teraz do Debiana 2.2. Tu już sytuacja wygląda dużo lepiej. Za
+przydzielanie i kontrolę zasobów odpowiedzialny jest wcześniej wspomniany
+zestaw bibliotek PAM. Szczegółowe ustawienia dotyczące takich narzędzi
+jak chfn, chsh, login, ppp, su i innych możemy obejrzeć w pliku
+/etc/pam.conf lub w katalogu /etc/pam.d (gdy ten drugi istnieje,
+zawartość pierwszego jest ignorowana). Zmiany w konfiguracji wprowadzamy
+poprzez edycję tych plików. W obszernym dokumencie Linux-PAM system
+administrators' guide jest napisane jak się do tego zabrać - po
+zainstalowaniu libpam-doc_0.72-3.deb (sekcja doc) dokument ten powinien
+się znajdować w katalogu /usr/share/doc/libpam-doc. Należy zastanowić się
+nad takimi opcjami jak maksymalna i minimalna długość hasła (passwd),
+dostęp do polecenia su tylko dla członków grupy root czy też ograniczenia
+w używaniu przez naszych użytkowników poleceń chfn i chsh. W połączeniu
+ze zmianami w /etc/login.defs (kolejny plik konfiguracyjny programu login
+- więcej szczegółów na stronie login.defs(5) ), to właściwie powinno nam
+wystarczyć.
+
+<p>Z /etc/pam.d/login związana jest jeszcze jedna ważna kwestia - omawiane
+wcześniej ograniczenia. Opcje włączamy poprzez usunięcie znaków
+komentarza z odpowiednich wpisów we wspomnianym pliku (ponieważ są
+opatrzone opisem, nie sądzę aby były problemy z ich znalezieniem).
+
+<p>Do wyboru są ograniczenia dostępu do programu login, praw innych grup,
+limity czasowe (np. czy w danym dniu o określonej godzinie użytkownik
+może korzystać z określonych usług), ustawienie odpowiednich zmiennych
+środowiskowych, a także najbardziej nas chyba interesujące limity
+zasobów. Konfiguracja poszczególnych działów jest pogrupowana tematycznie
+w katalogu /etc/security:
+
+
+<p>access.conf - dostęp do login: określamy użytkowników, adres źródłowy,
+rodzaj działania (+ - przyjęcie, - - odrzucenie);
+
+<p>group.conf - dostęp do grup: usługa, terminal, użytkownik, czas
+obowiązywania, grupa (lub grupy);
+
+<p>limits.conf - zasoby: użytkownik (może też być grupa), typ limitu (miękki
+lub twardy), rodzaj oraz wartość;
+
+<p>pam_env.conf - zmienne globalne: nazwa zmiennej, wartość domyślna,
+odwołanie do innej zmiennej (gdy jest ustawiona, jej wartość zostanie
+przyjęta; w przeciwnym razie ustawiona będzie wartość domyślna);
+
+<p>time.conf - ograniczenia czasowe: usługa, terminale, użytkownik, czas
+obowiązywania
+
+<p>W starszych Debianach (z zainstalowanym pakietem shadow) niepełnymi
+odpowiednikami są /etc/login.access, kilka opcji z /etc/login.defs oraz
+/etc/limits. Jednak PAM oferuje dużo większe możliwości - warto
+poeksperymentować.
+
+<p>Istnieje jeszcze kilka możliwości ustawiania ograniczeń powłoki.
+Stosunkowo najgorszą i wymagającą najwięcej zachodu jest tzw. restricted
+bash (strona podręcznika to rbash(1)). Prawidłowa konfiguracja tego
+narzędzia nastręcza sporo problemów, a i tak z powodu kilku przeoczeń (w
+większości przypadków chodzi o aplikacje, do których użytkownik miał mieć
+dostęp - czasami zaimplementowane w nich funkcje niweczą cały wysiłek
+administratora) może nie wystarczyć. Możliwość uruchomienia własnej
+powłoki bez ograniczeń, przegrywanie na konto i wykonywanie własnych
+programów to najczęściej spotykane rezultaty. Właściwym rozwiązaniem
+wydaje się odpowiednio ustawiana zmienna środowiskowa $PATH
+(uniemożliwienie dostępu do powłok i katalogu domowego) oraz montowanie
+partycji z katalogiem domowym użytkownika jako noexec (zapobieganie
+wykonaniu przegranej na konto powłoki) jednak jest to bardzo często
+czasochłonne, kłopotliwe i - co najważniejsze - niepewne. Istnieje wiele
+sposobów "wyprowadzenia w pole" rbasha i dlatego nie należy go stosować.
+W środowisku bardziej surowych ograniczeń (czyli takim, w którym
+moglibyśmy użyć rbasha) należy sięgnąć po tak zwane wirtualne systemy.
+Adresy, pod którymi można znaleźć oraz przykłady tego rodzaju programów,
+znajdują się na końcu artykułu.
+
+<p>Ogólne wzory bezpiecznego użytkowania systemu - polityka ograniczonego
+zaufania
+
+<p>W rękach lekkomyślnego i niedbałego administratora nawet
+najbezpieczniejszy system staje się dla włamywacza łatwym celem. Dlatego
+warto przyswoić sobie kilka nawyków, które w pewnych sytuacjach mogą nam
+"uratować życie" czyli zaoszczędzić czas i zdrowie, a nierzadko i
+zapisane na dysku cenne dane.
+
+<p>Przede wszystkim nie należy przyjmować, że każda osoba z którą rozmawiamy
+np. za pośrednictwem usługi IRC ma wobec nas całkowicie jasne zamiary.
+Zatem nie ogłaszajmy wszystkim szczegółowo ustawień naszego systemu,
+odrzucajmy prośby o wysłanie ważnych plików konfiguracyjnych, nie
+wykonujmy skompilowanych programów nieznanego pochodzenia (a już na pewno
+nie jako użytkownik root!), zastanówmy się dobrze jeśli chodzi o
+zakładanie kont nieznanym nam bliżej osobom - a jeśli już się na to
+zdecydujemy, należy ustawić tym użytkownikom odpowiednie ograniczenia
+(tak jak zostało to pokazane w poprzednim rozdziale). W codziennej pracy
+w Internecie i poza nim używajmy specjalnie stworzonego do tego celu
+konta. Zwykle zadania, które wykonujemy, nie wymagają najwyższych
+przywilejów. Superużytkownik powinien nam wyłącznie służyć do
+wprowadzania zmian w konfiguracji systemu - w żadnym wypadku do ściągania
+poczty, pisania na grupy dyskusyjne czy też "ircowania". Pamiętajmy o
+tym.
+
+<p>Bardzo ważne są hasła - nie trzeba chyba tłumaczyć, że powinny być takie,
+aby nie można było ich odgadnąć. W tym celu warto zainstalować pakiet
+pwgen (Debian 2.2 -wersja 1-15). Program służy do "losowego" tworzenia
+haseł - w wierszu poleceń podajemy jedynie ich maksymalną długość oraz
+określamy, czy mają się składać jedynie ze znaków alfanumerycznych
+(pwgen) czy też ze wszystkich znaków należących do "dolnej połowy"
+tablicy ASCII i dających się wydrukować (pwgen z opcją -s, czyli spwgen).
+Niestety, wspomniane narzędzie wymaga biblioteki libc6 i nie będzie
+działać na systemach w nią nie wyposażonych. Oczywiście, nawet gdy mamy
+(według nas) "silne" hasło, nie należy rezygnować z jego zmian. Zmiana
+hasła co pewien czas powinna również być nawykiem.
+
+<p>Nie udostępniajmy w pełni wszystkim zasobów naszego komputera tylko
+dlatego, że ktoś o to poprosi. Nie ustawiajmy na stałe niekontrolowanego
+dostępu do serwera X poleceniem xhost +. Niebezpieczeństwa takiego
+postępowania nie trzeba chyba nikomu tłumaczyć. Także lokalnie pewne
+usługi powinny być dostępne wyłącznie dla osób z określonych grup (np.
+dostęp do programu su, serwera X, pppd, czy innych systemów plików). W
+tym celu mamy już stworzone grupy audio, floppy, cdrom i inne. Jeśli
+potrzebujemy dostępu do jakichś przywilejów, po prostu dodajmy naszego
+użytkownika do odpowiedniej z grup. Pamiętajmy też, że nigdy nie możemy
+do końca ufać stworzonym zabezpieczeniom. Trzeba jednak postępować tak,
+aby ich pewność i skuteczność była jak największa.
diff --git a/polish/international/Polish/free.wml b/polish/international/Polish/free.wml
new file mode 100644
index 00000000000..56ff17f8020
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/free.wml
@@ -0,0 +1,151 @@
+#use wml::debian::template title="Free" NOHEADER="yes"
+
+<h2>Co znaczy &quot;free&quot;?</h2>
+
+czyli
+
+<h2>Co rozumieć pod pojęciem ogólnodostępnego oprogramowania?</h2>
+
+<p>Informacja: W lutym 1998 roku zdecydowano się zastąpić termin <i>Free
+Software</i> (który możemy tłumaczyć jako &quot;oprogramowanie darmowe&quot;)
+pojęciem <i>Open Software</i> (&quot;oprogramowanie ogólnodostępne&quot;). Jak 
+za chwilę wykażemy, oba pojęcia określają tą samą koncepcję, gdyż
+&quot;ogólnodostępne&quot; oznacza dostępność kodu źródłowego. Ponieważ oba są
+w powszechnym użyciu, postanowiono utrzymać na razie niniejszy dokument (z
+drobnymi zmianami).
+
+<p>Wielu ludzi dopiero poznających zagadnienia ogólnodostępnego oprogramowania
+jest zdezorientowanych, bo słowo &quot;free&quot; w pojęciu &quot;free
+software&quot; nie jest użyte w takim znaczeniu, jakiego się spodziewali. Dla
+nich &quot;free&quot; znaczy &quot;darmowe, rozdawane za darmo&quot;. Mój
+słownik wymienia siedemnaście różnych znaczeń słowa &quot;free&quot;. Tylko
+jedno z nich brzmi &quot;rozdawane za darmo&quot;. Reszta odnosi się do
+wolności i braku przymusu. Mówiąc <i>Free Software</i> mamy na myśli wolność,
+a nie cenę.
+
+<p>Oprogramowanie określane jako &quot;free&quot; tylko dlatego, że nie trzeba
+zapłacić aby go używać, nie jest jeszcze ogólnodostępne. Jego rozpowszechnianie
+może być zakazane, a już na pewno nie będzie można go ulepszać. Oprogramowanie
+licencjonowane jako darmowe to zwykle tylko broń w kampanii marketingowej,
+mająca wypromować produkt pokrewny lub usunąć z rynku słabszą konkurencję. Nie
+ma żadnych gwarancji, że pozostanie darmowe.
+
+<p>Prawdziwe oprogramowanie &quot;free&quot; jest zawsze ogólnodostępne.
+Programy udostępniane na zasadzie &quot;dobra publicznego&quot; (ang. <i>public
+domain</i>) mogą zostać zabrane i wykorzystane w oprogramowaniu komercyjnym.
+Wszystkie ulepszenia wykonane od tego czasu są dla szarego użytkownika
+stracone. Aby pozostało darmowe, oprogramowanie musi być chronione prawem
+autorskim i posiadać licencję.
+
+<p>Dla niewtajemniczonych, oprogramowanie albo jest &quot;free&quot;, albo nie
+jest. W rzeczywistości sprawa jest bardziej skomplikowana. Aby zrozumieć co
+różni ludzie rozumieją pod pojęciem &quot;free&quot;, wybierzemy się w małą
+podróż po świecie licencji programowych.
+
+<p>Prawa autorskie są formą ochrony praw przynależnych autorom różnego rodzaju
+prac. W większości państw program, który napiszemy zostaje automatycznie objęty
+prawem autorskim. Licencja to dokument, w którym autor pozwala na wykorzystanie
+swojego dzieła (w tym przypadku oprogramowania) przez innych, w sposób możliwy
+do zaakceptowania przez niego samego. To, czy załączyć licencję wyjaśniającą w
+jaki sposób oprogramowanie może być używane, zależy od autora. Więcej na temat
+praw autorskich znajdziemy pod adresem
+<a href="http://lcweb.loc.gov/copyright">http://lcweb.loc.gov/copyright</a>.
+
+<p>Oczywiście, różne okoliczności wymagają różnych licencji. Firmy produkujące
+oprogramowanie chcą chronić swój majątek, więc udostępniają program tylko w
+postaci skompilowanej (której człowiek nie jest w stanie przeczytać) i
+nakładają wiele ograniczeń dotyczących jego użytkowania. Z drugiej strony
+autorzy oprogramowania ogólnodostępnego starają się narzucić jeden lub kilka
+z poniższych warunków:
+
+<ul>
+
+<li>Nieużywanie ich kodu w oprogramowaniu komercyjnym. Jeśli udostępniają go innym
+i nie roszczą sobie prawa do jakichkolwiek zysków z tego tytułu, nie chcą też
+aby na ich pracy robił pieniądze ktoś inny.
+
+<li>Ochrona identyfikacji kodu. Ludzie bardzo cenią swoją pracę i nie chcą aby ktoś
+inny usunął z niej ich nazwisko albo przypisywał sobie jej autorstwo.
+
+<li>Udostępnianie kodu źródłowego. Jednym z problemów związanych z komercyjnymi
+programami jest niemożność naprawienia błędów czy też modyfikacji ze względu
+na brak dostępu do kodu. Firma może także zadecydować o zakończeniu wspierania
+naszego sprzętu. Wiele licencji ogólnodostępnych nakazuje dystrybucję kodu
+źródłowego. To ukłon w stronę użytkowników, mogących dzięki temu dopasować
+oprogramowanie do swoich potrzeb. Istnieją jeszcze inne przyczyny, które
+zostaną omówione później.
+
+<li>Nakładanie na każdy projekt, który zawiera część ich pracy (takie prace w
+dyskusji nad prawami autorskimi nazywane są dziełami pochodnymi (ang.
+<i>derived works</i>)) obowiązku używania tej samej licencji.
+
+</ul>
+
+<p>Wiele osób pisze swoje własne licencje. Napisanie licencji, która dobrze
+spełnia postawione przez nas zadania, wiąże się z pewnymi problemami. Zbyt
+często użyte słownictwo nie jest jednoznaczne albo stworzone przez autorów
+warunki wzajemnie sobie przeczą. Napisanie licencji, która &quot;obroni
+się&quot; w sądzie jest jeszcze trudniejsze. Na szczęście istnieje już szereg
+gotowych dokumentów prawdopodobnie spełniających wymagania autorów:
+
+<ul>
+
+<li>Ogólna licencja publiczna GNU GPL (ang. <i>General Public License</i>). Dużo
+dodatkowych informacji i samą licencję znajdziemy pod adresem
+<a href="http://www.gnu.org/copyleft/copyleft.html">http://www.gnu.org/copyleft/copyleft.html</a>.
+To najczęściej stosowana darmowa licencja na świecie.
+
+<li>Licencja twórcza (ang. <i>Artistic License</i>):
+<a href="http://language.perl.com/misc/Artistic.html">http://language.perl.com/misc/Artistic.html</a>.
+
+<li>Licencja typu BSD
+
+<li>Zmodyfikowana licencja typu BSD 
+
+</ul>
+
+<p>Dokumenty te mają pewne cechy wspólne:
+
+<ul>
+
+<li>Można instalować oprogramowanie na dowolnej liczbie komputerów.
+
+<li>Może go używać dowolna liczba ludzi.
+
+<li>Można wykonać dowolną liczbę kopii programu, i rozdać je dowolnym osobom (wolna
+lub &quot;otwarta&quot; redystrybucja).
+
+<li>Nie ma ograniczeń związanych z modyfikacją (z wyjątkiem zatrzymania pewnych
+cech identyfikujących kod).
+
+<li>Nie ma ograniczeń dotyczących sprzedaży programu.
+
+</ul>
+
+<p>Ostatni punkt, który pozwala na sprzedawanie programu za pieniądze, wydaje
+się przeczyć całej idei oprogramowania ogólnodostępnego. W rzeczywistości to
+jedna z jego silnych stron. Ponieważ licencja pozwala na nieograniczoną
+redystrybucję, gdy jedna osoba dostanie kopię może już sama zająć się
+udostępnianiem produktu. Może nawet próbować go sprzedać. Cały mechanizm opiera
+się na tym, że wykonanie kopii elektronicznej programu nic nie kosztuje. Podaż
+i popyt będą trzymały koszty na niskim poziomie. Dystrybucja oprogramowania na
+nośniku, na przykład płycie CD, jest bardzo wygodna - sprzedawca może na nim
+umieścić to, co uważa za stosowne. Jeśli naliczana marża będzie zbyt duża, nowi
+konkurenci wejdą na rynek i spowodują obniżenie ceny. W rezultacie można nabyć
+dystrybucję Debian na 2 kompaktach za mniej niż 5 dolarów (Chodzi o Debiana 2.1.
+W Polsce mieszczące się na 4 płytach CD binaria Debiana 2.2 można kupić za cenę
+ok. 2 razy wyższą  - przyp. T. A.) 
+
+<p>Chociaż oprogramowanie ogólnodostępne nie jest całkowicie wolne od ograniczeń
+(tylko udostępnienie na zasadzie <i>public domain</i>  gwarantuje tak daleko
+posuniętą wolność), daje użytkownikowi elastyczność w dowolnym dostosowaniu
+narzędzia do wykonywanego zadania. Równocześnie chroni prawa autora. I to jest
+właśnie wolność.
+
+<p>Debian GNU/Linux silnie wspiera oprogramowanie ogólnodostępne. Ponieważ
+programy opierają się na wielu różnych licencjach, został opracowany zestaw
+wskazówek <i>Debian Free Software Guidelines</i> (DFSG) mających za zadanie
+pomoc w sformułowaniu rozsądnej definicji oprogramowania ogólnodostępnego.
+Podstawą (main) dystrybucji Debiana są wyłącznie programy spełniające normy
+DFSG.
+
diff --git a/polish/international/Polish/index.wml b/polish/international/Polish/index.wml
index fcb2cb3b0a5..2f68c887c26 100644
--- a/polish/international/Polish/index.wml
+++ b/polish/international/Polish/index.wml
@@ -16,6 +16,22 @@ na stronie z gotowymi tłumaczeniami</a> tego projektu.</li>
 poświęcony w całości Debianowi. Zawiera on kilka ciekawych artykułów, a
 co najważniejsze - aż siedem płytek CD z pakietami .deb</li>
 
+<li>Oto kilka artykułów z tego numeru, udostępnionych dzięki uprzejmości
+redaktorów i mozolnej pracy Pawła Tęczy, który przerobił je na WML:
+<ul>
+	<li><a href="wprowadzenie.pl.html">``Wprowadzenie''</a></li>
+	<li><a href="wstep_do_debiana.pl.html">``Wstęp do Debiana''</a></li>
+	<li><a href="bezpieczny_debian.pl.html">``Debian GNU/Linux - bezpieczna
+	stacja robocza''</a></li>
+	<li><a href="polaczenie_z_internetem.pl.html">``Połączenie z internetem''</a></li>
+	<li><a href="system_pakietow.pl.html">``System pakietów Debiana''</a></li>
+	<li><a href="free.pl.html">``Co znaczy &quot;free&quot;? Czyli co rozumieć
+	pod pojęciem ogólnodostępnego oprogramowania?''</a></li>
+	<li><a href="instalacja_potato.pl.html">``Instalacja <i>potato</i>''</a></li>
+	<li><a href="manifest.pl.html">``Manifest Debiana''</a></li>
+</ul>
+</li>
+
 <li>Jarosław Spirydowicz opracował polską mapę klawiatury w układzie maszynistki
 na konsolę dla PPC. Dostępne są wersje dla
 ``<a href="mac-pl_m-ext.kmap.gz">new input layer</a>'' i
diff --git a/polish/international/Polish/instalacja_potato.wml b/polish/international/Polish/instalacja_potato.wml
new file mode 100644
index 00000000000..49168f60ecc
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/instalacja_potato.wml
@@ -0,0 +1,520 @@
+#use wml::debian::template title="Instalacja Potato" NOHEADER="yes"
+
+<h2>Instalujemy Potato</h2>
+
+<h3>Wymagania sprzętowe i programowe</h3>
+
+<p>Debiana 2.2 możemy zainstalować na następujących architekturach: i386
+(Intel x86), Motorola 680x0 (czyli m.in. Atari, Amiga i Macintosh), Alpha (DEC),
+Sun SPARC oraz PowerPC. W tym artykule opiszemy instalację na platformie i386.
+Bardziej szczegółowe informacje dotyczące innych konfiguracji znajdziemy w
+plikach pomocy na płycie CD.
+
+<p>Musimy posiadać procesor szybszy od 286 (niekoniecznie produkcji Intela -
+obsługiwane są także m.in. Cyrix oraz AMD), kartę graficzną kompatybilną z VGA,
+minimum 45 MB miejsca na dysku twardym (na rozsądną liczbę aplikacji, system 
+X Window i kilka bibliotek potrzeba co najmniej 300 MB, a na w miarę kompletną
+instalację - około 800 MB; najlepiej jednak zarezerwować sobie 1,1 - 1,2 GB)
+oraz nie mniej niż 8 MB pamięci RAM. Wyczerpującą listę obsługiwanego sprzętu
+znajdziemy w dokumencie <i>Linux Hardware Compatibility HOWTO</i>
+(<a href="http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html">http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html</a>).
+
+<h3>Kopie zapasowe i inne środki ostrożności</h3>
+
+<p>Zanim rozpoczniemy dzielenie dysku na partycje oraz sam proces instalacji,
+należy koniecznie pomyśleć o zabezpieczeniu narażonych na zniszczenie danych.
+Pomyłka może nas wiele kosztować. Istnieje także prawdopodobieństw (choć raczej
+niewielkie) wystąpienia błędu nie z naszej winy. Wykonanie kopii zapasowych jest
+bardzo istotne: czy to na innym dysku, czy na dyskietkach; czy to wszystkiego
+czy tylko najważniejszych plików - zależy od tego, jak ważne są znajdujące się w
+komputerze dane. Należy też mieć pod ręką CD-ROM albo dyskietkę systemową -
+nigdy nie wiadomo, czy po złym ustawieniu nie będziemy musieli wyczyścić sektora
+startowego dysku - a to możliwe jest tylko wtedy, gdy uda nam się wystartować
+jakikolwiek system operacyjny.
+
+<h3>Przygotowanie partycji</h3>
+
+<p>Jeśli zamierzamy zainstalować naszego Linuksa na oddzielnym dysku lub mamy 
+już przygotowaną do zapisania partycję (o odpowiednich rozmiarach), możemy 
+pominąć ten rozdział. Problem pojawia się, kiedy posiadamy już jakiś system 
+operacyjny (DOS, Windows 95/98, Windows NT, OS/2, FreeBSD, MacOS, Solaris lub 
+inny) i z zajmowanego przez niego obszaru zamierzamy wydzielić miejsce (czyli 
+stworzyć nową partycję). Wiąże się to zazwyczaj ze zniszczeniem znajdujących się 
+na nim danych - chyba że posiadamy komercyjny program <tt>Partition Magic</tt>, 
+za pomocą którego &quot;bezboleśnie&quot; podzielić można nawet tzw. rozszerzone 
+partycje DOS. Jeśli nie stać nas na zakup programu, możemy posłużyć się jeszcze 
+innym rozwiązaniem. Program FIPS - czyli <i>First nondestructive Interactive 
+Partition Splitting</i> - w wersji 2.0 znajduje się na pierwszym instalacyjnym 
+krążku. Całkowicie darmowy, potrafi dzielić partycje DOS (używane przez MS-DOS, 
+Windows 3.1 i starsze wersje Windows 95) i Win32 (Windows 95 i 98) z systemami 
+plików FAT16 i FAT32. Nie będzie on jednak działał, jeśli nasz dysk ma ich już 
+cztery partycje - dla nowo tworzonej części potrzebuje jeszcze jednego wolnego 
+miejsca w tablicy partycji. Przed rozpoczęciem dzielenia zalecam zapoznanie się 
+z dokumentacją programu. Poniższy opis powinien pomóc uniknąć pomyłki.
+
+<p>Zakładam, że kopia zapasowa została już zrobiona. Więc do dzieła! Najpierw 
+musimy sprawdzić, czy dysk nie zawiera błędów mogących przeszkodzić w pomyślnym 
+zakończeniu operacji. W tym celu uruchamiamy (w systemie DOS lub Windows) 
+<tt>CHKDSK</tt>, <tt>SCANDISK</tt>, <tt>Norton Disk Doctor</tt> lub inne podobne 
+narzędzie. Jeśli partycja nie zawiera błędów, możemy przystąpić do tworzenia 
+dyskietki startowej. W systemie DOS robimy to poleceniem <tt>sys a:</tt> lub 
+<tt>format a:/s</tt>; w przypadku Windows NT i OS/2 także istnieją odpowiednie 
+polecenia. Następnie kopiujemy na nią pliki <tt>RESTORRB.EXE</tt>, 
+<tt>FIPS.EXE</tt> i <tt>ERRORS.TXT</tt>. Oczywiście, możemy uruchomić FIPS-a 
+bezpośrednio z dysku twardego (czasem jest to jedyne wyjście, gdy system nie 
+chce startować z dyskietki) lecz będzie to raczej ryzykowne. Na razie jednak 
+spróbujmy bezpieczniejszego sposobu. Najpierw defragmentujemy dysk. Do tego celu 
+należy użyć dosowego programu <tt>defrag</tt> lub standardowych narzędzi 
+windowsowych. Problemy, jakie podczas tej operacji możemy napotkać opisane są 
+szerzej w dokumentacji. Próbujemy uruchomić system z dyskietki (pamiętajmy o 
+odblokowaniu możliwości jej zapisu, bo w razie niepowodzenia tworzone są kopie 
+sektorów i należy zostawić szansę odtworzenia z nośnika oryginalnej konfiguracji 
+- służy do tego właśnie restorrb). Kiedy wszystko pójdzie dobrze, wpisujemy
+<tt>fips</tt> (lub <tt>a:\fips</tt>) i możemy przystąpić do partycjonowania.
+W każdej chwili możemy opuścić menu za pomocą kombinacji klawiszy <tt>CTRL-C</tt>.
+Najpierw program wykrywa zainstalowane dyski - gdy posiadamy więcej niż jeden,
+musimy określić który będzie partycjonowany. Następnie FIPS czyta sektor startowy
+(boot) i pokazuje tablicę partycji. Jeśli partycji jest więcej niż jedna,
+zostaniemy zapytani którą chcemy dzielić. Po wyświetleniu różnych informacji
+sektora startowego i sprawdzeniu ewentualnych błędów (ostatni cylinder musi być
+wolny, inaczej nie będziemy mogli przeprowadzić zmian) program zapyta o numer
+cylindra, od którego ma się zaczynać nowa partycja. Jeśli uważnie przyjrzeliśmy
+się tablicy partycji, nie powinno być problemów z obliczeniem cylindra początkowego.
+Poza tym rozmiar obu nowopowstałych części jest na bieżąco pokazywany. Za pomocą
+kursorów możemy ustawić zarówno numer cylindra (lewo/prawo) jak i określać co ile
+jednostek ma się on zmieniać (góra/dół). Po naciśnięciu <tt>ENTER</tt> otrzymamy
+nową tablicę partycji - wprowadzając <tt>y</tt> zatwierdzamy zmiany; sprawdzenia
+możemy dokonać wciskając klawisz <tt>c</tt>. Po zakończeniu działania programu
+należy poczekać kilka sekund, a następnie zrestartować komputer. Będąc z powrotem
+w DOS-ie, dobrze jest sprawdzić obie partycje (dzieloną i nowo powstałą) jednym z 
+wymienionych wcześniej narzędzi diagnostycznych.
+
+<h3>Start instalatora</h3>
+
+<p>Mamy do dyspozycji kilka możliwości pobrania systemu. Wybór nośnika zależy 
+tylko od nas. Podstawowe cztery sposoby to: dyskietki, płyta CD, dysk twardy 
+albo instalacja przez sieć. Poszczególne sposoby omówimy w dalszej części 
+artykułu. Tymczasem jednak musimy w ogóle uruchomić program instalacyjny. W tym 
+celu możemy posłużyć się dyskietką, płytą CD lub innym systemem plików.
+
+<ol>
+<li><b>CD-ROM</b><br>
+Jeśli BIOS obsługuje opcję startu systemu z płyty CD, a jednocześnie posiadamy 
+odpowiednio przygotowaną płytkę (pierwsza płyta dołączona do tego numeru 
+LinuxPlus Extra), obejdziemy się bez dyskietek. Wkładamy CD-ROM do czytnika, 
+restartujemy system, a w BIOS-ie zmieniamy pierwsze urządzenie, z którego ma się 
+ładować system operacyjny na CD-ROM. Teraz możemy już przejść do następnego 
+rozdziału.
+<p>Alternatywna metoda polega na uruchomieniu pod DOS-em skryptu 
+<tt>boot.bat</tt> znajdującego się w katalogu <tt>\install</tt> na pierwszej 
+płycie. Może to być pomocne, gdy program instalacyjny mimo wszystko nie chce 
+wystartować po zmianach w konfiguracji.
+
+<li><b>partycja DOS</b><br>
+Możemy rozpocząć instalację z systemu DOS. W tym celu musimy:
+
+<ol class="withlalpha">
+<li>Skopiować (z płyty lub mirrora FTP Debiana) następujące pliki na naszą 
+partycję:
+<dl>
+<dt>
+	<tt>disks-1.20/rescue.bin</tt>, <tt>disks-1.20/safe/rescue.bin</tt>,
+</dt>
+<dt>
+	<tt>disks-1.44/rescue.bin</tt>, <tt>disks-1.44/safe/rescue.bin</tt>,
+</dt>
+<dt>
+	<tt>disks-2.88/rescue.bin</tt>, <tt>disks-1.20/root.bin</tt>, 
+	<tt>disks-1.44/root.bin</tt>,
+</dt>
+<dt>
+	<tt>drivers.tgz</tt>, <tt>base2_2.tgz</tt>, <tt>linux</tt>, 
+	<tt>install.bat</tt> i <tt>loadlin.exe</tt>
+</dt>
+</dl>
+
+<li>Uruchomić system DOS bez dodatkowych sterowników (należy w odpowiednim 
+momencie nacisnąć <tt>F8</tt>),
+
+<li>Uruchomić plik <tt>install.bat</tt>.
+
+</ol>
+
+<li><b>partycja z systemem plików ext2fs (Linux) lub Minix</b><br>
+Możliwa jest także instalacja z poziomu systemów plików Linuksa lub Miniksa. Nie 
+będziemy jej tutaj omawiali, zainteresowanych odsyłam do plików pomocy
+znajdujących się na płycie CD.
+
+<li><b>Dyskietka</b><br>
+W każdym innym przypadku musimy użyć dyskietek. Ich obrazy zapiszemy za pomocą 
+programu <tt>rawrite2</tt> (<tt>\tools\rawrite2</tt> na pierwszej płycie). Po 
+włożeniu do stacji czystej i sformatowanej wcześniej dyskietki, rozpakowaniu 
+archiwum i skopiowaniu programu na dysk, pod DOS-em wpisujemy:
+
+<p><tt>rawrite2 -f &lt;obraz&gt; -d &lt;dysk&gt;</tt>
+
+<p>Gdzie &lt;obraz;&gt; to lokalizacja pliku z obrazem, a &lt;dysk&gt; to <tt>a:</tt> albo 
+<tt>b:</tt> zależnie od oznaczenia napędu dyskietek.
+
+<p>Potrzebujemy jeszcze tylko &quot;dyskietki ratunkowej&quot; (przy założeniu, 
+że resztę systemu doinstalujemy z CD), z której również później możemy 
+uruchamiać Debiana. Jej obraz to <tt>\disks-1.44\rescue.bin</tt> na pierwszej 
+płycie CD-ROM. Po udanym zapisie restartujemy komputer, zmieniamy odpowiednio 
+ustawienia BIOS (tak by system ładowany był z dyskietki) i czekamy na znak 
+<tt>boot:</tt>.
+
+<p>Oczywiście, możemy używać dyskietek innego formatu niż 3,5-calowe. 
+Odpowiednie pliki znajdują się w katalogach <tt>disks-1.20</tt> (dyskietki 5.25) 
+i <tt>disks-2.88</tt>.
+
+<p>Po wykryciu i pomyślnym załadowaniu instalatora powinniśmy zobaczyć znak 
+zachęty <tt>boot:</tt>. Gdy naciśniemy &lt;<tt>ENTER</tt>&gt;, zaakceptujemy 
+domyślne ustawienia uruchamiania (co dla początkujących i w przypadku posiadania 
+typowego sprzętu jest postępowaniem zalecanym). Szczegółową listę parametrów, 
+które możemy w tym momencie ustawić można znaleźć w dokumencie <i>BootPrompt 
+HOWTO</i> (<a href="http://www.linuxdoc.org/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html">
+http://www.linuxdoc.org/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html</a>). Pomoc i dodatkowe 
+informacje dostępne są po naciśnięciu &lt;<tt>F1</tt>&gt;.
+
+</ol>
+
+<h3>Instalacja i konfiguracja systemu podstawowego (Base System)</h3>
+
+<p>Uruchamia się program instalacyjny. Graficzny interfejs powinien dobrze 
+spełniać swoje zadanie i ułatwiać nam orientację. Poruszamy się za pomocą 
+kursorów (góra/dół) oraz tabulatora (&lt;<tt>TAB</tt>&gt;), zmiany zatwierdzamy 
+klawiszem &lt;<tt>ENTER</tt>&gt;. W każdej chwili możemy też przełączyć się do 
+trybu konsolowego kombinacją &lt;<tt>ALT+F2</tt>&gt;.
+
+<h3>Etapy instalacji</h3>
+
+<ol>
+<li><b>Konfiguracja układu klawiatury</b><br>
+Musimy wybrać odpowiedni układ klawiatury. Później ustawienia te możemy dowolnie 
+zmienić (służy do tego polecenie <tt>kbdconfig</tt>). Dlatego też proponuję 
+zdecydować się na początek na <tt>qwerty/us</tt>, gdyż układ polski 
+(<tt>qwerty/pl</tt>) możemy uaktywnić po zainstalowaniu wymaganych fontów.
+
+<li><b>Partycjonowanie dysku</b><br>
+Teraz za pomocą programu <tt>cfdisk</tt> należy stworzyć odpowiednią partycję, 
+czyli <b>Linux native</b> oraz opcjonalnie partycję wymiany (<b>Linux swap</b>). 
+Użyjemy do tego wcześniej wygospodarowanego miejsca (patrz <i>Przygotowanie 
+partycji</i>). Pojawi się ekran, na którym będziemy mogli obejrzeć aktualny 
+podział dysku (jeśli mamy ich kilka, program wcześniej pozwoli nam wybrać 
+odpowiedni napęd). Możemy teraz skasować utworzoną wcześniej FIPS-em lub innym 
+narzędziem &quot;wydzieloną&quot; część (jeśli jeszcze tego nie zrobiliśmy). 
+Wybieramy <b>New</b>, aby utworzyć nową partycję główną (<b>Primary</b>). 
+Zakładam, że nie mamy jeszcze Linuksa i co za tym idzie innych partycji z 
+systemem plików ext2. Wybierając wielkość partycji podstawowej, trzeba wziąć pod 
+uwagę przyszły rozmiar ewentualnej partycji wymiany - nie wciskajmy od razu 
+<tt>&lt;ENTER</tt>&gt; - zostawmy trochę miejsca. Ile? Oczywiście, nie musimy 
+tworzyć w ogóle partycji wymiany (chyba, że mamy mniej niż 14 MB RAM), jednak w 
+celu zapewnienia naszemu systemowi odpowiedniej ilości pamięci wirtualnej jest 
+to raczej wskazane. Tradycyjnie zaleca się, aby partycja wymiany była dwa razy 
+większa od pojemności pamięci RAM w systemie (np. gdy mamy 32 MB RAM, ma ona 
+wynosić 64 MB). Jednak tworzenie partycji wymiany o pojemności wyższej niż 100 
+MB mija się z celem (jeśli mamy 128 MB RAM lub więcej, to po prostu zostawmy ją 
+na poziomie 100 MB). Kiedy już się zdecydujemy, ponownie wybieramy <b>New</b>, 
+podajmy rozmiar i określmy <b>Type</b> jako <b>Linux swap</b>, czyli numer 82. 
+Wszystko jeszcze raz sprawdzamy (pomyłki nie dałoby się naprawić!) i zapisujemy 
+zmiany.
+
+<li><b>Inicjalizacja partycji wymiany (Linux swap)</b><br>
+Podajemy nazwę urządzenia odpowiadającego naszej partycji (np. 
+<tt>/dev/hda4</tt> - patrz dodatek <i>Przykładowe nazwy urządzeń w 
+Linuksie</i>). 
+
+<li><b>Inicjalizacja partycji głównej (Linux native)</b><br>
+Tu także podajemy symbol odpowiedniego urządzenia (np. <tt>/dev/hda3</tt>). 
+Zostaniemy ostrzeżeni o konieczności usunięcia wszystkich danych z partycji. Po 
+tej operacji musimy zgodzić się na zamontowanie głównego systemu plików (ang. 
+<i>root filesystem</i>) na partycji podstawowej.
+
+<li><b>Instalacja jądra systemu i modułów</b><br>
+Zostaniemy zapytani o źródło, z którego chcemy pobrać wspomniane komponenty. 
+Mamy kilka możliwości:
+
+<ol class="withlalpha">
+<li><b>cdrom</b><br>
+Jeśli napęd nie został wykryty, podajemy symbol reprezentującego go urządzenia 
+(np. <tt>/dev/hdc</tt>), a następnie katalog z systemem i obrazem dyskietki 
+ratunkowej (<i>Rescue Floppy</i>) znajdujący się na płycie.
+
+<li><b><tt>/dev/fd0</tt></b> (pierwsza stacja dysków)
+
+<li><b><tt>/dev/fd1</tt></b> (druga stacja dysków)
+<p>W obu przypadkach musimy dysponować obrazami trzech &quot;Driver 
+Floppies&quot; - <tt>driver-1.bin</tt>, <tt>driver-2.bin</tt> i 
+<tt>driver-3.bin. Znajdują się one w katalogach disks-1.20 i disks-1.44</tt> 
+(zależnie od rodzaju dyskietek - stąd właśnie rozróżnienie na pierwszą stację 
+zwykle związaną z dyskietkami 3,5 i drugą obsługującą format dyskietek 5,25). 
+Wcześniej powinniśmy je nagrać za pomocą <tt>rawrite2</tt> (tak jak to zostało 
+opisane w części <i>Start instalatora</i>). Nie należy też zapominać o 
+potrzebnej w trakcie instalacji dyskietce ratunkowej.
+
+<li><b>harddisk</b> (partycja na dysku twardym)<br>
+Powinniśmy podać symbol partycji oraz informacje konieczne do zlokalizowania na 
+niej jądra i sterowników.
+
+<li><b>mounted</b> (poprzednio zamontowany system plików)<br>
+Tak jak w poprzednim przypadku, należy podać miejsce gdzie znajdują się 
+odpowiednie moduły.
+
+<li><b>nfs</b> (<i>Network File System</i>)<br>
+Interfejsy sieciowe muszą być obsługiwane przez standartowe jądro. Dobrze jest 
+wcześniej zainteresować się konfiguracją sieci (punkt 7), a dopiero później 
+przejść do tej opcji. Musimy podać adres serwera NFS oraz ścieżkę do plików 
+wymaganych przez program.
+
+<li><b>network</b> (instalacja przez sieć)<br>
+Tutaj także musimy wcześniej skonfigurować sieć. Następnie podajemy adres 
+serwera FTP i ścieżkę.
+
+</ol>
+
+<li><b>Konfiguracja modułów</b><br>
+Przechodzimy do jednego z najważniejszych punktów instalacji. Wiedząc 
+wystarczająco dużo o swoim sprzęcie, powinniśmy wybrać te sterowniki urządzeń, 
+które będą nam rzeczywiście potrzebne. Oczywiście, ustawienia nie są ostateczne 
+- możemy je później zmieniać na przykład za pomocą programu <tt>modconf</tt> 
+(lub ponownej kompilacji jądra systemu). Dostępne części to:
+<ol class="withlalpha">
+<li><b>block devices</b> - Sterowniki dysków i napędów;
+
+<li><b>cdrom</b>  - Sterowniki do różnych rodzajów napędów CD;
+
+<li><b>fs</b> - Włączanie obsługi innych systemów plików;
+
+<li><b>ipv4</b> - Specjalne opcje protokołu IP;
+
+<li><b>ipv6</b> - Opcje protokołu IP w wersji 6;
+
+<li><b>misc</b> - Dużo różnych modułów dotyczących urządzeń peryferyjnych takich 
+jak np. karty dźwiękowe;
+
+<li><b>net</b> - Protokoły i karty sieciowe;
+
+<li><b>SCSI</b> - Urządzenia SCSI;
+
+<li><b>video</b> - Moduły związane z systemem Video4Linux;
+
+</ol>
+
+<li><b>Konfiguracja sieci</b><br>
+Nawet jeśli nie zamierzamy wykorzystywać naszego Debiana w sieci LAN lub łączyć 
+się z Internetem, musimy ustawić niektóre z poniższych opcji.
+
+<ol class="withlalpha">
+<li><b>nazwa komputera</b><br>
+Dowolna nazwa, za pomocą której będzie identyfikowany nasz komputer (tu mamy 
+całkowicie wolną rękę - naturalnie nie może zawierać spacji ani znaków innych 
+niż alfanumeryczne).
+<p>Jeśli nie posiadamy karty sieciowej, możemy pominąć dalszą konfigurację. 
+Instalator sam poinformuje nas o niewykryciu interfejsów sieciowych i 
+zaproponuje przejście do innych ustawień. Gdy jednak na pytanie o połączenie z 
+siecią (nie chodzi tu oczywiście o połączenie modemowe - w takim przypadku 
+należy odpowiedzieć <b>Nie</b>) odpowiemy twierdząco, czeka nas jeszcze kilka 
+dodatkowych kroków.
+
+<li><b>adres IP</b><br>
+Adres IP komputera w sieci.
+
+<li><b>maska podsieci</b><br>
+Maska podsieci.
+
+<li><b>adres IP bramki/routera</b><br>
+Adres IP domyślnego routera w naszej sieci.
+
+<li><b>nazwa domeny</b><br>
+Możemy wypełnić to pole nazwą domeny przypisanej do naszej sieci (nie jest to 
+konieczne).
+
+<li><b>serwery nazw</b><br>
+Do trzech adresów IP (oddzielonych spacjami) używanych serwerów DNS.
+<p>Dane można później skorygować w skryptach startowych 
+(<tt>/etc/init.d/network</tt>) oraz plikach <tt>/etc/hosts</tt> i 
+<tt>/etc/resolv.conf</tt>.
+
+</ol>
+
+<li><b>Instalacja systemu podstawowego (Base System)</b><br>
+Również tutaj musimy podać nośnik instalacyjny (wybór mamy taki sam jak w 
+przypadku instalacji jądra - patrz <i>Instalacja jądra systemu i modułów</i>). 
+Potrzebne będą także informacje konieczne do zlokalizowania pliku 
+<tt>base2_2.tgz zawierającego system</tt> (znajduje się na pierwszej płycie CD). 
+Wyjątkiem są naturalnie dyskietki - w katalogach <tt>disks-1.44</tt> i 
+<tt>disks-1.20</tt> mamy przygotowane obrazy w formacie 
+<tt>base-&lt;numer&gt;.bin</tt>, gdzie &lt;numer&gt;, to numer dyskietki - w 
+przypadku dyskietek 1,44 MB tych ostatnich jest 10, natomiast gdy zamierzamy 
+stosować dyskietki 5,25 cala będzie ich aż 12.
+
+<li><b>Konfiguracja systemu</b><br>
+Chodzi przede wszystkim o ustawienie strefy czasowej lub państwa, w którym się 
+znajdujemy. Myślę, że nie sprawi to kłopotów - wystarczy znaleźć po lewej 
+stronie <b>Poland</b> albo po prawej <b>Europe</b> a później <b>Warsaw</b>. Ze 
+względu na obowiązujące w naszym kraju zmiany czasu polecam to pierwsze 
+rozwiązanie. Później zostaniemy zapytani, czy chcemy ustawić czas GMT czy może 
+wolimy pozostać przy czasie lokalnym (<b>local time</b>). Odpowiadamy <b>Tak - 
+chcę zmiany na GMT</b> tylko wtedy, gdy posiadamy na naszym komputerze wyłącznie 
+systemy UNIX-owe (należy do nich Linux, czyli również Debian GNU/Linux). W 
+przeciwnym razie trzeba pozostać przy <b>local time</b>.
+
+<li><b>Start Linuksa bezpośrednio z dysku twardego</b><br>
+Zaznaczajmy tę opcję zazwyczaj wtedy, gdy jedynym systemem w naszym komputerze 
+będzie właśnie Debian GNU/Linux. W przeciwnym razie nie będziemy mogli korzystać 
+z innych, ponieważ partycja podstawowa (Linux native) będzie pełniła rolę 
+partycji startowej. Dużo lepszym rozwiązaniem są menedżery startu takie jak np. 
+LILO (<i>LInux LOader</i>), pozwalające na uruchomienie Linuksa bez pomocy 
+dyskietki ratunkowej, a jednocześnie zapewniające dostęp do innych systemów 
+operacyjnych znajdujących się na naszych dyskach. Później możemy np. umieścić 
+LILO w pierwszym sektorze partycji linuksowej (zgodnie z poniższym opisem), 
+jednak na razie bezpieczniejsze jest korzystanie z dyskietki systemowej.
+
+<p><i>Konfiguracja LILO (LInux LOader)</i><br>
+LILO to tak zwany menedżer startu - za jego pomocą możemy uruchamiać kilka 
+różnych systemów operacyjnych bez użycia dyskietek systemowych i startowych 
+CD-ROM-ów. W Debianie 2.2 powinniśmy zainstalować pakiet <tt>lilo</tt> (sekcja 
+base). W <tt>/usr/doc/lilo</tt> oraz na stronach <tt>lilo(8)</tt> i 
+<tt>lilo.conf(5)</tt>, a także w pakiecie <tt>lilo-doc</tt> znajduje się 
+obszerna dokumentacja. Plik konfiguracyjny to <tt>/etc/lilo.conf</tt> i na jego 
+przykładzie można omówić odpowiednie ustawienia (listing 1). Po dokonaniu zmian, 
+jako użytkownik root wpisujemy w wierszu poleceń <tt>lilo</tt> i tym sposobem 
+zapisujemy zmiany w sektorze startowym (boot) dysku. Należy pamiętać (jeśli LILO 
+jest zainstalowane w MBR - Master Boot Record), że takie systemy operacyjne jak 
+Windows 95 po ponownej instalacji nadpisują ustawienia <tt>lilo</tt> (zamazując 
+zawartość boot sektora). Gdy tak się stanie, należy uruchomić Linuksa z 
+dyskietki startowej a następnie wywołać program <tt>/sbin/lilo</tt> (wpisując 
+<tt>lilo</tt>). 
+
+<li><b>Tworzenie dyskietki systemowej</b><br>
+Dyskietka systemowa jest niezbędna. Nawet jeśli zamierzamy uruchamiać system z 
+dysku twardego (za pomocą np. menadżera startu), kiedy coś pójdzie nie tak 
+zawsze warto mieć ją pod ręką. Również w przypadku zapisania wcześniej 
+spełniającej te same funkcje dyskietki startowej (Rescue Floppy), nie należy tej 
+opcji pomijać.
+
+<p>Dalej mamy jeszcze opcje dotyczące kontroli wcześniejszych ustawień 
+(&quot;<i>Przejrzyj tablicę partycji</i>&quot;, &quot;<i>Restart 
+instalatora</i>&quot;), konfiguracji obsługi PCMIA, a także uruchomienia powłoki 
+(co nie jest raczej potrzebne, skoro możemy ją wywołać niezależnie od procesu 
+instalacyjnego - zobacz początek rozdziału). Jeśli nie chcemy korzystać z tych 
+dodatkowych opcji, pozostaje nam tylko <b>Reboot the System</b> - powodzenia! 
+(nie zapomnijmy przywrócić ustawień <b>First Boot Device</b> w BIOS-ie - to 
+bardzo częste przeoczenie).
+
+<li><b>Pozostałe składniki</b><br>
+Przechodzimy do ostatniego etapu instalacji - tutaj nie powinno już być żadnych 
+problemów.
+
+<ol>
+<li><b>Hasła kodowane algorytmem MD5?</b><br>
+Odpowiedź twierdząca pozwoli nam na ustawianie haseł dłuższych niż 8 znaków i 
+kodowanych trudniejszym do złamania metodą <i>brute force</i>. Mając na uwadze 
+bezpieczeństwo, radzę odpowiedzieć <b>Tak</b>.
+
+<li><b>Obsługa shadowingu haseł (Shadow Password Support)?</b><br>
+Zamiast w dostępnym do czytania dla wszystkich pliku <tt>/etc/passwd</tt>, 
+zakodowane hasła będą przechowywane w <tt>/etc/shadow</tt>, do którego dostęp ma 
+tylko root i członkowie grupy shadow. Ze względów bezpieczeństwa odpowiedź na to 
+pytanie powinna zawsze brzmieć <b>Tak</b>.
+
+<li><b>Hasło superużytkownika</b><br>
+Ustawiamy hasło użytkownika root. Na początek może być dowolne, radziłbym jednak 
+pamiętać o wymogach bezpieczeństwa (opisujemy je dokładniej w artykule <a 
+href="bezpieczny_debian.html">Debian GNU/Linux - bezpieczna stacja robocza</a>). 
+Najlepiej na początku zapisać wprowadzone hasło (zapomnienie hasła to nie koniec 
+świata, niemniej sytuacja byłaby nieco kłopotliwa) - później możemy oczywiście 
+wszystko zmienić.
+
+<li><b>Stworzenie zwykłego użytkownika</b><br>
+Za jego pomocą będziemy korzystać z systemu i wykonywać zwykłe czynności nie 
+wymagające przywilejów. (Powód takiego postępowania również został opisany w 
+artykule o bezpieczeństwie.) Musimy podać nazwę (login - od 2 do 8 znaków 
+alfanumerycznych) i hasło (może zawierać wszystkie znaki z &quot;dolnej 
+połowy&quot; ASCII).
+
+<li><b>Usunięcie obsługi PCMIA</b><br>
+Jeśli nie korzystamy ze złącza PCMIA, to możemy w tym momencie usunąć jego 
+obsługę. Przyspieszy i ułatwi to znacznie późniejszą pracę z systemem.
+
+<li><b>Profile instalacyjne i pozostałe pakiety</b><br>
+Ostatnia faza procesu instalacyjnego - dodanie pakietów nie będących częścią 
+systemu podstawowego. Pierwszą rzeczą, o którą zapyta nas program będzie rodzaj 
+nośnika instalacyjnego - do wyboru mamy <b>cdrom</b>, <b>http</b>, <b>ftp</b> i 
+<b>filesystem</b> (inny system plików). Możemy też ręcznie skonfigurować plik 
+<b>/etc/apt/sources.list</b>, tak żeby zawierał odpowiednie ścieżki (później 
+więcej informacji można znaleźć na stronie <b>sources.list(5)</b>). Podobnie jak 
+w przypadku jądra i modułów oraz systemu podstawowego, także tu musimy podać 
+potrzebne do zlokalizowania pakietów informacje. Wybieramy rodzaj instalacji. W 
+przypadku simple będziemy mogli podać zestawy pakietów, a resztą zajmie się 
+program APT. Gdy wybierzemy <b>advanced</b>, musimy liczyć się z 
+niespodziankami, gdyż ciężar instalacji przejmie na siebie narzędzie o nazwie 
+<tt>dselect</tt>. Nawet doświadczonym użytkownikom może sprawiać kłopoty - nie 
+jest tak wygodny jak APT, ale za to mamy możliwość bardziej wnikliwego 
+obserwowania przebiegu całego procesu. Więcej informacji o programie 
+<tt>dselect</tt> znajdziemy w dokumencie <tt>dselect-beginner</tt> (znajduje się 
+na pierwszej płycie w katalogu <tt>install/documentation</tt>). Na początek 
+jednak polecam <b>simple</b> - później możemy doinstalować interesujące nas 
+programy przy użyciu <tt>dpkg</tt>. 
+
+<li><b>Logowanie</b><br>
+Teraz możemy zalogować się w systemie na konto wcześniej stworzonego użytkownika 
+lub jako root. To już koniec procesu instalacyjnego - mam nadzieję, że przebiegł 
+bez kłopotów, a ten artykuł służył Czytelnikowi cenną pomocą.
+
+</ol>
+
+</ol>
+
+<p>Dziękuję Michałowi Piskadło za udostępnienie sprzętu.
+
+<p><b>Przykładowe nazwy urządzeń w Linuksie (Dodatek)</b>
+
+<p>
+<tt>/dev/hda</tt> - pierwszy dysk IDE<br>
+<tt>/dev/hdb</tt> - drugi dysk IDE<br>
+<tt>/dev/hdc</tt> - trzeci dysk IDE (zwykle IDE CD-ROM)
+
+<p>
+<tt>/dev/hda3</tt> - trzecia partycja pierwszego dysku<br>
+<tt>/dev/hdb1</tt> - pierwsza partycja drugiego dysku
+
+<p>
+<tt>/dev/sda</tt> - pierwszy dysk SCSI<br>
+<tt>/dev/sdb</tt> - drugi dysk SCSI
+
+<p>
+<tt>/dev/sda2</tt> - druga partycja pierwszego dysku (SCSI)
+
+<p>
+<tt>/dev/fd0</tt> - pierwsza stacja dysków<br>
+<tt>/dev/fd1</tt> - druga stacja dysków
+
+<p>
+<tt>/dev/lp0</tt> - pierwszy port równoległy (drukarki) (LPT1)<br>
+<tt>/dev/lp1</tt> - drugi port równoległy (na niektórych maszynach może to być 
+właśnie LPT1)
+
+<p>
+<tt>/dev/psaux</tt> - port PS/2
+
+<p>
+<tt>/dev/js0</tt> - joystick 1<br>
+<tt>/dev/js1</tt> - joystick 2
+
+<p>
+<tt>/dev/ttyS0</tt> - port szeregowy COM1<br>
+<tt>/dev/ttyS1</tt> - port szeregowy COM2<br>
+<tt>/dev/ttyS2</tt> - port szeregowy COM3
+
+<p>
+<tt>/dev/tty0</tt> - pierwsza konsola użytkownika root<br>
+<tt>/dev/tty1</tt> - pierwszy wirtualny terminal (konsola)<br>
+<tt>/dev/tty6</tt> - szósty wirtualny terminal
+
+<p>
+<tt>/dev/ttyp1</tt> - pierwszy pseudoterminal<br>
+<tt>/dev/ttyp4</tt> - czwarty pseudoterminal
+
+<p>Więcej informacji na stronie podręcznikowej <tt>MAKEDEV(8)</tt>.
+
diff --git a/polish/international/Polish/manifest.wml b/polish/international/Polish/manifest.wml
new file mode 100644
index 00000000000..22850b04efa
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/manifest.wml
@@ -0,0 +1,113 @@
+#use wml::debian::template title="Manifest" NOHEADER="yes"
+
+<h2>The Debian Linux Manifesto</h2>
+
+autor: Ian A. Murdock<br>
+poprawione 01/06/94
+
+<h3>Czym jest Debian Linux?</h3>
+
+<p>Debian Linux to nowa dystrybucja Linuksa. W przeciwieństwie do innych,
+tworzonych w przeszłości przez jednego autora lub wyizolowaną grupę, Debian
+powstaje w systemie otwartym, w duchu Linuksa i GNU. Głównym celem projektu
+Debian jest stworzenie dystrybucji, która będzie wreszcie w pełni zasługiwała
+na miano Linuksa. Debian, budowany rozważnie i starannie, będzie utrzymywany i
+rozwijany z podobnym samemu Linuksowi zaangażowaniem.
+
+<p>Istotna jest także koncepcja stworzenia dystrybucji niekomercyjnej, która
+z powodzeniem będzie mogła konkurować na rynku komercyjnym. Byłaby
+rozpowszechniana przez fundację <i>Free Software Foundation</i> na płytach
+CD-ROM, a stowarzyszenie <i>Debian Linux Association</i> oferowałoby ją na
+dyskietkach i taśmach razem z drukowanymi podręcznikami, wsparciem technicznym
+i innymi zasadniczymi dla użytkownika składnikami. Wszystko będzie dostępne po
+cenie niewiele wyższej od kosztów wytworzenia, a zysk zostanie przeznaczony na
+rzecz przyszłego rozwoju oprogramowania ogólnodostępnego. Taki rodzaj
+dystrybucji jest niezbędny do osiągnięcia sukcesu przez system operacyjny
+Linux na rynku komercyjnym i musi być wdrażany z myślą o wspieraniu i rozwoju
+oprogramowania ogólnodostępnego, a nie o zyskach czy wpływach.
+
+<h3>Dlaczego tworzony jest Debian?</h3>
+
+<p>Dystrybucje to sprawa zasadnicza dla przyszłości Linuksa. Eliminują potrzebę
+wykonania przez użytkownika takich czynności jak lokalizacja, pozyskanie,
+skompilowanie, zainstalowanie i integracja ogromnej liczby podstawowych
+narzędzi koniecznych do złożenia działającego systemu. Ciężar budowania systemu
+spada na twórcę dystrybucji, który może dzielić swoją pracę pomiędzy tysiące
+zwykłych użytkowników. Prawie wszyscy użytkownicy Linuksa mają z nim pierwszy
+kontakt właśnie poprzez dystrybucję, a większość z nich będzie jej używać dalej
+ze względu na wygodę, nawet po zapoznaniu się z samym systemem operacyjnym.
+
+<p>Pomimo ich oczywistej ważności, tworzenie dystrybucji nie cieszy się wielkim
+zainteresowaniem programistów. Istnieje proste wytłumaczenie tego faktu: nie są
+one ani łatwe, ani fascynujące w tworzeniu; wymagają natomiast wielkiego
+wysiłku ze strony autora, który musi zapewnić ich stabilność i aktualność.
+
+<p>Sklecenie systemu naprędce to jedna rzecz. Zupełnie inną sprawą jest
+zagwarantowanie, że będzie on dla użytkowników łatwy w instalacji, da się go
+zainstalować i używać w różnych konfiguracjach sprzętowych, zawiera
+oprogramowanie które będzie przydatne dla innych i będzie aktualizowany gdy
+programy wchodzące w jego skład będą się rozwijały.
+
+<p>Wiele dystrybucji zapowiadało się jako całkiem dobre systemy, ale z upływem
+czasu przywiązywano coraz mniej uwagi do ich utrzymania. Dobrym przykładem jest
+tutaj <i>Softlanding Linux System</i> (bardziej znany jako SLS). To chyba
+najbardziej ,,dziurawa'' i najgorzej zarządzana z dostępnych dystrybucji Linuksa.
+Niestety, prawdopodobnie także najbardziej popularna. Przyciąga najwięcej uwagi
+ze strony wielu komercyjnych ,,dystrybutorów''; Linuksa, którzy
+postanowili zrobić interes na rosnącej popularności tego systemu.
+
+<p>To bardzo zła sytuacja, ponieważ większość ludzi zaopatrujących się w
+Linuksa u tych ,,dystrybutorów'' otrzyma pełną błędów i źle utrzymaną
+dystrybucję. Jakby tego było mało, firmy te mają denerwujący zwyczaj
+nierzetelnego reklamowania niedziałających albo krańcowo niestabilnych
+,,funkcji'' swoich produktów. Większość kupujących będzie oczywiście
+oczekiwała produktu takiego jak przedstawiany w reklamie i wielu będzie
+wierzyło iż jest to komercyjny system operacyjny (istnieje także tendencja
+niewspominania ani o tym, że Linux jest darmowy, ani o istnieniu licencji
+GNU General Public License). &quot;Dystrybutorzy&quot; zarabiają na tym tyle
+pieniędzy, że mogą sobie pozwolić na kupowanie coraz to większych ogłoszeń w
+coraz większej liczbie gazet; to klasyczny przykład czerpania korzyści z
+nagannego zachowania. Ta sytuacja musi się zmienić.
+
+<h3>Jak Debian ma rozwiązać te problemy?</h3>
+
+<p>Proces projektowania Debiana jest otwarty. W ten sposób zapewniamy, że
+system jest najwyższej jakości i że wychodzi naprzeciw potrzebom użytkowników.
+Dzięki zaangażowaniu innych osób o różnych zdolnościach i doświadczeniu, Debian
+może być tworzony sposobem modułowym. Składa się z elementów wysokiej jakości,
+ponieważ poszczególnymi częściami zajmują się ci, którzy mają już doświadczenie
+w danym temacie. Włączenie innych do procesu tworzenia gwarantuje również, że
+ważne uwagi dotyczące ulepszeń mogą zostać uwzględnione jeszcze w trakcie
+przygotowywania dystrybucji. Dlatego jest ona kreowana bardziej w oparciu o
+potrzeby i żądania użytkowników, niż autora. Poznanie takich potrzeb bez
+wyraźnego zaangażowania innych jest dla pojedynczego człowieka lub małej grupki
+ludzi sprawą bardzo trudną.
+
+<p>Debian Linux będzie także udostępniany na fizycznych nośnikach przez
+fundację <i>Free Software Foundation</i> oraz stowarzyszenie <i>Debian Linux
+Association</i>. To przybliży Debiana użytkownikom, którzy nie mają dostępu do
+Internetu czy FTP, a jednocześnie pozwoli na dostęp do takich produktów i usług
+jak podręczniki w formie drukowanej oraz wsparcie techniczne wszystkim
+użytkownikom systemu. Tym sposobem Debian może być używany przez większą liczbę
+ludzi i organizacji, niż byłoby to możliwe w jakiejkolwiek innej sytuacji.
+Projekt ukierunkowany będzie na dostarczanie dobrego produktu a nie na zyski
+lub obroty, a rezerwa pieniężna z oferowanych produktów i usług może być
+przeznaczona na poprawę samej jakości oprogramowania - przysłuży się to
+wszystkim użytkownikom, niezależnie od tego czy za produkt zapłacili czy
+nie.
+
+<p>Fundacja <i>Free Software Foundation</i> odgrywa niezmiernie ważną rolę w
+przyszłości Debiana. Już poprzez fakt udostępniania go przez tę organizację,
+świat otrzyma sygnał że Linux nie jest produktem komercyjnym i nigdy nie
+powinien nim zostać. Nie znaczy to, iż nigdy nie będzie mógł stanowić
+konkurencji na polu komercyjnym. Tym, którzy mają przeciwne zdanie polecam
+przyjrzenie się fenomenowi programów GNU Emacs albo GCC, które nie są
+aplikacjami komercyjnymi, a jednakwywołały spore zamieszanie na rynku podobnego
+oprogramowania.
+
+<p>Przyszedł czas skoncentrować się na przyszłości Linuksa bardziej niż na
+zgubnym celu, jakim jest wzbogacanie się kosztem całej linuksowej społeczności.
+Rozwój i dystrybucja Debiana niekoniecznie stanowią odpowiedzi na problemy,
+których obraz naszkicowałem w Manifeście, ale mam nadzieję że przynajmniej
+zwrócą na nie uwagę i w rezultacie doprowadzą do ich rozwiązania.
+
diff --git a/polish/international/Polish/polaczenie_z_internetem.wml b/polish/international/Polish/polaczenie_z_internetem.wml
new file mode 100644
index 00000000000..99c3049fa80
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/polaczenie_z_internetem.wml
@@ -0,0 +1,280 @@
+#use wml::debian::template title="Połączenie z internetem" NOHEADER="yes"
+
+<h2>Połączenie z Internetem</h2>
+
+<h3>Jak prosto i szybko zestawić połączenie PPP za pomocą dostępnych w naszej
+dystrybucji narzędzi</h3>
+
+<p>Możemy wymienić co najmniej kilka rzeczy, których spodziewamy się po nowo
+zainstalowanym systemie operacyjnym. Oprócz oczywistej poprawy działania
+(stabilność, szybkość, bezpieczeństwo) w odniesieniu do systemu poprzedniego
+(jeśli - tak jak w większości przypadków - jest nim znany produkt pewnej bardzo
+dużej firmy, nie będzie to szczególnie trudne), zazwyczaj chcemy by zostały nam
+zapewnione podstawowe warunki konieczne do wykonywania pracy lub po prostu
+uprawiania ulubionych zajęć. Dopiero potem zastanawiamy się nad rozszerzaniem
+możliwości i w konsekwencji przewyższeniem  funkcjonalnością poprzedniego
+środowiska. Wróćmy jednak do elementów koniecznych - najczęściej chodzi tutaj o
+dostęp do dysków z innymi systemami plików, możliwość drukowania, graficzny
+interfejs, ułatwienia w pracy w środowisku tekstowym, obsługę myszki, polskie
+znaki, korzystanie z dyskietek i CD-ROM-ów, dźwięk, programy umożliwiające
+konwersję między różnymi formatami itd. Niebagatelną rolę odgrywa także
+połączenie z innymi komputerami lub siecią (naturalnie tylko wtedy, gdy mamy
+taką możliwość). Właściwie jest ono sprawą podstawową, gdyż zwykle dzięki niemu
+uzyskujemy dostęp do informacji pomocnych w dalszej konfiguracji i
+dostosowywaniu systemu do swoich potrzeb. W tym artykule opiszemy najczęściej
+chyba wykorzystywane połączenie sieciowe - modemowe połączenie przez łącze
+komutowane (linię telefoniczną) przy użyciu protokołu PPP (<i>Point-to-Point
+Protocol</i>) z siecią Internet. Jako przykładu użyję ogólnopolskiego numeru
+udostępnianego za cenę rozmowy lokalnej przez Telekomunikację Polską S.A.
+Oczywiście, tekst ten powinien również okazać się pomocny w przypadku innych
+usługodawców internetowych udostępniających połączenie z Siecią na podobnych
+zasadach. Wszystko zostało opisane w oparciu o dystrybucję Debian 2.2 Potato
+(przy czym posiadacze Debiana 2.0 Hamm i 2.1 Slink nie powinni czuć się
+pokrzywdzeni, gdyż artykuł można odnieść także do tych wersji Debian
+GNU/Linux) i dostępne w niej programy.
+
+<h3>Co nam będzie potrzebne</h3>
+
+<p>Dobrze byłoby, gdybyśmy posiadali modem ;). Przy czym nie może być to tzw.
+,,winmodem'', czyli urządzenie przekazujące część swoich obowiązków
+sterownikom Windows. Częstokroć znacznie tańsze, lecz przecież w pewien sposób
+wybrakowane, urządzenie to nie może pracować pod kontrolą np. Linuksa. Dlatego
+właśnie konieczny jest zwykły modem. Oprócz tego, oczywiście, potrzebujemy
+zainstalowanego i działającego Debiana. Jądro musi posiadać obsługę protokołu
+PPP (prawdopodobnie po zwykłej instalacji mamy ,,PPP Support''
+wkompilowane na stałe, później ewentualnie można skompilować je jako moduł w
+celu zmniejszenia rozmiaru jądra). Ponadto konieczna jest instalacja pakietu
+<tt>ppp</tt> (w Potato numer wersji to 2.3.11-1.1) zawierającego niezbędny
+demon <tt>pppd</tt> oraz program <tt>chat</tt>. Gdy nie mamy jeszcze w
+katalogu <tt>/dev</tt> stworzonych urządzeń oznaczających porty szeregowe
+(są to odpowiednio <tt>ttyS0</tt> - COM1, <tt>ttyS1</tt> - COM2,
+<tt>ttyS2</tt> - COM3 itp. ), należy tworzymy je za pomocą skryptu
+<tt>MAKEDEV</tt>: 
+
+<tt>
+[root]# cd /dev
+[root]# /MAKEDEV ttySx &lt;gdzie ,,x'' to ,,numer portu - 1''&gt;
+</tt>
+
+<p>Warto też stworzyć specjalne dowiązanie:
+
+<tt>
+[root]# ln -s /dev/ttyS1 /dev/modem    &lt;gdy mamy modem na COM2&gt;
+</tt>
+
+<p>W <tt>/etc/syslog.conf</tt> powinniśmy dodać następujący wiersz (jeśli
+jeszcze jej tam nie ma):
+
+<tt>
+*.* -/var/log/ppp.log &lt;pierwszą gwiazdkę możemy zastąpić nazwą podsystemu 
+logowania np. local0 czy local2&gt;
+</tt>
+
+<p>Istotne jest ustawienie adresów serwerów DNS (<i>Domain Name System</i>) w
+pliku <tt>/etc/resolv.conf</tt>, dzięki czemu nie będziemy musieli używać tylko
+numerów IP, ale także zwykłych nazw domenowych. Można też wpisać do niego wiele
+innych rzeczy - odsyłam do strony podręcznikowej <tt>resolv.conf(5)</tt>
+(<tt>man 5 resolv.conf</tt>). My skoncentrujemy się jednak na numerach
+serwerów DNS  - tak powinien wyglądać efekt naszych modyfikacji (numery IP
+serwerów TP S.A. - podstawowego i uzupełniającego): 
+
+<tt>
+nameserver 194.204.152.34<br>
+nameserver 194.204.159.1
+</tt>
+
+<p>Dalsze wymagania zależą od metody, którą wybierzemy. Gdy zamierzamy
+,,pójść na łatwiznę'' (część pierwsza, <i>,,Inteligentny''
+WvDial</i>), potrzebny nam będzie pakiet <tt>wvdial_1.41</tt> (sekcja comm,
+numer wersji jak w Potato). W przypadku drugiego sposobu (opisanego w kolejnym
+rozdziale), nie obejdzie się bez <tt>pppconfig_2.0.4</tt> (Potato). Gdy
+zdecydujemy się na sposób trzeci (część <i>Połączenie w środowisku
+KDE - kppp</i>), wymagane jest zainstalowanie środowiska KDE (pakiety
+zaczynające się od kde* z różnych sekcji działu contrib).
+
+<h3>,,Inteligentny'' WvDial</h3>
+
+<p>Program <tt>wvdialconf</tt> powinien uruchomić się zaraz po zakończeniu
+instalacji niezbędnych pakietów. Automatyczna konfiguracja połączenia tym
+sposobem ma swoje niewątpliwe zalety: musimy podać tylko trzy parametry (numer
+telefonu, nazwę użytkownika i hasło) - trwa to dość szybko, wykrywanie modemu
+przebiega bez naszego aktywnego udziału i, co najważniejsze, nie musimy
+angażować zbytnio naszych szarych komórek ;). Według mnie wad jest jednak
+więcej, a najważniejsza z nich to niemożność ustawienia wielu ważnych opcji
+(program robi to za nas) i co za tym idzie olbrzymia nieelastyczność narzędzia.
+Jest to dobre rozwiązanie, gdy nie zamierzamy zgłębiać tajników konfiguracji
+<tt>pppd</tt>. Jednak w przypadku późniejszych problemów z połączeniem, warto
+sięgnąć po <tt>pppconfig</tt>. Cała konfiguracja znajduje się w pliku
+<tt>/etc/wvdial.conf</tt> (wydruk 4). Możemy ją później ręcznie aktualizować
+(gdy chcemy wyłącznie zmienić ustawienia modemu, wykonujemy polecenie
+<tt># /usr/sbin/wvdialconf /etc/wvdial.conf</tt>). Opcje <tt>pppd</tt>
+umieszczone są w <tt>/etc/ppp/peers/wvdial</tt>. Więcej informacji o
+formacie pliku <tt>/etc/vwdial.conf</tt> znajdziemy na stronach
+podręcznikowych <tt>wvdial(1)</tt> oraz <tt>wvdialconf(1)</tt>.
+
+<h3>Konfiguracja i połączenia przy użyciu pppconfig</h3>
+
+<p>Jedynym zadaniem graficznej nakładki o nazwie <tt>pppconfig</tt> jest
+pomoc w ustawianiu i uruchomienie połączenia PPP. Gdy już stworzymy w ten
+sposób odpowiednie wpisy w plikach konfiguracyjnych <tt>pppd</tt>
+(<i>Point-to-Point Protocol Daemon</i>), możemy się łączyć i rozłączać przy
+użyciu specjalnych skryptów: <tt>pon</tt> oraz <tt>poff</tt>. W katalogu
+<tt>/etc/ppp</tt> znajdziemy większość interesujących nas informacji (te
+dotyczące konkretnych połączeń znajdują się w
+<tt>/etc/ppp/peers/nazwa_polaczenia</tt>). W plikach
+<tt>/etc/chatscripts/nazwa_polaczenia</tt> możemy obejrzeć skrypty
+programu <tt>chat</tt> służącego do przeprowadzania ,,negocjacji''
+między naszym i zdalnym demonem <tt>pppd</tt> (lub też między naszym
+komputerem i modemami - zależy od punktu widzenia). Również one są tworzone za
+pomocą <tt>pppconfig</tt>. Oto kolejne kroki całej procedury:
+
+<ol>
+
+<li>Uruchamiamy jako użytkownik root program <tt>pppconfig</tt> poleceniem
+<tt>/usr/sbin/pppconfig</tt>. Po ekranie menu poruszamy się za pomocą
+strzałek, tabulatorem przełączamy się z menu do przycisków ,,OK'' i
+,,CANCEL''. Enter służy do zatwierdzenia (OK) lub cofnięcia zmian
+(CANCEL - wtedy wracamy do pierwszego ekranu).
+
+<li>W pierwszym oknie wybieramy <b>Create a connection</b>.
+
+<li>Następnie ustawiamy nazwę połączenia. Gdy nie zamierzamy tworzyć innych, to po
+prostu zostawmy <b>provider</b> - wtedy pozostanie domyślne (i możemy odwoływać
+się do niego za pomocą poleceń <tt>pon</tt> i <tt>poff</tt> bez podawania
+nazwy). W tym przykładzie postępujemy jednak inaczej - wpisujemy <b>tpsa</b>.
+
+<li>Kolejnym krokiem jest wybór metody identyfikacji. Przekazywanie hasła czystym
+tekstem (czyli używanie Chat lub PAP w formie podstawowej) nie jest sposobem
+najbezpieczniejszym. Istnieje groźba podsłuchu, a poza tym niepokoi sam wygląd
+plików dziennika po próbie nawiązania takiego połączenia (to dotyczy
+szczególnie podawania hasła bezpośrednio w skrypcie jak to jest w przypadku
+Chat). Zaznaczamy CHAP (gdyby nasz usługodawca nie obsługiwał tej metody,
+zawsze mamy do dyspozycji 2 pozostałe).
+
+<li>Tu wpisujemy hasło (w przypadku gdy zawiera spacje i inne dziwne znaki, należy
+koniecznie ująć je w podwójny cudzysłów) - <b>ppp</b>. Teraz przechodzimy do
+podstawowej konfiguracji.
+
+<li>Nazwa użytkownika - <b>ppp</b>.
+
+<li>Port, na którym mamy modem. Dla COM2 będzie to <tt>/dev/ttyS1</tt> (należy
+postępować zgodnie z konfiguracją własnego systemu - sposób przyporządkowania
+urządzeń portom został omówiony na wstępie).
+
+<li>Na pytanie <b>Czy użyć domyślnego routera w zdalnej sieci?</b> w większości
+przypadków odpowiemy twierdząco. Zaznaczamy (spacją) <b>Enable default
+route</b>. 
+
+<li>Tutaj wpisujemy nasz adres IP, jeżeli jest statyczny. Ponieważ w przypadku
+naszego numeru zostanie przydzielony dynamicznie, zostawiamy <b>noipdefault</b>.
+
+<li>Szybkość modemu. Najlepiej nie zmieniać domyślnej wartości, czyli <b>115200</b>.
+
+<li>Sposób inicjalizacji modemu. Powinniśmy pozostać przy <b>ATZ</b>, chyba że
+mamy uzasadnione powody, by użyć innego ustawienia.
+
+<li>Numer telefonu. U nas <b>0202122</b>.
+
+<li>Rodzaj wybierania. Tonowe (ATDT) lub pulsowe (ATDP). W przypadku większości
+central telefonicznych zaznaczamy to pierwsze.
+
+<li>Możemy jeszcze raz przejrzeć konfigurację. Wybranie <b>Finished</b> spowoduje
+zapisanie zmian.
+
+</ol>
+
+<p>Teraz już możemy nawiązać połączenie wpisując (jako superużytkownik)
+<tt>pon tpsa</tt>, a przerwać je poleceniem <tt>poff tpsa</tt>. Gdy chcemy
+uruchamiać te skrypty z uprawnieniami zwykłego użytkownika
+(<tt>/usr/sbin/pppd</tt> ma bit SUID i jest własnością użytkownika root),
+powinniśmy dodać go do grup dialout i dip, zmieniając odpowiednio plik
+<tt>/etc/group</tt> (a także <tt>/etc/gshadow</tt>, jeśli taki posiadamy).
+Aby dowiedzieć się jak to zrobić, należy zajrzeć na stronę podręcznikową
+<tt>group(5)</tt>.
+
+<h3>Połączenie w środowisku KDE - kppp</h3>
+
+<p>Nie zawsze konieczne jest użycie <tt>pppconfig</tt>. Posiadając
+zainstalowane środowisko graficzne KDE, dysponujemy programem <tt>kppp</tt>
+doskonale sprawdzającym się w tej samej roli. Żeby zacząć z niego korzystać,
+musimy usunąć opcję lock z pliku <tt>/etc/ppp/options</tt> (<tt>kppp</tt>
+sam dba o blokowanie modemu). Oprócz tego, aby program mógł uruchamiać nie
+tylko superużytkownik, należy postąpić tak samo jak w przypadku poprzedniego
+programu, czyli przypisać odpowiedniego użytkownika do odpowiednich grup.
+Gdy program <tt>kppp</tt> nie ma bitu SUID (co jest bezpiecznym
+rozwiązaniem), trzeba także nadać tej grupie pełne prawa do urządzenia
+reprezentującego nasz modem - np. gdy <tt>/dev/ttyS1</tt> jest własnością
+grupy dialout i ma prawa dostępu 644, jako root musimy wykonać polecenie
+<tt>chmod 664 /dev/ttyS1</tt>. Oto krótka instrukcja konfiguracji omawianego
+narzędzia. (Zakładam, że wcześniej zmieniono już w KDE domyślny język na polski)
+
+<ol>
+
+<li>Uruchamiamy <tt>kppp</tt> z menu (pozycja <b>Internet</b>) lub z emulatora
+terminala (wpisując <tt>kppp</tt>).
+
+<li>Ukaże nam się okno programu. Lewym przyciskiem myszy wprowadzamy zmiany, prawym
+możemy uzyskać pomoc dotyczącą wybranych opcji (które uprzednio wskażemy
+kursorem). Należy utworzyć nowe połączenie. W tym celu wybieramy
+<b>Opcje...-&gt;Nowe...</b>
+
+<li>W pierwszym okienku (<b>Dzwonienie</b>) wpisujemy:
+<dl>
+<dd>Nazwa połączenia: <b>tpsa</b></dd>
+<dd>
+	Numer telefonu: <b>0202122</b> &lt;jeśli musimy używać wybierania
+	pulsowego, na początku numeru dodajemy literę ,,P'' np.
+	<b>P0202122</b>&gt;
+</dd>
+<dd>Identyfikacja: <b>CHAP</b></dd>
+<dd>
+	Reszta nie ma większego znaczenia - możemy ją zmieniać według naszego uznania.
+</dd>
+</dl>
+
+<li><b>Adres IP</b> - pozostawiamy <b>Dynamiczny</b>
+
+<li><b>DNS</b> - najlepiej nie wpisywać tu nic, a opcję <b>Dezaktywuj istniejące
+DNS w czasie połączenia</b> pozostawić niezaznaczoną. Stosowane będą wtedy
+serwery nazw, których adresy umieszczone są w pliku <tt>/etc/resolv.conf</tt>.
+
+<li><b>Router</b> - pozostawiamy <b>Domyślny router</b>
+
+<li>W oknie <b>Skrypt logowania</b> nie wpisujemy nic, ponieważ nie zamierzamy
+korzystać z tego typu identyfikacji. Opcjonalnie możemy sobie ustawić
+zliczanie kosztów połączenia (<b>Koszty</b>) - musimy wtedy odwołać się do
+<b>Poland-&gt;Poland Local</b>. Zamykamy <b>Ustawienia połączenia</b> i
+przechodzimy do innych zakładek. 
+
+<li><b>Port:</b>
+<dl>
+<dd>Port szeregowy: <b><tt>/dev/ttyS1</tt></b></dd>
+<dd>Szybkość portu: <b>115200</b></dd>
+<dd>
+	Zaznaczmy też <b>Używaj pliku blokującego</b>, resztę pozostawmy bez zmian
+</dd>
+</dl>
+
+<li>W następnej części (<b>Modem</b>) możemy sprawdzić działanie naszego modemu,
+w kolejnej (<b>PPP</b>) ustawić bardziej szczegółowe instrukcje dotyczące
+późniejszego zachowania się programu. W pierwszej raczej nie należy
+eksperymentować (chyba że modem nie jest wykrywany), drugą można sobie zostawić
+na później.
+
+<li>Zamykamy <b>Opcje...</b>, wpisujemy hasło i nazwę użytkownika w widoczne na
+panelu miejsce. Możemy włączyć podgląd terminala (opcja <b>Pokaż podgląd</b>).
+Klikamy <b>Połącz</b>. 
+
+</ol>
+
+<p>Teraz powinniśmy już słyszeć nasz modem. Miłej zabawy!
+
+<h3>Podsumowanie</h3>
+
+<p>W Potato istnieje jeszcze kilka metod zestawienia połączenia. Jako przykład
+można wymienić program z pakietu <tt>minicom_1.82.1-1</tt> (sekcja comm), czy
+też skrypty związane z narzędziem <tt>ifconfig</tt>. Nie ma jednak sensu ich
+opisywanie - trzy podstawowe sposoby omówione w tym artykule wystarczą nam w
+zupełności. Życzę wszystkim owocnej pracy i dobrej zabawy w Internecie - mam
+nadzieję, że ten tekst okazał się pomocny.
+
diff --git a/polish/international/Polish/system_pakietow.wml b/polish/international/Polish/system_pakietow.wml
new file mode 100644
index 00000000000..25a642bdd88
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/system_pakietow.wml
@@ -0,0 +1,1461 @@
+#use wml::debian::template title="System pakietów Debiana" NOHEADER="yes"
+
+<h2>System pakietów Debiana</h2>
+
+Autor: Piotr Roszatycki
+
+<p>Artykuł wyjaśnia zasadę działania systemu pakietów Debiana oraz opisuje 
+budowę pakietów binarnych, źródłowych i dystrybucyjnych. Zawarte w nim 
+informacje szczególnie przydadzą się osobom tworzącym własne pakiety oraz 
+administratorom systemu pragnącym poznać znaczenie plików systemowych. Niektóre 
+wskazówki mogą się także przydać zwykłemu użytkownikowi, który chciałby umieć 
+odczytywać informacje zawarte w pakietach Debiana.
+
+<p>Administrowanie systemem wyposażonym w dużą ilość oprogramowania nie jest 
+proste. Instalacja dodatkowego lub aktualizacja wcześniej zainstalowanego 
+oprogramowania dokonywana w tradycyjny sposób, czyli przez rozpakowanie i 
+kompilowanie, pochłania dużo czasu i nakładów pracy. Nierzadko problemem jest 
+także wykonanie zmian w oryginalnych źródłach, tak aby dostosować dany program 
+do konkretnej instalacji systemu. Usuwanie oprogramowania bywa nawet bardziej 
+kłopotliwe od instalacji - oprócz samych plików binarnych czy bibliotek należy 
+także skasować pliki konfiguracyjne itd. Pół biedy, jeśli wiemy gdzie się 
+znajdują. W przeciwnym razie skazani jesteśmy na przeszukiwanie drzewa 
+katalogów. Innym źródłem problemów mogą być wymagania systemowe nowego 
+oprogramowania. Przed zainstalowaniem nowego programu należy upewnić się, czy 
+niczego mu nie brakuje - bibliotek, dodatkowych programów itd.
+
+<p>Wystarczy sprawdzić ilość plików znajdujących się w katalogu /usr/bin, aby 
+uzmysłowić sobie jak wiele czasu może zająć chociażby aktualizacja tych 
+wszystkich programów. Nieocenioną pomocą administratora wielu systemów jest 
+system pakietów, który automatyzuje większość czynności związanych z 
+zarządzaniem oprogramowaniem.
+
+<p>Rozbicie systemu na integralne części stworzyło potrzebę przechowywania jego 
+elementów w osobnych archiwach. Archiwum plików wraz z dodatkowymi informacjami 
+o tworzą pakiet. O rodzaju tych informacji oraz sposobie ich wykorzystania 
+decyduje system pakietów. W najprostszym przypadku system taki po prostu 
+zainstaluje archiwum plików w systemie lub skasuje te pliki, których ścieżka 
+pokrywa się ze ścieżką plików z archiwum. W praktyce takie rozwiązanie nie różni 
+się zbytnio od działania narzędzi typu <tt>tar</tt> lub <tt>ar</tt>. Ale w 
+pakiecie przechowuje się także dodatkowe informacje, m.in. opis danego pakietu, 
+wymagania systemowe, skrypty do wykonania przed/po instalacji samego archiwum 
+plików, sumy kontrolne itd.
+
+<p>Narzędzia systemu pakietów mogą udostępniać szereg dodatkowych usług, od 
+pobrania pakietu z odległego serwera FTP, aż po sprawdzanie integralności 
+zainstalowanych w systemie plików danego pakietu.
+
+<h3>Koncepcja systemu pakietów Debiana</h3>
+
+<p>Zdecydowana większość dystrybucji Linuksa, a także niektóre inne systemy 
+operacyjne (m.in. FreeBSD), posiada jakiś system pakietów. Oryginalny system 
+stworzony na potrzeby dystrybucji Debian jest rozwijany od pięciu lat, choć sama 
+ogólna zasada działania uległa niewielkim zmianom.
+
+<p>Koncepcja systemu pakietów Debiana opiera się na kilku założeniach: 
+
+<ul>
+
+<li>Pakiet jest plikiem archiwum, które można rozpakować za pomocą ogólnie 
+dostępnych narzędzi, nie związanych z jednym systemem operacyjnym lub konkretną 
+dystrybucją.
+
+<li>Informacje wykorzystywane przez system pakietów przechowywane są w plikach 
+tekstowych, a więc w razie konieczności możliwy jest dostęp do tych informacji z 
+poziomu dowolnego edytora tekstowego.
+
+<li>W pakiecie źródłowym oryginalne oddzielone jest archiwum od dodatkowych łat 
+i informacji o pakiecie. Czasami jest to podyktowane warunkami licencji 
+programu. 
+
+<li>Zamiast jednej aplikacji ogólnego przeznaczenia, do zarządzania pakietami 
+stworzono szereg oddzielnych, wyspecjalizowanych narzędzi. Prosta konstrukcja 
+systemu pakietów umożliwia w razie potrzeby dodawanie nowych narzędzi. 
+
+<li>Proces budowania pakietu binarnego jest niezależny od procesu przygotowania 
+pakietu źródłowego. Możliwe jest wykorzystanie dowolnych narzędzi wspomagających 
+tworzenie pakietu, jeżeli tylko pozwolą one na przygotowanie odpowiednich plików 
+archiwum kontrolnego.
+
+<li>W systemie pakietów występują wielopoziomowe zależności. Dany pakiet może 
+być wymagany, polecany lub sugerowany przez inny pakiet; może też występować 
+konflikt pomiędzy pakietami.
+
+<li>W systemie może być zainstalowany tylko jeden pakiet o określonej nazwie. 
+Wyjątkiem są pakiety wirtualne, które można określić jako dodatkowa nazwa 
+normalnego pakietu. Można zainstalować kilka pakietów o takich samych nazwach 
+dodatkowych.
+
+<li>Przed i po zainstalowaniu lub skasowaniu pakietu może zostać wykonany 
+dodatkowy program, najczęściej skrypt powłoki lub Perla, który wykona dodatkowe 
+czynności potrzebne do poprawnego działania systemu.
+
+<li>Dany plik może zostać zainstalowany tylko z jednego pakietu. W przypadku, 
+gdy konieczne jest zainstalowanie pliku z innego pakietu, możliwe jest ominięcie 
+pliku (ang. overriding): zmieniana jest nazwa pierwotnie zainstalowanego pliku, 
+a w jego miejsce instalowany jest plik z drugiego pakietu. Podczas aktualizacji 
+lub kasowania pierwszego pakietu, zmiany dotyczą ominiętego pliku, czyli tego ze 
+zmienioną nazwą. 
+
+<li>Specjalnym rodzajem pliku przechowywanym w pakiecie jest plik 
+konfiguracyjny. Podczas kasowania pakietu z systemu pliki konfiguracyjne są 
+pomijane i nie są usuwane, zaś w trakcie aktualizacji pakietu administrator może 
+dokonać wyboru, czy pozostawić stary plik konfiguracyjny, czy też zainstalować 
+jego nową wersję.
+
+<li>System pakietów ma otwartą budowę i możliwe jest rozszerzanie jego 
+funkcjonalności poprzez dodawanie nowych modułów, bez ingerowania w źródła 
+podstawowych narzędzi.
+
+</ul>
+
+<h3>Pakiet binarny (<tt>*.deb</tt>)</h3>
+
+<p>Podstawę dystrybucji Debiana stanowi pakiet binarny, czyli plik 
+<tt>*.deb</tt>. Do niewątpliwych zalet korzystania z pakietów binarnych należy 
+prosta instalacja pakietu oraz późniejsza aktualizacja czy usunięcie. Twórcy 
+pakietów binarnych starannie testują ich działanie, można więc mieć gwarancję, 
+że dany pakiet będzie funkcjonować poprawnie także w naszym systemie, a 
+ewentualne problemy można śmiało zgłaszać autorowi jako błąd. 
+
+<p>Z drugiej strony, uzależnienie się od tej formy archiwum dystrybucyjnego 
+wiąże się z koniecznością dbania o porządek w systemie pakietów, co w praktyce 
+oznacza konieczność korzystania z oryginalnych pakietów. W przypadku zaistnienia 
+konieczności dokonania zmian w oryginalnym pakiecie, zmuszeni jesteśmy do 
+samodzielnego przygotowania pakietu binarnego, co może być bardziej uciążliwe od 
+tradycyjnej metody instalacji oprogramowania. Dochodzą do tego problemy z 
+koniecznością posiadania w systemie bibliotek o konkretnych wersjach. Mimo to 
+jednak korzyści płynące ze stosowania pakietów binarnych warte są wysiłku 
+włożonego w zachowanie spójności systemu pakietów. 
+
+<p>Format pliku <tt>*.deb</tt> jest zgodny z formatem archiwum programu 
+<tt>ar</tt>. Oznacza to, że do rozpakowania pliku <tt>*.deb</tt> można 
+wykorzystać polecenie <tt>ar x nazwa-pliku.deb</tt>, co niekiedy przydaje się, 
+gdy w systemie brakuje polecenia <tt>dpkg</tt>. Archiwum składa się z kilku 
+części zwanych członkami archiwum. Pierwszym członkiem archiwum jest plik 
+<tt>debian-binary</tt> zawierający numer wersji formatu archiwum. Obecnie jest 
+to format 2.0, co można sprawdzić poleceniem <tt>file nazwa-pliku.deb</tt>.
+
+<p>Kolejnym elementem pliku <tt>*.deb</tt> jest archiwum kontrolne 
+<tt>control.tar.gz</tt>. Ponieważ znajduje się ono na początku pliku pakietu, 
+tuż za numerem wersji, aby pobrać informacje o tym pakiecie wystarczy odczytać 
+początek pakietu.
+
+<p>Niektóre pliki tego archiwum są rozpoznawane przez program <tt>dpkg</tt> lub 
+inne programy. Część z nich jest opcjonalna. 
+
+<p><b><tt>control</tt></b><br>
+Najważniejszy plik w archiwum kontrolnym. Informacje o pakiecie zawarte są w 
+formie pliku tekstowego w formacie kontrolnym. Plik tworzony jest zwykle na 
+podstawie pliku <tt>debian/control</tt> z pakietu źródłowego za pomocą narzędzi 
+<tt>dpkg-gencontrol</tt> oraz <tt>dpkg-shlibdeps</tt>.
+<p>Tylko ten plik jest wymagany (obecność pozostałych jest opcjonalna). Możliwe 
+jest także umieszczanie własnych rozszerzeń w postaci nowych plików archiwum 
+kontrolnego. 
+
+<p><b><tt>preinst</tt></b><br>
+Program wykonywany przed rozpakowaniem pakietu binarnego i zainstalowaniem jego 
+plików w systemie. Najczęściej służy do zatrzymania uruchomionych usług 
+związanych z pakietem na czas aktualizacji.
+
+<p><b><tt>postinst</tt></b><br>
+Program wykonywany po zainstalowaniu pakietu w systemie, podczas konfiguracji. W 
+tym czasie użytkownik może zostać zapytany o szczegółowe ustawienia i tym samym 
+wpłynąć na późniejsze funkcjonowanie pakietu. Skrypt <tt>postinst</tt> wykonuje 
+także czynności niezbędne do poprawnego działania pakietu (np. polecenie 
+<tt>ldconfig</tt> dla pakietu z bibliotekami) lub uruchamia dany serwis 
+wywołując odpowiedni skrypt z katalogu <tt>/etc/init.d</tt>.
+
+<p><b><tt>prerm</tt></b><br>
+Program wykonywany przed usunięciem pakietu lub jego aktualizacją. Zwykle 
+zatrzymuje uruchomione usługi związane z pakietem.
+
+<p><b><tt>postrm</tt></b><br>
+Program wykonywany po zakończeniu usuwania lub czyszczenia pakietu. W zależności 
+od sytuacji, program może usunąć dodatkowe katalogi czy pliki wykorzystywane 
+przez ten pakiet, a które po jego usunięciu będą zbędne w systemie.
+
+<p><b><tt>shlibs</tt></b><br>
+Plik pojawia się w pakietach zawierających biblioteki dynamiczne i 
+wykorzystywany jest przez program <tt>dpkg-shlibdeps</tt> do ustalania 
+zależności od pakietów zawierających biblioteki dynamiczne.
+
+<p><b><tt>md5sums</tt></b><br>
+Dodatkowy plik zawierający sumy kontrolne, które mogą posłużyć do sprawdzenia 
+spójności zainstalowanego pakietu za pomocą narzędzia <tt>debsums</tt>. Plik ten 
+nie jest częścią oryginalnego systemu pakietów i nie pojawia się we wszystkich 
+pakietach.
+
+<p><b><tt>templates</tt>, <tt>config</tt></b><br>
+Pliki wykorzystywane przez system zarządzania konfiguracją <tt>Debconf</tt>. 
+Pierwszy z nich zawiera informacje pojawiające się w oknach dialogowych lub na 
+konsoli, drugi jest programem wykorzystującym interfejs programistyczny systemu 
+Debconf do przeprowadzenia dialogu z użytkownikiem.
+
+<p><b><tt>conffiles</tt></b><br>
+Plik zawierający listę plików konfiguracyjnych. Po obliczeniu sum kontrolnych 
+MD5 tych plików, lista zostanie dołączona do pliku 
+<tt>/var/lib/dpkg/status</tt>.
+
+<p>Pliki archiwum kontrolnego <tt>control.tar.gz</tt> mają swoje 
+odzwierciedlenie w postaci plików katalogu <tt>/var/lib/dpkg/info/</tt>. Przed 
+nazwą danego pliku dodawana jest nazwa pakietu, po czym dany plik umieszczany 
+jest w tym katalogu, jako np. 
+<tt>/var/lib/dpkg/info/nazwa-pakietu.postinst</tt>. Plik control wyjątkowo 
+dołączany jest do bazy danych zainstalowanych pakietów, czyli do pliku 
+<tt>/var/lib/dpkg/status</tt>, zaś lista plików zawartych w pakiecie zapisywana 
+jest jako <tt>/var/lib/dpkg/info/nazwa-pakietu.list</tt>. 
+
+<p>Skoro znamy format danych przechowywanych w bazie systemu pakietów i dobrze 
+władamy standardowymi poleceniami <tt>cat</tt>, <tt>ls</tt>, <tt>grep</tt>, 
+<tt>sed</tt> i innymi, zyskujemy nieograniczone możliwości operowania danymi 
+pakietu.
+
+<p>W pliku <tt>*.deb</tt> przewidziano także miejsce dla przyszłych członków 
+archiwum. Ostatnie miejsce jest zarezerwowane na archiwum z danymi 
+<tt>data.tar.gz</tt>. Archiwum to jest zwykłym, skompresowanym archiwum 
+<tt>tar</tt>, zawierającym pliki i katalogi, które zostaną zainstalowane w 
+systemie. Jak już zostało wspomniane, lista tych plików jest zapisywana do pliku 
+<tt>*.info</tt> w odpowiednim katalogu. 
+
+<p>Nazwa pliku binarnego może być praktycznie dowolna, gdyż brane są pod uwagę 
+informacje pobrane z pliku kontrolnego <tt>control</tt>. Pliki w archiwum FTP 
+mają nazwy tworzone według pewnego schematu, aby możliwe było sprawne 
+zarządzanie takim archiwum. Nazwa pliku składa się nazwy pakietu, znaku 
+podkreślenia, numeru wersji, znaku podkreślenia, kropki oraz rozszerzenia 
+<tt>.deb</tt>. Jeśli nie jest to określone w nazwie katalogu, przed 
+rozszerzeniem nazwy pliku opcjonalnie dodaje się znak podkreślenia i nazwę 
+architektury. Wzór pełnej nazwy pliku jest więc następujący: 
+
+<p><tt>nazwa-pakietu_1.2.3wersjazrodla-4wersjapakietu_i386.deb</tt>
+
+<h3>Pakiet źródłowy (<tt>*.dsc</tt>)</h3>
+
+<p>Pakiet binarny Debiana jest budowany na podstawie zawartości katalogu 
+roboczego 
+dla programu <tt>dpkg-deb</tt>. Zawartość katalogu roboczego, wraz z plikami, 
+trafia do pakietu binarnego do archiwum <tt>data.tar.gz</tt>, z wyjątkiem 
+podkatalogu <tt>DEBIAN/</tt>, który tworzy archiwum kontrolne 
+<tt>control.tar.gz</tt>. Taki katalog roboczy można przygotować ręcznie poprzez 
+stworzenie odpowiednich plików. Aby usprawnić i w dużej mierze zautomatyzować 
+proces budowania pakietów binarnych, stworzono formę pakietu źródłowego.
+
+<p>Proces przygotowania pakietu źródłowego polega na rozpakowaniu oryginalnego 
+źródła i zmianie nazwy katalogu ze źródłami na 
+<tt>nazwa-pakietu-123numer.4oryginalnej5.wersji6</tt>. W tym katalogu tworzymy 
+dodatkowo podkatalog <tt>debian/</tt> w którym umieszczamy niezbędne pliki 
+(<tt>debian/control</tt>, <tt>debian/changelog</tt>, <tt>debian/rules</tt>). 
+Taka operacja przygotowania pakietu źródłowego Debiana nazywa się 
+,,debianizacją''.
+
+<p>Charakterystyczne dla pakietów źródłowych Debiana jest to, że składają się z 
+kilku plików scalonych oddzielnym plikiem <tt>*.dsc</tt>. Jeżeli oryginalne 
+źródło nie jest napisane bezpośrednio dla dystrybucji Debiana, to znajduje się w 
+pliku <tt>*.orig.tar.gz</tt>. Dodatkowe poprawki do tego źródła, jak i cały 
+katalog źródłowy <tt>debian/</tt>, znajdują się w kolejnym pliku 
+<tt>*.diff.gz</tt>, jako łata oryginalnego źródła. W przypadku, gdy źródło 
+zawiera już w sobie pliki wykorzystywane do zbudowania pakietu Debiana, 
+dodatkowy ,,patch'' jest zbędny, a zamiast pliku <tt>*.orig.tar.gz</tt>
+występuje plik <tt>*.tar.gz</tt> (bez przyrostka ,,orig'').
+
+<p>Plik <tt>*.dsc</tt> zawiera opis pakietu źródłowego. Jest on odpowiednikiem 
+pliku <tt>control</tt> z pakietu binarnego i - podobnie jak w tym ostatnim - 
+informacje w nim przechowywane są w formacie tekstowym. Zawiera m.in. numer 
+wersji pakietu, nazwę pakietu źródłowego i pakietów binarnych, adres e-mail 
+opiekuna pakietu itd.
+
+<p>Ze względów bezpieczeństwa, plik <tt>*.dsc</tt> ma zwykle podpis 
+elektroniczny swego autora (PGP lub GPG), co umożliwia weryfikację 
+autentyczności wszystkich plików składających się na pakiet źródłowy.
+
+<p>Aby można było uznać pakiet źródłowy za poprawny, po rozpakowaniu musimy 
+otrzymać katalog ze źródłami oraz specjalny podkatalog <tt>debian/</tt>. W tym 
+podkatalogu muszą się znaleźć co najmniej trzy pliki:
+
+<dl>
+
+<dd><b><tt>debian/control</tt></b>
+<dd>Na podstawie tego pliku zostaną stworzone pliki kontrolne wszystkich 
+pakietów binarnych zbudowanych z danego pakietu źródłowego. Plik składa się z 
+kilku akapitów rozdzielonych pustą linią. Pierwszy paragraf zawiera opis pakietu 
+źródłowego, następne zawierają opisy kolejnych pakietów źródłowych.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b><tt>debian/changelog</tt></b>
+<dd>Plik zawierający historię danego pakietu źródłowego. Każda zmiana w pakiecie 
+źródłowym powoduje dodanie nowego elementu pliku historii. Oprócz wypunktowanych 
+zmian, zapisanych w postaci zrozumiałej dla człowieka, każdy element zawiera 
+informacje wykorzystywane przy procesie budowy pakietów binarnych i pakietu 
+dystrybucyjnego.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b><tt>debian/rules</tt></b>
+<dd>Jest to program, który poprzez wywołanie odpowiednich programów zewnętrznych 
+dokona kompilacji pakietów binarnych. Wywoływany jest z odpowiednimi argumentami 
+i w zależności od tych argumentów wykonywana jest odpowiednia czynność 
+(kompilacja źródeł, zbudowanie pakietu, usunięcie pozostałości po kompilacji). 
+Utarło się, że programem tym jest skrypt <tt>Makefile</tt>, ale program może 
+mieć zupełnie dowolną postać - np. skryptu powłoki.
+
+</dl>
+
+<p>Reszta plików z katalogu debian/ pakietu źródłowego jest opcjonalna i służy 
+do przygotowania archiwum control.tar.gz lub data.tar.gz pakietów binarnych.
+
+<h3>Pakiet dystrybucyjny (<tt>*.changes</tt>)</h3>
+
+<p>Model dystrybucji Debiana zakłada, że dystrybucję tworzy wielu opiekunów 
+pakietów, którzy wysyłają swoje efekty pracy do centralnego archiwum. Opiekun 
+dostarcza zarówno pakiet źródłowy jak i pakiety binarne zebrane razem w formie 
+pakietu dystrybucyjnego. Pliki binarne i źródłowe wiąże w całość plik tekstowy 
+<tt>*.changes</tt> w formacie pliku kontrolnego Debiana.
+
+<p>Plik <tt>*.changes</tt> zawiera informacje o właścicielu pakietu 
+dystrybucyjnego, plikach składających się na taki pakiet dystrybucyjny oraz o 
+lokalizacji poszczególnych plików w archiwum. Podobnie jak plik <tt>*.dsc</tt>, 
+ten także może być podpisany elektronicznie.
+
+<p>Z pakietami dystrybucyjnymi mamy do czynienia, gdy poszczególne pliki 
+wchodzące w skład pakietu dystrybucyjnego nie zostały rozlokowane w swoich 
+katalogach docelowych. 
+
+<h3>Informacje dla systemu pakietów (<tt>control</tt>)</h3>
+
+Dane przeznaczone dla systemu pakietów przechowywane są w formacie tekstowym, 
+jako tzw. plik kontrolny. Plik taki składa się z jednego lub kilku akapitów 
+rozdzielonych pustym wierszem. Akapit składa się z wierszy zawierających nazwę 
+pola, dwukropek i wartość pola. Nazwa pola nie może zawierać znaków spacji ani 
+innych separatorów. Gdy zawartość pola nie mieści się w jednym wierszu 
+(maksymalnie 80 znaków), kontynuowana jest w kolejnym wierszu od znaku spacji, 
+już bez nazwy pola i dwukropka. Jeżeli w tym polu musi wystąpić wiersz pusty, 
+oznacza się go pojedynczą kropką.
+
+<p>Przykładem wykorzystania tej formy przechowywania danych może być choćby 
+książka telefoniczna:
+
+<p>
+<b>Tytuł:</b> Ania<br>
+<b>Telefon:</b> 23789343<br>
+<b>Opis:</b> Koleżanka z pracy, ale nie tylko...
+
+<p>
+<b>Tytuł:</b> Policja<br>
+<b>Telefon:</b> 997<br>
+<b>Opis:</b> Najbliższy posterunek policji
+
+<p>
+<b>Tytuł:</b> Internet<br>
+<b>Telefon:</b> 0202122<br>
+<b>Opis:</b> tak zwany bezpłatny numer dostępowy<br>
+<b>.</b><br>
+<b>użytkownik:</b> ppp, <b>hasło</b>: ppp<br>
+<b>Modem:</b> tak
+
+<p>Obecność niektórych pól nie jest obowiązkowa, dla innych format wartości pola 
+może zostać ściśle określony. Poniższe zestawienie dotyczy pól wykorzystywanych 
+przez system pakietów Debiana.
+
+<p><b>Package</b><br>
+Nazwa pakietu binarnego. Nazwa składa się z liter alfabetu łacińskiego, cyfr 
+oraz znaków + - . (plus, minus, kropka). Nazwa musi mieć przynajmniej dwa znaki 
+i rozpoczynać się od litery lub cyfry. Przyjęło się korzystać tylko z małych 
+liter alfabetu łacińskiego, ale w przypadku znalezienia pakietu którego nazwa 
+zawiera wielkie litery, należy pamiętać że sortowanie uwzględnia wielkość liter.
+
+<p><b>Version</b><br>
+Numer wersji pakietu binarnego lub źródłowego. Numer ten wykorzystuje się 
+najczęściej podczas porównywania ze sobą dwóch wersji w celu określenia, która z 
+nich jest późniejsza.
+
+<p>Numer wersji składa się z trzech części: epoki z dwukropkiem (opcjonalnie), 
+wersji oryginalnego źródła oraz minusa po którym następuje wersja 
+pakietu(opcjonalnie). Ich znaczenie jest następujące: 
+
+<dl>
+
+<dd><b>epoka</b>
+<dd>Pojedyncza cyfra, którą można pominąć jeśli wynosi zero. Gdy numer epoki 
+pominięto, numer wersji oryginalnego źródła nie może zawierać dwukropka. 
+<dd>&nbsp;
+<dd>Numer epoki ma największe znaczenie przy porównywaniu numerów wersji 
+pakietu. Wykorzystuje się go w przypadku, gdy kolejny numer wersji musi być 
+niższy, a jednocześnie pakiet ma być uznany za nowszy. Taka sytuacja następuje, 
+gdy nastąpił błąd w numeracji pakietu lub gdy w oryginalnym źródle zmieniono 
+sposób numeracji wersji. 
+<dd>&nbsp;
+<dd><tt>dpkg</tt> wyświetla numer epoki tylko wtedy, gdy jest on większy od 
+zera. <tt>dselect</tt> w ogóle pomija ten numer, wyświetlając jedynie numer 
+wersji źródła i numer wersji pakietu.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>numer wersji oryginalnego źródła </b>
+<dd>Najważniejsza część numeru wersji. Najczęściej jest to numer wersji 
+oryginalnego źródła będącego podstawą pakietu Debiana. Zwykle numer ten jest 
+zgodny z numeracją przyjętą przez autora źródła, ale czasem wymagana jest zmiana 
+oryginalnego numeru, tak by pasował do schematu przyjętego przez Debiana (np. 
+rezygnacja z notacji rzymskiej). 
+<dd>&nbsp;
+<dd>Numer wersji źródła może zawierać jedynie litery, cyfry oraz znaki + - . : 
+(plus, minus, kropka, dwukropek) i musi zaczynać się od cyfry. Dwukropek nie 
+może występować, jeżeli nie określono numeru epoki; minus jest niedozwolony, gdy 
+brak numeru wersji pakietu.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>numer wersji pakietu </b>
+<dd>Ta część numeru wersji oznacza numer kolejnej wersji pakietu binarnego, 
+zbudowanego z tego samego oryginalnego źródła. Format jest taki sam jak w 
+przypadku numeru wersji źródła. 
+<dd>&nbsp;
+<dd>Jeżeli pakiet został zbudowany bezpośrednio dla dystrybucji Debiana, jak np. 
+<tt>dpkg</tt>, <tt>kernel-package</tt> itd., numer ten jest pomijany gdyż zmiany 
+w numeracji dotyczą jedynie numeru wersji oryginalnego źródła. 
+<dd>&nbsp;
+<dd>Przyjęte jest, że po zmianie numeru wersji oryginalnego źródła numer wersji 
+pakietu rozpoczyna się znów od jedynki. 
+<dd>&nbsp;
+<dd>Gdy brak jest tego numeru, <tt>dpkg</tt> przy porównywaniu wersji przyjmie 
+jedynkę za numer wersji pakietu.
+<dd>&nbsp;
+<dd>Przy porównywaniu ze sobą dwóch numerów wersji, największe znaczenie ma 
+numer epoki. Jeżeli te numery są sobie równe (najczęściej obydwa wynoszą zero), 
+porównywane są numery wersji oryginalnego pakietu. Numery te są porównywane od 
+strony lewej do prawej w taki sposób, że najpierw liczbowo dokonuje się 
+porównywania występujących cyfr, następnie według tabeli kodów ASCII porównuje 
+się dalsze znaki nie będące cyframi, aż do pojawienia się kolejnych cyfr - wtedy 
+algorytm jest powtarzany. Porównywanie numerów wersji oryginalnego pakietu 
+kończy znak minusa; rozpoczyna on natomiast proces porównywania wersji pakietu 
+binarnego.
+<dd>&nbsp;
+<dd>Oto przykładowe wyniki takiego porównywania: <b>1.1 &gt; 1.0.1, 1.1.1 &gt; 
+1.1, 11a &gt; 1a, 1:1.0 &gt; 1.1, 1.1 &gt; 1.1-0, 1.1-1 &gt; 1.1 </b>
+<dd>&nbsp;
+<dd>W dwóch ostatnich przypadkach brak numeru wersji pakietu binarnego oznacza, 
+że ,,jest mniejszy'' od 1 ale ,,jest większy'' od 0.
+
+</dl>
+
+<p><b>Architecture</b><br>
+Pole określające architekturę pakietu binarnego. Podczas instalowania pakietu 
+architektura systemu jest sprawdzana i porównywana z informacją w pakiecie. 
+Jeżeli architektury się zgadzają, pakiet zostanie zainstalowany.
+
+<p>Obecnie <tt>dpkg</tt> obsługuje architektury <b>i386</b>, <b>sparc</b>, 
+<b>sparc64</b>, <b>alpha</b>, <b>m68k</b>, <b>arm</b>, <b>powerpc</b>, 
+<b>mips</b> oraz <b>mipsel</b> dla systemu operacyjnego Linux. <tt>dpkg</tt> 
+został także przeniesiony na system operacyjny HURD - jest on przeznaczony dla 
+procesorów Intela, a więc nazwa tej architektury to <b>hurd-i386</b>.
+
+<p>Znane są próby przeniesienia <tt>dpkg</tt> na inne systemy, m.in. 
+<b>Solaris</b>, <b>HP-UX</b>, <b>IRIX</b>, <b>FreeBSD</b>, jednak oficjalnie 
+<tt>dpkg</tt> nie obsługuje tych systemów. 
+
+<p>Specjalnym oznaczeniem architektury jest <b>all</b>, które mówi, że pakiet 
+binarny nie jest zależny od konkretnej architektury i może zostać zainstalowany 
+w dowolnej. 
+
+<p>To pole można znaleźć także w pakiecie źródłowym, w pliku <tt>*.dsc</tt> - 
+oznacza ono architekturę docelową, czyli tę dla której przeznaczony jest 
+skompilowany pakiet binarny. Dodatkową architekturą dla pakietu źródłowego może 
+być <b>any</b>, oznaczająca że pakiet źródłowy można skompilować dla dowolnej 
+architektury. 
+
+<p><b>Maintainer</b><br>
+Opiekun pakietu. To pole zawiera imię, nazwisko oraz e-mail opiekuna pakietu. 
+Jeżeli rolę opiekuna pełni lista mailingowa, zamiast imienia i nazwiska znajdzie 
+się tu nazwa listy lub grupy osób. Dane opiekuna zapisane są w formacie RFC822, 
+czyli najpierw nazwisko lub nazwa, a następnie adres w nawiasach trójkątnych 
+,,&lt;&gt;''.
+
+<p>Pole opiekuna jest opcjonalne, jednak na adres podany w tym polu użytkownicy 
+pakietu najczęściej wysyłają pytania lub uwagi, więc jego brak może utrudnić 
+kontakt. 
+
+<p><b>Source</b><br>
+Nazwa pakietu źródłowego. To pole dotyczy pakietu źródłowego, a jego zawartość 
+jest analogiczna do pola <b>Package</b>, poza tym że po samej nazwie pakietu 
+można umieścić w nawiasach okrągłych numer wersji pakietu. Numer wersji 
+najczęściej jest pomijany, jeśli jest zgodny z numerem w polu <b>Version</b> 
+pakietu binarnego.
+
+
+<p><b>Depends</b><br>
+Definicja całkowitej zależności - pakiet zależy od innego pakietu.
+
+<p>To i poniższe pola mają taki sam format: lista pakietów rozdzielona 
+przecinkami. Pakiety mogą być też rozdzielone znakiem kreski pionowej 
+,,|'', co oznacza logiczne LUB - poprawna jest przynajmniej jedna z
+kilku opcji.
+
+<p>Każdy z elementów tej listy (nie dotyczy to pola <b>Provides</b>) może obok 
+nazwy pakietu zawierać w nawiasach okrągłych operator porównania wraz z numerem 
+wersji. Operatory porównania to &lt;&lt;, &lt;=, =, =&gt; i &gt;&gt;, czyli: 
+mniejsze, mniejsze lub równe, równe, większe lub równe, większe. Na przykład: 
+
+<p><tt>
+Depends: perl5, libapache-mod-perl (&lt;= 1.15-2), libmldbm-perl (&lt;= 
+2.00-1), libdigest-md5-perl, data-dumper (&lt;= 2.09-1) | perl-5.005, 
+libwww-perl (&lt;= 5.42-1)
+</tt>
+
+<p>Pole <b>Depends</b> zawiera listę pakietów wymaganych do zainstalowania 
+bieżącego pakietu. Mówiąc dokładniej, dany pakiet nie zostanie skonfigurowany 
+jeżeli pakiety od których zależy nie są poprawnie zainstalowane w systemie. 
+Ponadto, nie można usunąć pakietu, który jest zależny od bieżącego. 
+
+<p>Pakiety od których zależny jest pakiet bieżący mogą być zainstalowane, ale 
+nie skonfigurowane. W praktyce oznacza to, że proces instalacji - a później 
+konfiguracji tych wszystkich pakietów - może się odbywać w ramach jednej 
+operacji. 
+
+<p>W wyjątkowych sytuacjach zależności można pominąć, uruchamiając <tt>dpkg</tt> 
+z opcją wymuszania, jednak powoduje to zburzenie spójności bazy systemu 
+pakietów. 
+
+<p><b>Recommends</b><br>
+Definicja silnej zależności - pakiet zaleca inny pakiet.
+
+<p>Pole <b>Recommends</b> jest ignorowane przez program <tt>dpkg</tt> i nie 
+dotyczy zastosowań z wiersza poleceń. Informacje tego pola są przetwarzane przez 
+narzędzia pełnoekranowe, takie jak <tt>dselect</tt> czy <tt>capt</tt>. W 
+przypadku dselect wystąpienie tego typu zależności spowoduje wyświetlenie listy 
+zależności z domyślnie wybranym tym pakietem. Dzięki temu w szybki sposób można 
+wybrać domyślne pakiety.
+
+<p>Zależność ta powinna oznaczać, że dodatkowe pakiety są przydatne, ale nie 
+stanowią niezbędnego warunku działania programu.
+
+<p><b>Suggests</b><br>
+Definicja słabej zależności - pakiet sugeruje inny pakiet. 
+
+<p>Podobnie jak w poprzednim wypadku, pole to interpretowane jest jedynie przez 
+narzędzia pełnoekranowe. <tt>dselect</tt> dołączy wskazane pakiety do listy 
+zależności, ale pakiety nie będą domyślnie wybrane do zainstalowania.
+
+<p>Najczęściej sugerowane są dodatkowe moduły rozszerzające możliwości danego 
+pakietu albo dokumentacja. 
+
+<p><b>Pre-Depends</b><br>
+Podobnie jak <b>Depends</b>, ale wymagany pakiet musi być poprawnie 
+zainstalowany i skonfigurowany przez rozpoczęciem procedury instalacji bieżącego 
+pakietu. 
+
+<p>Jeżeli do instalacji wybrano dwa pakiety, w tym jeden dla którego określono 
+,,przed-zależność'', <tt>dpkg</tt> musi zainstalować i skonfigurować
+pierwszy pakiet, a następnie uruchomić się po raz drugi dla kolejnego pakietu. 
+Ważna jest kolejność instalowania wybranych pakietów. Kolejność wywoływania 
+programu <tt>dpkg</tt> powinien ustalić program <tt>dselect</tt> lub 
+<tt>apt</tt>.
+
+<p>,,Przed-zależność'' jest niezbędna jedynie wtedy, gdy do
+skonfigurowania bieżącego pakietu potrzebny jest funkcjonujący poprawnie (czyli 
+wcześniej skonfigurowany) inny pakiet. Istotne pakiety, takie jak <tt>libc6</tt> 
+czy <tt>bash</tt>, i tak instalowane są we wczesnym etapie, tak więc najczęściej 
+wystarcza użycie zwykłej zależności - pola <b>Depends</b>.
+
+<p><b>Conflicts</b><br>
+Konflikt pomiędzy pakietami oznacza, że nie mogą istnieć w systemie w tym samym 
+czasie. Jeżeli konflikt został wykryty przez <tt>dpkg</tt>, zostanie zgłoszony 
+błąd, a proces instalacji zatrzymany. <tt>dselect</tt> w takim przypadku 
+wyświetli listę konfliktów, co umożliwi użytkownikowi podjęcie decyzji, który 
+pakiet należy przeznaczyć do skasowania, a który do zainstalowania. 
+
+<p>Specjalnym przypadkiem konfliktu jest konflikt z pakietem o takiej samej 
+nazwie, ewentualnie o nazwie takiej jak pakietu wirtualnego, którego dostarcza 
+(<b>Provides</b>) ten sam pakiet. Wymusza to sytuację, w której może istnieć w 
+systemie tylko jeden pakiet, dostarczający pakietu wirtualnego o tej danej 
+nazwie. 
+
+<p>Jeżeli konflikt dotyczy pakietu o wersji ,,wcześniejszej'' niż
+podana, powstaje problem: drugi pakiet musi być wcześniej usunięty lub 
+zaktualizowany. Kolejność instalowania czy usuwania pakietów może zostać źle 
+określona przez <tt>dselect</tt> i radzi sobie z nią dopiero system 
+<tt>apt</tt>.
+
+<p><b>Replaces</b><br>
+Zastąpienie pakietu powodującego konflikt. Jeżeli wymieniony w tym polu pakiet 
+został także wymieniony w polu <b>Conflicts</b>, <tt>dpkg</tt> automatycznie 
+zastąpi go bieżącym, bez ingerencji administratora. 
+
+<p>Pole <b>Replaces</b> nie dotyczy pakietów wirtualnych, a więc nazwa użyta w 
+tym polu musi określać prawdziwy pakiet. 
+
+
+<p><b>Enhances</b><br>
+Rozszerzenie funkcji innego pakietu. To pole jest niejako odwrotnością pola 
+<b>Suggests</b>. W chwili obecnej jest ignorowane, ale zostało przewidziane do 
+użycia w najbliższej przyszłości.
+
+<p>Niektóre pakiety z podstawowej dystrybucji (<b>main</b>) sugerują 
+wykorzystanie pakietów spoza głównego archiwum (np. <b>non-free</b> lub 
+<b>non-US</b>). Może to spowodować kłopot, gdy dodatkowe archiwum nie jest 
+dostępne, a <tt>dselect</tt> zgłosi brak niektórych pakietów. Rozwiązaniem ma 
+być właśnie to pole - wtedy pakiety spoza archiwum głównego zgłoszą fakt, że są 
+dodatkiem do pakietów z tego archiwum.
+
+<p><b>Provides</b><br>
+Udostępnianie wirtualnego pakietu. Dany pakiet może występować pod kilkoma 
+nazwami: jedną prawdziwą i pozostałymi określającymi pakiety wirtualne. Jeżeli 
+inny pakiet zależy od pakietu wirtualnego, wystarczy obecność w systemie 
+przynajmniej jednego pakietu, który dostarcza ten pakiet wirtualny. 
+
+<p>Dla przykładu, gdy pakiet wymaga edytora <tt>emacs</tt>:
+
+<p><tt>
+Package: vm<br>
+Depends: emacs
+</tt>
+
+<p>wystarczy, że w systemie znajduje się jakiś pakiet, który spełnia funkcje 
+tego edytora: 
+
+<p><tt>
+Package: xemacs<br>
+Provides: emacs
+</tt>
+
+<p>Pakiet wirtualny nie posiada wersji, toteż nie można uzależnić innego pakietu 
+od obecności pakietu wirtualnego w określonej wersji. W przypadku odwołania się 
+do numeru wersji, zależność będzie dotyczyć tylko prawdziwego pakietu.
+
+<p><b>Build-Depends</b><br>
+To pole, jak i trzy poniższe, dotyczy wyłącznie pakietów źródłowych. Dany pakiet 
+źródłowy nie może zostać skompilowany, jeżeli w systemie nie zostaną zachowane 
+podane zależności.
+
+<p>Format listy pakietów występujący tym i poniższych polach jest identyczny, 
+jak w przypadku pól zależności dotyczących pakietów binarnych. Ponadto, po 
+nazwie pakietu tworzącego zależność można umieścić rozdzielone spacjami nazwy 
+architektur, dla których ten pakiet ma występować. Jeżeli nazwa architektury 
+poprzedzona jest znakiem wykrzyknika, oznacza to negację wszystkich architektur 
+oprócz podanej. 
+
+<p>Przykład wykorzystania tego pola w opisie pakietu źródłowego: 
+
+<p><tt>
+Build-Depends: kernel-headers-2.2.10 [!hurd-i386], hurd-dev [hurd-i386], 
+gnumach-dev [hurd-i386]
+</tt>
+
+<p>Pole <b>Build-Depends</b> określa zależność od pakietów binarnych dla celu 
+<b>build</b>, <b>binary</b>, <b>binary-arch</b> oraz <b>binary-indep</b>.
+
+<p><b>Build-Conflicts</b><br>
+Pole zawiera listę pakietów binarnych, których obecność w systemie uniemożliwia 
+skompilowanie pakietu dla celu <b>build</b>, <b>binary</b>, <b>binary-arch</b> 
+oraz <b>binary-indep</b>.
+
+<p><b>Build-Depends-Indep</b><br>
+Pole zawiera listę pakietów binarnych wymaganych do skompilowania pakietu dla 
+celu <b>binary</b> oraz <b>binary-indep</b>.
+
+<p><b>Build-Conflicts-Indep</b><br>
+Pole zawiera listę pakietów binarnych, których obecność w systemie uniemożliwia 
+skompilowanie pakietu dla celu <b>build</b> oraz <b>binary-indep</b>.
+
+<p><b>Description</b><br>
+Opis pakietu źródłowego lub binarnego. Pierwszy wiersz to skrócony opis pakietu, 
+zazwyczaj wyświetlany przez pełnoekranowe narzędzia (<tt>dselect</tt>, 
+<tt>capt</tt>) na liście pakietów. Szczegółowy opis pakietu rozpoczyna się w 
+następnym wierszu. Zgodnie z formatem danych zawartych w pliku kontrolnym, 
+pierwszym znakiem wiersza jest spacja, zaś wiersz zawierający wyłącznie spację i 
+kropkę reprezentuje wiersz pusty. 
+
+<p>Opis pakietu zwykle wzięty jest z podręcznika głównego programu tego pakietu 
+lub z pliku <tt>README</tt>. Ponieważ opis ten często decyduje o tym, czy 
+administrator zdecyduje się zainstalować dany pakiet, pole to powinno zawierać 
+starannie dobrane informacje. 
+
+<p>Dla pliku <tt>*.changes</tt> pole to ma specjalne znaczenie i zawiera spis 
+skróconych opisów poszczególnych pakietów binarnych zbudowanych z danego pakietu 
+źródłowego. Pierwszy wiersz pola tego pliku jest pusty, kolejne zawierają nazwę 
+pakietu binarnego, znak minusa oraz skrócony opis pakietu.
+
+<p><b>Essential</b><br>
+Pole określające czy pakiet binarny jest istotny, czyli czy <tt>dpkg</tt> 
+pozwoli usunąć go z systemu. 
+
+<p>Pole może przyjmować dwie wartości: <b>yes</b> lub <b>no</b>. Druga wartość 
+ma takie samo działanie, jakby w pliku kontrolnym w ogóle nie było tego pola. 
+
+<p><b>Section</b><br>
+Sekcja dla pakietu binarnego lub źródłowego. Dany pakiet może zostać 
+umiejscowiony w jednym z wielu podkatalogów grupujących pakiety o podobnym 
+działaniu. Sekcja może także określać archiwum, w którym znajduje się dany 
+pakiet, jeżeli nie jest to archiwum <b>main</b>. 
+
+<p>To pole jest przeznaczone dla programów pełnoekranowych, które przedstawiając 
+listę pakietów mogą ją uporządkować według sekcji. <tt>dpkg</tt> nie uwzględnia 
+pola <b>Section</b>. 
+
+<p>Nazwa sekcji odzwierciedla miejsce pliku w archiwum FTP. W chwili obecnej 
+istnieje podział na następujące sekcje:
+
+<dl>
+
+<dd><b>admin</b>
+<dd>narzędzia tylko dla administratora - modyfikujące pliki systemowe i 
+wpływające na działanie systemu 
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>base</b>
+<dd>specjalna sekcja określająca pakiety, które zostaną zainstalowane przez 
+program instalacyjny
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>comm</b>
+<dd>programy komunikacyjne wykorzystujące modem lub faks
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>devel</b>
+<dd>kompilatory, narzędzia do tworzenia programów, biblioteki przeznaczone dla 
+debuggera, kody źródłowe
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>doc</b>
+<dd>dokumentacja systemowa oraz dla innych pakietów, programy do jej 
+przeglądania, biuletyny i czasopisma w postaci elektronicznej
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>editors</b>
+<dd>edytory tekstu wraz z odpowiednimi modułami
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>electronics</b>
+<dd>programy do wykorzystania w elektronice, narzędzia do projektowania i 
+analizowania układów elektronicznych
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>games</b>
+<dd>gry i innego rodzaju programy do przyjemnego marnowania czasu
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>graphics</b>
+<dd>edytory i inne narzędzia do obróbki grafiki bitmapowej, wektorowej lub 3D; 
+przeglądarki plików graficznych oraz programy demonstracyjne
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>hamradio</b>
+<dd>narzędzia dla użytkowników hamradio
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>interpreters</b>
+<dd>interpretery, biblioteki dla języków skryptowych
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>libs</b>
+<dd>biblioteki dla innych programów
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>mail</b>
+<dd>serwery i klienty poczty elektronicznej
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>math</b>
+<dd>narzędzia do zastosowań matematycznych
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>misc</b>
+<dd>pakiety, które nie trafiły do innej sekcji
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>net</b>
+<dd>serwery i klienty usług sieciowych, narzędzia administracyjne i 
+diagnostyczne dla sieci LAN i WAN
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>news</b>
+<dd>serwery i klienty USENET
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>oldlibs</b>
+<dd>stare wersje bibliotek lub kompilatory tworzące kod wykorzystujący wyłącznie 
+stare biblioteki
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>otherosfs</b>
+<dd>narzędzia do korzystania z innych systemów operacyjnych lub systemów plików, 
+emulatory
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>science</b>
+<dd>narzędzia do wykorzystania w zastosowaniach naukowych
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>shells</b>
+<dd>alternatywne powłoki systemowe 
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>sound</b>
+<dd>narzędzia związane z dźwiękiem lub plikami muzycznymi
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>tex</b>
+<dd>narzędzia oraz moduły dla systemu publikacji TeX
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>text</b>
+<dd>narzędzia do przetwarzania i drukowania plików tekstowych, procesory tekstu, 
+słowniki
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>utils</b>
+<dd>wszelkiego rodzaju programy narzędziowe do wykorzystania przez wszystkich 
+użytkowników
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>web</b>
+<dd>serwery i klienty WWW, narzędzia do tworzenia publikacji WWW oraz 
+administrowania serwisami webowymi
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>x11</b>
+<dd>programy, biblioteki i moduły związane z systemem X Window
+
+</dl>
+
+Oprócz tych sekcji istnieje także podział pakietów ze względu na archiwum w 
+jakim się znajdują:
+
+<dl>
+
+<dd><b>contrib/{admin,base,comm,...}</b>
+<dd>pakiety spełniające zasady wolnego oprogramowania, ale do pełnego 
+działania wymagające pakietów nie będących wolnymi pakietami 
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>non-free/{admin,base,comm,...}</b>
+<dd>pakiety nie będące wolnymi w rozumieniu Debiana (DFSG)
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>non-US/{main,contrib,non-free}</b>
+<dd>pakiety, które ze względu na prawo amerykańskie nie mogą być udostępniane na 
+tamtejszych serwerach (dotyczy to przede wszystkim oprogramowania 
+wykorzystującego techniki kryptograficzne) 
+
+</dl>
+
+Ten podział na sekcje jest oczywiście zupełnie umowny i inne dystrybucje mogą 
+wprowadzić swój własny. Dla przykładu, Corel wprowadził swoją dodatkową sekcję 
+<b>Corel Desktop</b>.
+
+<p><b>Priority</b><br>
+Priorytet pakietu binarnego lub źródłowego, czyli jego ważność. Podobnie jak 
+pole <b>Section</b>, jest ono ignorowane przez <tt>dpkg</tt>, a może być brane 
+pod uwagę przez narzędzia wyższego poziomu, np. <tt>dselect</tt>. 
+
+Informacja z tego pola może być wykorzystywana przy grupowaniu pakietów na 
+liście, a bardziej zaawansowane programy mogą dzięki niej ustalić kolejność 
+instalowania pakietów według ważności. 
+
+Poniżej prezentujemy listę priorytetów określonych w <i>Debian Policy</i> i 
+rozpoznawanych przez <tt>dpkg</tt>.
+
+<dl>
+
+<dd><b>required</b>
+<dd>Pakiety wymagane, niezbędne do poprawnego funkcjonowania systemu. Ich 
+odinstalowanie może spowodować niemożność ponownej instalacji. System, w którym 
+zainstalowane są tylko pakiety wymagane potrafi sam wystartować i zainstalować 
+inne pakiety.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>important</b>
+<dd>Pakiety ważne, których brak byłby szczególnie dotkliwy dla użytkowników 
+systemów uniksowych, m.in. narzędzia bez których pozostała część systemu mogłaby 
+nie działać poprawnie. Ważnymi pakietami nie mogą być duże programy, takie jak 
+Emacs, system X Window czy TeX.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>standard</b>
+<dd>Pakiety standardowe dostarczają skromne, ale zupełnie poprawnie działające 
+środowisko tekstowe. Te pakiety są instalowane domyślnie, jeżeli użytkownik 
+samodzielnie nie określi pakietów przeznaczonych do zainstalowania. Standardowo 
+instalowany jest m.in. edytor Emacs oraz podstawowe komponenty systemu TeX i 
+LaTeX.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>optional</b>
+<dd>Pakiety opcjonalne - te które powinny znaleźć się w każdym w pełni 
+skonfigurowanym systemie. Można je zainstalować ,,w ciemno'', bez wczytywania się
+w opis. Pakiety te nie mają dodatkowych wymagań. Do tej kategorii zaliczyć można 
+pełną dystrybucję TeX-a, system X Window i wiele innych powszechnie używanych 
+aplikacji.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>extra</b>
+<dd>Pakiety dodatkowe mogą powodować konflikt z pakietami o innym priorytecie, 
+mieć specjalne wymagania systemowe lub są przeznaczone do specjalnych 
+zastosowań.
+
+</dl>
+
+Pakiety binarne o danym priorytecie nie mogą być zależne od pakietów o niższym 
+priorytecie. 
+
+<p><b>Binary</b><br>
+Pole pakietu źródłowego określające nazwy pakietów binarnych rozdzielonych 
+spacjami lub przecinkami, które można zbudować z danego pakietu źródłowego. Nie 
+wszystkie pakiety można uzyskać dla danej architektury, szczegółowe informacje 
+znajdują się w pliku kontrolnym. 
+
+<p>Gdy pole występuje w pliku <tt>*.changes</tt>, wymienione są tam nazwy 
+pakietów binarnych dostarczanych wraz z pakietem źródłowym. 
+
+<p><b>Installed-Size</b><br>
+Pole pakietu binarnego lub pliku opisu archiwum <b>Packages</b>, określające 
+ilość kilobajtów wolnej pamięci dyskowej potrzebnej do zainstalowania danego 
+pakietu. 
+
+<p><b>Files</b><br>
+Pole dotyczące pakietu źródłowego lub dystrybucyjnego, zawierające listę plików 
+z których składa się pakiet źródłowy. 
+
+<p>Lista plików jest podzielona na wiersze, dane o pliku w każdym z wierszy 
+rozdzielone są spacjami. 
+
+<p>Dane dla pakietu źródłowego (plik <tt>*.dsc</tt>) to suma kontrolna MD5 
+pliku, rozmiar pliku i nazwa pliku. Suma kontrolna i rozmiar są sprawdzane 
+podczas rozpakowywania pakietu źródłowego przez program <tt>dpkg-source</tt>. 
+
+<p>Dane dla pakietu dystrybucyjnego (plik <tt>*.changes</tt>) to suma kontrolna 
+MD5 pliku, rozmiar pliku, sekcja danego pakietu, priorytet danego pakietu i 
+nazwa pliku. Informacje o sekcji i priorytecie pakietu mogą określać położenie 
+pliku w archiwum FTP. 
+
+<p><b>Standards-Version</b><br>
+To pole określa numer wersji standardu, z jakim zgodny jest dany pakiet 
+źródłowy. Dla dystrybucji Debiana standard określony jest w dokumencie <i>Debian 
+Policy</i>.
+
+<p>Pole może być wykorzystywane przez narzędzia do sprawdzania poprawności 
+budowy pakietu źródłowego - tak jak to robi <i>lintian</i>.
+
+<p><b>Distribution</b><br>
+Pole dotyczy pakietu dystrybucyjnego, a jego wartość jest ustalana na podstawie 
+zawartości pliku <tt>changelog</tt> pakietu źródłowego. Określa docelową 
+dystrybucję dla danego pakietu dystrybucyjnego. 
+
+<p>Dystrybucje zostały podzielone ze względu na stan zaawansowania prac nad 
+pakietami: 
+
+<dl>
+
+<dd><b>unstable</b>
+<dd>Wszystkie nowe pakiety są umieszczane w dystrybucji <b>unstable</b>. Pakiet 
+taki może nie funkcjonować poprawnie; mogą nawet wystąpić kłopoty z instalacją.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>frozen</b>
+<dd>Co jakiś czas dystrybucja unstable zostaje ,,zamrożona'', co
+oznacza, że nie są dodawane do niej nowe pakiety, a jedynie usuwane błędy 
+istniejących pakietów. Proces testowania takiej dystrybucji trwa od kilku do 
+kilkunastu tygodni, po czym dystrybucji nadaje się miano stabilnej.
+<dd>&nbsp;
+<dd>Najczęściej poprawki dla dystrybucji <b>frozen</b> trafiają także do 
+dystrybucji <b>unstable</b>, tak więc w polu <b>Distribution</b> mogą być 
+określone te dwie dystrybucje.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>stable</b>
+<dd>Dystrybucja stabilna to dystrybucja w danym czasie ,,oficjalna'', w
+której nie przewiduje się już zmian poza poprawkami poważnych błędów, przede 
+wszystkim dotyczących bezpieczeństwa. Dopiero ta dystrybucja, oprócz nazwy 
+kodowej, otrzymuje numer wersji. W przypadku opublikowania zmian aktualnej 
+wersji zmienia się także jej numer (np. 2.2r1 staje się 2.2r2, później 2.2r3 
+itd.).
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>experimental</b>
+<dd>Pakiety z dystrybucji eksperymentalnej są zazwyczaj we wczesnym stadium 
+rozwoju, który nie pozwala na umieszczenie ich w normalnej dystrybucji. 
+Korzystanie z tych pakietów jest najbardziej ryzykowne i nie ma żadnej 
+gwarancji, że uda się je choćby zainstalować.
+
+</dl>
+
+<p><b>Urgency</b><br>
+Wartość tego pola jest ustalana na podstawie zawartości pliku changelog i 
+pojawia się w pliku opisu pakietu dystrybucyjnego <tt>*.changes</tt>. Wartością 
+jest jedno słowo kluczowe, po którym może następować komentarz. W polu tym 
+znajdziemy informacje o tym, jak ważne jest dokonanie aktualizacji danego 
+pakietu.
+
+<dl>
+
+<dd><b>low</b>
+<dd>Nowy pakiet poprawia mało istotne błędy lub dostarcza nowej wersji 
+oryginalnego źródła.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>medium</b>
+<dd>W nowym pakiecie poprawiono błędy, które wpływały na bezpieczeństwo systemu 
+lub uniemożliwiały poprawne funkcjonowanie pakietu. Aktualizację pakietu warto 
+wykonać w najbliższym czasie.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>high</b>
+<dd>Korzystanie ze starego pakietu zagraża spójności systemu. Jak najszybciej 
+należy zaktualizować ten pakiet.
+
+</dl>
+
+<p><b>Date</b><br>
+Pole określające datę zbudowania pakietu dystrybucyjnego, pojawiające się w 
+pliku <tt>*.changes</tt>.
+
+<p><b>Format</b><br>
+Pole określające numer wersji formatu pliku <tt>*.changes</tt>, pojawiające się 
+w tym właśnie pliku. Ten dokument dotyczy formatu w wersji 1.6. 
+
+<p><b>Changes</b><br>
+To pole pojawia się w opisie pakietu dystrybucyjnego w pliku <tt>*.changes</tt> 
+i zawiera opis zmian wprowadzonych w aktualnej wersji pakietu, w formie 
+czytelnej dla człowieka.
+
+<p>Wartość tego pola jest ustalana na podstawie pliku <tt>changelog</tt> z 
+pakietu źródłowego. 
+
+<p><b>Closes</b><br>
+To pole także dotyczy pliku <tt>*.changes</tt>, a zawiera informacje 
+przeznaczone dla systemu śledzenia błędów BTS.
+
+<p>Jeżeli w danym pakiecie usunięto błąd, który został wcześniej zgłoszony i 
+któremu został nadany numer rekordu bazy danych BTS, w pliku changelog (oraz w 
+polu <tt>Changes</tt>) w spisie zmian może pojawić się informacja tekstowa 
+<tt>closes: #11111, #22222, ....</tt> W informacji tej podane są numery błędów 
+uznanych za zamknięte, czyli usunięte lub zignorowane. Numery te zostają 
+powtórzone w polu <b>Closes</b>, jako lista rozdzielona spacjami. 
+
+<p><b>Filename</b><br>
+Pole pojawia się w pliku opisu archiwum Packages i zawiera ścieżkę do pliku z 
+pakietem, określoną względem katalogu głównego archiwum Debiana. Jeżeli pakiet 
+został podzielony na kilka plików, pole może zawierać kilka wartości 
+rozdzielonych spacjami. 
+
+<p><b>MSDOS-Filename</b><br>
+Pole jest analogiczne do poprzedniego, z tym że nazwa pliku jest zgodna z 
+systemem plików MSDOS (8.3 - osiem znaków nazwy pliku, kropka, trzy znaki 
+rozszerzenia nazwy pliku).
+
+<p><b>Size</b><br>
+Pole pojawia się w pliku opisu archiwum <tt>Packages</tt> i zawiera rozmiar 
+pliku z pakietem lub - jeżeli został od podzielony na części - rozmiary plików 
+rozdzielone spacjami. Rozmiar pliku określony jest w bajtach.
+
+<p><b>MD5sum</b><br>
+Pole pojawia się w pliku opisu archiwum <tt>Packages</tt> i zawiera sumę 
+kontrolną MD5 dla pliku z pakietem lub - jeżeli został od podzielony na części 
+-, sumy kontrolne plików rozdzielone spacjami. 
+
+<p><b>Status</b><br>
+Pole pojawia się w pliku stanu bazy danych systemu pakietów status i zwiera 
+informacje o stanie pakietu w systemie. Informacje zostały podzielone na trzy 
+klasy: stan bieżący, stan wyboru oraz znacznik. Wartości te mogą zostać 
+zmienione za pomocą programu <tt>dpkg</tt> lub <tt>dselect</tt>. 
+
+<p>Stan bieżący pakietu: 
+
+<dl>
+
+<dd><b>installed</b> (zainstalowany)
+<dd>Pakiet jest rozpakowany i poprawnie skonfigurowany.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>half-installed</b> (zainstalowany częściowo)
+<dd>Instalacja pakietu została rozpoczęta, ale niedokończona z pewnych powodów.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>not-installed</b> (niezainstalowany)
+<dd>Pakiet nie jest zainstalowany w systemie.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>unpacked</b> (rozpakowany)
+<dd>Pakiet jest rozpakowany ale nie skonfigurowany.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>half-configured</b> (skonfigurowany częściowo)
+<dd>Pakiet jest rozpakowany a konfiguracja została rozpoczęta, ale niedokończona 
+z pewnych powodów.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>config-files</b> (pliki konfiguracyjne)
+<dd>Tylko pliki konfiguracyjne pakietu zostały w systemie.
+
+</dl>
+
+Stan wyboru pakietu: 
+
+<dl>
+
+<dd><b>install</b> (instalacja)
+<dd>Pakiet został wybrany do zainstalowania.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>deinstall</b> (deinstalacja)
+<dd>Pakiet został wybrany do deinstalowania (to znaczy, że chcemy skasować 
+wszystkie pliki pakietu oprócz plików konfiguracyjnych).
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>purge</b> (wyczyszczenie)
+<dd>Pakiet został wybrany do wyczyszczenia (to znaczy, że chcemy skasować 
+wszystko, włącznie z plikami konfiguracyjnymi).
+
+</dl>
+
+Znaczniki (flagi) pakietu: 
+
+<dl>
+
+<dd><b>hold</b> (wstrzymanie)
+<dd>Pakiet oznaczony jako wstrzymany; nie jest obsługiwany przez <tt>dpkg</tt>, 
+chyba że użyje się opcji <tt>--force-hold</tt>.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>reinst-required</b> (konieczna reinstalacja)
+<dd>Pakiet oznaczony w ten sposób jest uszkodzony i wymaga ponownego 
+zainstalowania. Taki pakiet nie może zostać usunięty przez <tt>dpkg</tt>, chyba 
+że użyje się opcji <tt>--force-reinstreq</tt>.
+
+</dl>
+
+<p><b>Config-Version</b><br>
+Pole pojawia się w pliku stanu bazy danych systemu pakietów status i jeżeli nie 
+jest zainstalowany lub skonfigurowany, zawiera numer wersji pakietu, której 
+pozostały pliki konfiguracyjne. 
+
+<p><b>Conffiles</b><br>
+Pole pojawia się wyłącznie w pliku stanu bazy danych systemu pakietów status, 
+gdy pakiet zawiera listę plików konfiguracyjnych. Pozycja na tej liście składa 
+się z nazwy pliku konfiguracyjnego i sumy kontrolnej MD5 oryginalnego pliku. 
+Dzięki tej informacji system pakietów wie, czy administrator zmodyfikował 
+oryginalny plik konfiguracyjny. 
+
+<p><b>Pole definiowane przez użytkownika</b><br>
+Pola, które nie zostały wymienione powyżej uznawane są za pola definiowane przez 
+użytkownika i ignorowane przez system pakietów Debiana. Te pola, jeżeli pojawią 
+się w pliku <tt>control</tt> pakietu źródłowego, nie zostaną przepisane do pliku 
+kontrolnego pakietu binarnego czy źródłowego. 
+
+<p>Jeżeli istnieje taka potrzeba, można wykorzystać specjalne pole 
+rozpoczynające się od znaku X, z następującymi po nim opcjonalnymi znakami B, C 
+lub S, po których następuje minus - oraz właściwa nazwa pola. Jeżeli znakiem 
+specjalnym jest B, pole to znajdzie się w pliku <tt>control</tt> pakietu 
+binarnego; jeżeli znakiem specjalnym jest S, pole pojawi się w pliku 
+<tt>*.dsc</tt> pakietu źródłowego; jeśli tym znakiem jest C, dotyczy to pliku 
+<tt>*.changes</tt> pakietu dystrybucyjnego. 
+
+<p>Można użyć kilku znaków specjalnych, na przykład: 
+
+<p><tt>XBS-Comment</tt>: komentarz z pliku <tt>debian/control</tt> pakietu 
+źródłowego 
+<p>W podanym przykładzie pole <tt>Comment: To jest komentarz...</tt> pojawi się 
+w opisie pakietu źródłowego i binarnego. 
+
+<p><b>Wycofane pola pliku kontrolnego</b><br>
+Poniższe pola zostały wycofane i mogą pojawiać się najwyżej w starych pakietach 
+Debiana. 
+
+<p><b>Revision, Package-Revision, Package_Revision</b><br>
+Numer wersji pakietu Debiana; obecnie jest częścią pola <b>Version</b>.
+
+<p><b>Recommended</b><br>
+Obecnie pole ma nazwę <b>Recommends</b>.
+
+<p><b>Optional</b><br>
+Obecnie pole ma nazwę <b>Suggests</b>.
+
+<p><b>Class</b><br>
+Obecnie pole ma nazwę <b>Priority</b>.
+
+<h3>Plik historii pakietu (<tt>changelog</tt>)</h3>
+
+<p>Plik historii pakietu jest wymagany przez pakiet źródłowy i pojawia się w nim 
+jako plik <tt>debian/changelog</tt>. Ten plik powinien być umieszczony w 
+pakiecie binarnym, jako 
+<tt>/usr/share/doc/&lt;nazwa-pakietu*&gt;/changelog.gz</tt>, jeżeli oryginalny 
+pakiet źródłowy jest źródłowym pakietem Debiana lub 
+<tt>/usr/share/doc/&lt;nazwa-pakietu*&gt;/changelog.Debian.gz</tt>, jeśli 
+oryginalny pakiet źródłowy został ,,zdebianizowany''.
+
+<p>Plik historii pakietu - oprócz dostarczenia informacji czytelnej dla 
+użytkownika o dokonanych zmianach w pakiecie - ma specjalne znaczenie. 
+
+<p>Plik ten jest analizowany przez program <tt>dpkg-parsechangelog</tt>, który 
+na podstawie zawartości pliku generuje odpowiedni plik kontrolny, wykorzystywany 
+później do zbudowania plików kontrolnych dla pakietów binarnych, źródłowego i 
+dystrybucyjnego. 
+
+<p>Domyślny format pliku jest następujący: 
+
+
+<p><tt>
+&lt;pakiet&gt; (&lt;wersja&gt;) &lt;dystrybucja&gt;; 
+urgency=&lt;ważność&gt;<br><br>
+
+ * &lt;opis zmian, które dotyczą pakietu&gt;<br>
+   &lt;dalsza część opisu, jeżeli nie zmieściła się powyżej><br>
+ * &lt;następny punkt opisu zmian&gt;<br><br>
+ 
+-- &lt;opiekun&gt;  &lt;data&gt;
+</tt>
+
+<p>Część tych informacji jest wykorzystana przy tworzeniu plików kontrolnych: 
+
+<dl>
+
+<dd><b>pakiet</b>
+<dd>Nazwa pakietu, taka sama jak w polu <b>Package</b> pliku <tt>control</tt> 
+pakietu źródłowego.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>wersja</b>
+<dd>Numer wersji pakietu, który powinien być identyczny z numerem w nazwie 
+katalogu zawierającego źródła pakietu. Numer ten pojawi się w pliku kontrolnym 
+pakietu binarnego, w polu <b>Version</b>.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>dystrybucja</b>
+<dd>Informacja jest kopiowana do pola <b>Distribution</b> pliku kontrolnego 
+<tt>*.changes</tt>.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>ważność</b>
+<dd>Informacja jest kopiowana do pola <b>Urgency</b> pliku kontrolnego 
+<tt>*.changes</tt>. W polu nie można wykorzystać znaku przecinka, gdyż przecinki 
+rozdzielają listę zawierającą pary <tt>&lt;pole&gt;=&lt;wartość&gt;</tt>.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>opiekun</b>
+<dd>Opiekun tej wersji pakietu. Jeżeli wartość tego pola pokrywa się z polem 
+<b>Maintainer</b> pliku kontrolnego, autorem tej wersji pakietu jest pierwotny 
+opiekun. Można umieścić w tym polu dane innej osoby, co znaczy że ta wersja 
+pakietu została utworzona przez kogoś innego, niż pierwotny opiekun pakietu.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>data</b>
+<dd>Data utworzenia danej wersji pakietu, podana w formacie RFC822 i 
+wygenerowana przez program <tt>822-date</tt>.
+<dd>&nbsp;
+
+<dd><b>opis zmian</b>
+<dd>Dotyczy przede wszystkim zmian w pakiecie Debiana (tzn. katalogu 
+<tt>debian/</tt> pakietu źródłowego), szczególnie gdy opis zmian w oryginalnym 
+źródle jest zawarty w innym pliku. Jeżeli pakiet jest specyficznym pakietem 
+dystrybucji Debiana, w opisie mogą się znaleźć informacje o zmianach w całym 
+źródle.
+<dd>&nbsp;
+<dd>Jeżeli pakiet jest częścią systemu śledzenia błędów, takiego jak np.
+<a href="http://www.debian.org/Bugs">http://www.debian.org/Bugs</a>, a w opisie 
+zmian pojawia się tekst <tt>Closes: #12345</tt>, podany numer jest dołączany do 
+listy zamkniętych błędów pola <b>Closes</b> pliku <tt>*.changes</tt>.
+<dd>&nbsp;
+<dd>W opisie zmian często pojawiają się charakterystyczne informacje. 
+<tt>Initial release</tt> to często pierwszy wpis do historii zmian. <tt>New 
+upstream release</tt> oznacza zmianę w oryginalnym źródle i ponowną jego 
+debianizację. <tt>NMU</tt> lub <tt>Non-maintainer release</tt> to informacja o 
+tym, że dana wersja pakietu została utworzona przez osobę, która nie jest 
+oficjalnym opiekunem tego pakietu.
+
+</dl>
+
+Format pliku historii zmian można zastąpić innym, pod warunkiem że w ostatnich 
+40 wierszach pliku pojawi się ciąg znaków rozpoznawany przez wyrażenie regularne 
+Perla <tt>\schangelog-format:\s+([0-9a-z]+)\W</tt> oraz istnieje odpowiedni 
+program analizujący ten format, dostępny w systemie jako 
+<tt>/usr/lib/dpkg/parsechangelog/&lt;format-name&gt;</tt> lub 
+<tt>/usr/local/lib/dpkg/parsechangelog/&lt;format-name&gt;</tt>. Program 
+analizujący format musi wygenerować dane, takie same jak w przypadku domyślnych 
+ustawień programu <tt>dpkg-parsechangelog</tt> dla domyślnego formatu pliku 
+historii.
+
+<h3>Program obsługi pakietu źródłowego (<tt>rules</tt>)</h3>
+
+Charakterystyczne dla systemu pakietów Debiana jest to, że proces 
+przygotowywania plików z których zostanie utworzony pakiet binarny jest 
+niezależny od wykorzystywanych w tym celu narzędzi. W skrajnym przypadku pliki 
+takie można przygotować ręcznie, co może przydać się przy tworzeniu 
+,,pustych'' pakietów jedynie z informacjami dla systemu pakietów. Ale
+pliki robocze do budowy pakietu binarnego można wygenerować także za pomocą 
+specjalnego narzędzia - np. <tt>yada</tt>. 
+
+<p>Aby zbudować pakiet binarny ze standardowego pakietu źródłowego Debiana, 
+wywołuje się odpowiedni program (<tt>debian/rules</tt>) znajdujący się w tym 
+pakiecie źródłowym. 
+
+<p>W zależności od argumentów przekazanych temu programowi, wykonywane są 
+odpowiednie czynności. Ponieważ tradycyjnie ten program jest skryptem 
+<tt>Makefile</tt>, argument jest celem (ang. <i>target</i>) dla programu 
+<tt>make</tt>.
+
+<p><b>build</b><br>
+Ten cel powoduje skompilowanie źródeł bez ingerencji użytkownika. Jeżeli 
+oryginalne źródło wymusza interakcję z użytkownikiem, zdebianizowany pakiet 
+źródłowy musi być tak zmodyfikowany, aby wstępna konfiguracja nie była już 
+potrzebna. Wszelkie operacje wykonywane w ten sposób nie mogą wymagać uprawnień 
+użytkownika root. 
+
+<p>Jeżeli z tego samego źródła powstaje kilka pakietów binarnych, dla których 
+sposób kompilacji jest inny, ten cel przestaje mieć sens, a proces kompilacji 
+wywołujemy poprzez cel <tt>binary</tt>.
+
+<p>W pewnych przypadkach, szczególnie gdy proces kompilowania pakietu jest 
+długi, można zapobiec ponownemu kompilowaniu źródeł przy następnym uruchomieniu 
+<tt>debian/rules build</tt>.
+
+<p><b>binary, binary-arch, binary-indep</b><br>
+Wywołanie tego celu powoduje zbudowanie pakietu binarnego ze skompilowanych 
+źródeł. Proces jest ten rozdzielony na kolejne cele <b>binary-arch</b> i 
+<b>binary-indep</b>, w zależności od tego, czy pakiet binarny jest przeznaczony 
+dla tylko jednej architektury, czy dla wszystkich. 
+
+<p>Sam cel binary powinien wywołać odpowiednie cele zależne od wyboru 
+architektury, a także cel <b>build</b>, jeżeli ten nie został jeszcze wywołany. 
+Cele <b>binary-*</b> powinny przygotować odpowiedni katalog roboczy, wygenerować 
+plik kontrolny poprzez wywołanie programu <tt>dpkg-gencontrol</tt>, a następnie 
+zbudować pakiet binarny w katalogu nadrzędnym do bieżącego na podstawie 
+zawartości katalogu roboczego, poprzez wywołanie programu <tt>dpkg-deb</tt>.
+
+<p>Gdy któryś z celów <b>binary-*</b> nie wykonuje żadnych czynności, powinien 
+po prostu zakończyć swoje działanie bez zgłaszania błędu. 
+
+<p>Cel binary i odpowiednie cele zależne od architektury muszą być wywołane z 
+prawami użytkownika root.
+
+<p><b>clean</b><br>
+Wywołanie tego celu powinno spowodować anulowanie wszelkich zmian dokonanych 
+przez cele <b>binary</b> oraz <b>build</b>, oprócz zmian w katalogu nadrzędnym. 
+
+<p>Ten cel musi być wykonany z prawami użytkownika root, jeżeli wcześniej 
+wykonano cel <b>binary</b>.
+
+<h3>Przykładowe pliki</h3>
+
+<ul>
+
+<li><b><tt>debian/control</tt></b> (pakiet źródłowy fonty)
+
+<p><tt>
+Source: fonty<br>
+Maintainer: Piotr Roszatycki &lt;dexter@debian.org&gt;<br>
+Section: utils<br>
+Priority: extra<br>
+Standards-Version: 3.0.1<br>
+</tt>
+
+<p><tt>
+Package: fonty<br>
+Architecture: all<br>
+Section: utils<br>
+Depends: console-tools (&gt;= 1:0.2.3-1), console-data<br>
+Description: Fonts on Linux console.<br>
+Fonty package brings a set of iso-8859-n fonts with VT100 graphics: single<br>
+frames, a few symbols.<br>
+</tt>
+
+<p><tt>
+Package: dynafont<br>
+Architecture: any<br>
+Section: utils<br>
+Depends: ${shlibs:Depends}, konwert<br>
+Recommends: console-tools (&gt;= 1998.06.03)<br>
+Description: Module for konwert package which loads UTF-8 fonts dynamically.<br>
+This is a tool which allows displaying texts containing thousands of different<br>
+characters. It switches console to UTF8 mode and loads required fonts<br>
+dynamically. It is recommended to use this tool with filterm(1) tool,<br>
+i.e. by executing 'filterm - dynafont' command.<br>
+.<br>
+The tool works with UTF8-compatible applications, i.e. lynx(1).<br>
+There are problems with 8-bit only applications like mc(1).<br>
+</tt>
+
+<p><tt>
+Package: fonty-dev<br>
+Architecture: all<br>
+Section: devel<br>
+Depends: ${perl:Depends}<br>
+Suggests: fonty<br>
+Description: Tools for developing fonts on Linux console.<br>
+This package contains Tools for developing console fonts:<br>
+* psf2sbf - converts .psf font binary file to text file<br>
+* sbf2psf - converts .sbf font source to binary file<br><br>
+</tt>
+
+<li><b><tt>fonty_1.0-6.dsc</tt></b> (pakiet źródłowy)
+
+<p><tt>
+Source: fonty<br>
+Version: 1.0-6<br>
+Binary: fonty, dynafont, fonty-dev<br>
+Maintainer: Piotr Roszatycki &lt;dexter@debian.org&gt;<br>
+Architecture: any<br>
+Standards-Version: 3.0.1<br>
+Files:<br>
+ 7b15b582e990656f0b6865eb27e9b094 153294 fonty_1.0.orig.tar.gz<br>
+ 9f579b77c1e1ad516bf1273a847989d3 48607 fonty_1.0-6.diff.gz<br><br>
+</tt>
+
+<li><b><tt>control</tt></b> (pakiet binarny <tt>dynafont</tt>)
+
+<p><tt>
+Package: dynafont<br>
+Version: 1.0-6<br>
+Section: utils<br>
+Priority: extra<br>
+Architecture: i386<br>
+Depends: libc6 (&gt;= 2.1), libstdc++2.10, konwert<br>
+Recommends: console-tools (&gt;= 1998.06.03)<br>
+Installed-Size: 141<br>
+Maintainer: Piotr Roszatycki &lt;dexter@debian.org&gt;<br>
+Description: Module for konwert package which loads UTF-8 fonts dynamically.<br>
+This is a tool which allows displaying texts containing thousands of different<br>
+characters. It switches console to UTF8 mode and loads required fonts<br>
+dynamically. It is recommended to use this tool with filterm(1) tool,<br>
+i.e. by executing 'filterm - dynafont' command.<br>
+.<br>
+The tool works with UTF8-compatible applications, i.e. lynx(1).<br>
+There are problems with 8-bit only applications like mc(1).<br>
+Source: fonty<br><br>
+</tt>
+
+<li><b><tt>fonty_1.0-6_i386.changes</tt></b> (pakiet dystrybucyjny)
+
+<p><tt>
+Format: 1.6<br>
+Date: Sun, 28 Nov 1999 13:26:56 +0100<br>
+Source: fonty<br>
+Binary: fonty dynafont fonty-dev<br>
+Architecture: source all i386<br>
+Version: 1.0-6<br>
+Distribution: unstable<br>
+Urgency: low<br>
+Maintainer: Piotr Roszatycki &lt;dexter@debian.org&gt;<br>
+Description:<br>
+dynafont&nbsp;&nbsp;&nbsp;- Module for konwert package which loads UTF-8 fonts dynamically.<br>
+fonty&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;- Fonts on Linux console.<br>
+fonty-dev&nbsp;&nbsp;- Tools for developing fonts on Linux console.<br>
+Changes:<br>
+fonty (1.0-6) unstable; urgency=low<br>
+.<br>
+* Removed /etc/init.d/fonty script as far as console-tools do 
+initialization.<br>
+* Some minor modification with debian/*.dpatch files.<br>
+* fontyconfig(8) replaced by debconf.<br>
+* yada 0.8<br>
+Files:<br>
+1a688b878b3bffa72760f9c0706b62fb 629 utils extra fonty_1.0-6.dsc<br>
+9f579b77c1e1ad516bf1273a847989d3 48607 utils extra fonty_1.0-6.diff.gz<br>
+31750fc2be75bbbb4f83a900a1468feb 109816 utils extra dynafont_1.0-6_i386.deb<br>
+4a988eba220df2599a9a29f747483183 75440 utils extra fonty_1.0-6_all.deb<br>
+835fb15f0d6b56f4ba8dc9fd382d2055 113692 devel extra fonty-dev_1.0-6_all.deb
+</tt>
+
+</ul>
+
+<h3>Literatura</h3>
+
+The Debian Packaging Manual<br>
+The Debian GNU/Linux FAQ<br>
+<tt>man 5 deb</tt><br>
+<tt>man 5 deb-control</tt><br>
+<tt>man 8 dpkg</tt><br>
+
diff --git a/polish/international/Polish/wprowadzenie.wml b/polish/international/Polish/wprowadzenie.wml
new file mode 100644
index 00000000000..0abbc3c6f60
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/wprowadzenie.wml
@@ -0,0 +1,19 @@
+#use wml::debian::template title="Wprowadzenie" NOHEADER="yes"
+
+<p>Oddajemy do rąk Czytelników numer specjalny, poświęcony dystrybucji Debian
+GNU/Linux. Z ankiety zamieszczonej w LinuxPlus 2/2000 wynika, że używa jej 14%
+czytających magazyn. To dużo czy mało? Biorąc pod uwagę osiągi Red Hata
+(61% wskazań) i znajdującego się na drugim miejscu Mandrake (18%), wynik nie
+wydaje się zbyt oszałamiający. Należy jednak pamiętać, czym jest Debian i jakie
+oferuje możliwości. W dotarciu do użytkownika przeszkadzają często względy
+objętościowe - 4 płyty CD binariów wersji 2.2 (Potato) to zapewne jeszcze nie
+koniec powiększania rozmiarów tej dystrybucji. Czasopisma o tematyce
+komputerowej rzadko mogą sobie pozwolić na zamieszczenie tak dużej dystrybucji
+w zwykłym numerze - i osoby pragnące wypróbować Debiana mają utrudnione
+zadanie. A szkoda, ponieważ duży wybór różnorodnego oprogramowania, stabilność,
+spójność i wiele innych zalet przemawiają za tą dystrybucją. Jednak sytuacja
+nie wygląda aż tak źle. W tym numerze znajdziemy pełen zestaw binariów i źródeł
+najnowszej wersji Debian GNU/Linux - 2.2 Potato. Mamy nadzieję, że nasza praca
+przysporzy Linuksowi (a Debianowi w szczególności) nowych fanów, a także służyć
+będzie bardziej doświadczonym użytkownikom.
+
diff --git a/polish/international/Polish/wstep_do_debiana.wml b/polish/international/Polish/wstep_do_debiana.wml
new file mode 100644
index 00000000000..0b823b15c52
--- /dev/null
+++ b/polish/international/Polish/wstep_do_debiana.wml
@@ -0,0 +1,616 @@
+#use wml::debian::template title="Wstęp do Debiana" NOHEADER="yes"
+
+<h2>Czym jest Debian?</h2>
+
+<p>Debian to ogólnodostępny system operacyjny. Ta definicja jest prawdziwa, 
+jeżeli za system operacyjny uważa się zestaw podstawowych programów i narzędzi, 
+które umożliwiają komputerowi działanie. Rdzeniem jest jądro - najbardziej 
+podstawowy program zarządzający systemem, pozwalający na uruchamianie innych 
+programów. Debian jest niezależny od jądra - oficjalna wersja wykorzystuje jądro 
+Linux (patrz <a href="#debian_gnu_linux">Debian GNU/Linux</a>), ale oczywiście
+nie ma tu żadnych ograniczeń (więcej na ten temat w części
+<a href="#nie_tylko_linux">Czy Debian to TYLKO Linux?</a>). 
+
+<h3>System operacyjny </h3>
+
+<p>Ze względów historycznych i praktycznych Debian najlepiej wspiera jądro 
+Linux. W dystrybucji jest także wiele elementów przeznaczonych właśnie dla tego 
+jądra  - narzędzia sieciowe (kernel NFS, obsługa zapór sieciowych, wsparcie dla 
+sieci IP i IPX), system plików (<b>ext2fs</b>, <b>reiserfs</b>, <b>procfs</b>, 
+<b>quota</b>), RAID czy moduły jądra.
+
+<p>Najistotniejszą cechą Debiana jest wykorzystanie programów GNU jako podstawy 
+systemu - począwszy od biblioteki glibc2, poprzez narzędzia plikowe i tekstowe, 
+skończywszy na kompilatorach i edytorach. W zasadzie nie dziwi to w przypadku 
+wersji Linuksowej, gdzie każda dystrybucja opiera się prawie o te same programy, 
+ale będzie istotne w razie zmiany jądra systemu.
+
+<p>System Debiana zawiera szereg własnych, specyficznych rozwiązań technicznych. 
+Dla użytkownika mogą być one niewidoczne, gdyż są przeznaczone w szczególności 
+dla administratora. W obecnych czasach zdarza się bardzo często, że użytkownik 
+systemu jest jednocześnie jego administratorem (dotyczy to przede wszystkim 
+popularnych pecetów). Dobór narzędzi administracyjnych jest szczególnie ważny 
+przy korzystaniu z danej dystrybucji Linuksa. Narzędzia te w Debianie są 
+przeznaczone dla bardziej wymagających użytkowników i bliżej im raczej do 
+programów uniksowych niż windowsowych. Programiści włożyli dużo pracy w 
+usprawnienie i uproszczenie codziennej administracji systemem, choć podstawowym 
+środowiskiem administratora pozostaje wiersz poleceń i ewentualnie tryb 
+pełnoekranowy.
+
+<p>Unikalnym rozwiązaniem Debiana jest system pakietów. Zwalnia on 
+administratora z uciążliwości związanych z instalacją i deinstalacją 
+poszczególnych programów. Pakiety binarne pozwalają na grupowanie plików, które 
+są wykorzystywane przez konkretny program. Sama instalacja oprogramowania 
+przebiega automatycznie, a dzięki zależnościom informowani jesteśmy o 
+brakujących lub wywołujących konflikt komponentach. Sam system pakietów składa 
+się z szeregu programów, począwszy od niskopoziomowych narzędzi wiersza poleceń 
+(<tt>dpkg</tt>), przez bardziej zaawansowane programy (<tt>apt-get</tt>), do 
+pełnoekranowych lub graficznych nakładek (<tt>dselect</tt>, <tt>gnome-apt</tt>).
+
+<h3>Pakiety</h3>
+
+<p>Pakiety są podstawowymi jednostkami Debiana - każdy plik systemu jest częścią 
+któregoś z nich. Dzięki przyjęciu pewnych ogólnych zasad ich budowania, każdy po 
+zainstalowaniu staje się integralną częścią całego systemu. Integralność 
+osiągnięto dzięki zachowaniu tego samego układu katalogów i charakterystycznych 
+plików. Mimo zupełnie różnych zastosowań programów, można w nich wyodrębnić 
+pewne analogie - sposób konfiguracji, podobny schemat dokumentacji, integracja z 
+resztą systemu itd. Przygotowanie programu do utworzenia pakietu Debiana polega 
+na uschematyzowaniu jego cech, dzięki czemu późniejsza instalacja pakietu jest 
+intuicyjna. 
+
+<p>Cechy wspólne pakietów Debiana określono w dokumencie <i>The Debian 
+Policy</i>. Choć jest on przede wszystkim przeznaczony dla twórców pakietów, 
+pozwala na zrozumienie cech dystrybucji i zasad działania systemu pakietów. 
+
+<p>Dzięki tym wszystkim cechom dystrybucja Debiana jest wyjątkowo elastycznym 
+narzędziem w rękach administratora. Łącząc ze sobą wybrane pakiety, można w 
+krótkim czasie otrzymać system dostosowany do konkretnych potrzeb. Na przykład, 
+po zainstalowaniu podstawowej wersji (dyskietki <b>base</b>) i dołączeniu do 
+niego kilku dodatkowych pakietów można uzyskać mały, ale w pełni sprawny serwer 
+pocztowy czy DNS. Po wybraniu innych pakietów wykorzystujących środowisko 
+graficzne i odpowiedniej konfiguracji systemu uzyskujemy niewielkim nakładem 
+środków np. kiosk informacyjny lub konsolę do kafejki internetowej. Co więcej, 
+korzystanie z pakietów pozwala na bardzo prostą późniejszą aktualizację systemu. 
+
+<p>Jeśli chodzi o instalację pakietów, w Debianie pojawił się system 
+<b>debconf</b>, który ma rozwiązać problem wstępnego ich konfigurowania. W 
+praktyce każdy pakiet obsługujący ten nowy system może zostać skonfigurowany z 
+wykorzystaniem tekstowych okien dialogowych, trybu terminalowego lub systemu 
+graficznego X Window. Nowy system można określić mianem ,,kreatora
+konfiguracji pakietów''. Oczywiście, w nietypowej sytuacji można w ogóle
+zrezygnować z ,,fabrycznej'' konfiguracji.
+
+<h3><a name="debian_gnu_linux">Debian GNU/Linux</a></h3>
+
+<p>Debian GNU/Linux nie jest takim samym Linuksem jak Red Hat czy S.u.S.E.. 
+Naturalnie, nie chodzi tu o kwestie czysto techniczne. Jedną z podstawowych cech 
+wyróżniających jest system <i>open development</i>. Oznacza to m.in., że 
+tworzący dystrybucję nie kierują się chęcią zysku i reklamy, a także nie są 
+wspierani przez żadną organizację komercyjną.
+
+<p>Bogata w różnorodne oprogramowanie, stabilna, całkowicie bezpłatna i 
+dynamicznie rozwijająca się dystrybucja jest propozycją dla znających już Uniksy 
+użytkowników, administratorów chcących posiadać bezpieczny i przejrzysty system 
+operacyjny, programistów, a także wszystkich tych, dla których Linux to coś 
+więcej niż kilka znanych programów i przyjazne środowisko graficzne. Jednak za
+najbardziej widoczną oznakę ,,inności'' Debiana można uznać pakietowy
+format <tt>.deb</tt> związany ze słynnym systemem zarządzania pakietami Debiana 
+(ang. <i>Debian Package Management System</i> - patrz części
+<i>System operacyjny i Pakiety</i>). Ponieważ rozwiązanie
+to, jak i pozostałe (patrz <a href="#za_darmo">Za darmo i bez ograniczeń!</a>),
+oparte jest na licencji GPL, często stosują je także twórcy innych dystrybucji
+(patrz <a href="#klonowanie_debiana">Klonowanie Debiana</a>). Oryginalne 
+jest właściwie wszystko: system zgłaszania usterek (oczywiście przez Internet - 
+zgłoszenia są natychmiast rozsyłane do osób odpowiedzialnych za dany pakiet lub 
+usługę oraz przekazywane do publicznej wiadomości za pomocą oficjalnych stron 
+WWW), podejście twórców do użytkownika, a także - jak twierdzą złośliwi - 
+konfiguracja i instalacja systemu ;->. ,,Umowa społeczna'' (ang.
+<i>Social Contract</i>) zawarta pomiędzy uczestnikami projektu a społecznością 
+Internetową precyzyjnie określa cele, którymi kierują się ludzie odpowiedzialni 
+za rozwój Debiana. Nie mniej ważne są wymagania stawiane autorom programów przez 
+koordynatorów Projektu (dokument <i>The Debian Free Software Guidelines</i>). 
+Mowa w nich między innymi o nieskrępowanej nakazami redystrybucji, załączonym 
+kodzie źródłowym, pozwoleniach na modyfikację kodu oraz zakazie dyskryminacji 
+jakiejkolwiek grupy lub osób w załączonej licencji. Jak widać, nie bez powodu 
+Debian ma w swojej pełnej nazwie litery GNU... (o tym zagadnieniu będzie mowa w 
+dalszej części artykułu). 
+
+<h3>Dlaczego ,,Debian''? </h3>
+
+<p>Intrygująca jest już sama nazwa dystrybucji. Tak jak i wiele innych cech, 
+projekt zawdzięcza ją swojemu twórcy. ,,Debian'' (wymawia się
+,,'deb-ian'' z krótkim ,,e'' i  akcentem na pierwszą sylabę lub
+,,de'beean'' z krótkim ,,a'' - taką wersję preferuje sam Ian
+Murdock) to połączenie imion Iana Murdocka i jego żony Debry.
+
+<p>Drugą najbardziej rzucającą się w oczy cechą Debiana są nazwy poszczególnych 
+wersji. Ci, którzy widzieli film Toy Story, nie powinni mieć kłopotu z ich 
+rozpoznaniem - wszystkie pochodzą od imion bohaterów. Powodem takiego wyboru 
+jest wcześniejsze miejsce pracy Bruce'a Perensa - firma Pixar, producent 
+filmu.
+
+<h3>Historia pewnego pomysłu</h3>
+
+<p>W sierpniu 1993 roku Ian Murdock, student Uniwersytetu Purdue, postanowił 
+stworzyć całkowicie niekomercyjne, darmowe i stabilne środowisko pracy, 
+wykorzystując do tego celu jądro obecnego już od jakiegoś czasu w Sieci systemu 
+operacyjnego Linux. Istniejące wtedy dystrybucje (z których najbardziej znana to 
+SLS) nie były to na pewno systemami marzeń -  duża liczba błędów, brak troski o 
+utrzymanie aktualności i stabilności systemu, a przede wszystkim wykorzystywanie 
+sytuacji przez nieuczciwych sprzedawców oferujących Linuksa za pieniądze nie 
+mogły się podobać. Szerzej zostało to opisane w manifeście <i>The Debian Linux 
+Manifesto</i>, który to dokument Murdock stworzył w połowie roku 1994. Bardzo 
+ważna była też filozofia ogólnodostępnego oprogramowania, o której powiemy 
+więcej w części <a href="#za_darmo">Za darmo i bez ograniczeń</a>! Projekt
+Debiana połączył w  jedną całość idee i narzędzia z Free Software Foundation,
+a w szczególności te  autorstwa Richarda M. Stallmana. Bardzo ważny był też model
+pracy nad dystrybucją (maintainer - pakiet) - ostateczny efekt współpracy kilku
+tysięcy ochotników komunikujących się za pomocą emailowych list adresowych, sieci
+IRC i Usenetu stanowił najlepszy dowód sukcesu. Za główną przyczynę powodzenia
+całości można uznać wysiłek włożony w organizację całego przedsięwzięcia - choć
+na początku liczba współpracowników była niewielka. Paradoksalnie, mniej więcej
+w tym samym czasie rozpoczynają się intensywne prace nad stworzeniem systemu 
+opartego na przeniesionym na platformę Intela komercyjnym Uniksie 4.4BSD-lite 
+oraz dosyć zaniedbanym 386BSD Billa Jolitza, co owocuje późniejszą rodziną *BSD 
+(najpierw pojawia się w listopadzie 1993 roku pierwsza wersja FreeBSD, rok 
+później NetBSD, z którego po dwóch latach wykształca się OpenBSD). 
+
+<p>Ważną datą był styczeń 1994, kiedy została ogłoszona wersja 0.91 (naprawdę 
+pierwszą była sierpniowa 0.01, jednak dopiero po kilku miesiącach prac powstało 
+coś, co moglibyśmy już nazwać systemem operacyjnym). Nie tylko oznaczała 
+przełom, ale też rozpoczynała nowy etap rozwoju. Sam Murdock pisze: 
+
+<p><i>Miał [Debian 0.91] prymitywny system pakietów, który pozwalał manipulować 
+poszczególnymi paczkami, ale oprócz tego nie robił prawie nic (oczywiście nie 
+było żadnych zależności, ani niczego w tym rodzaju). W tym czasie nad Debianem 
+pracowało już kilka osób, jednak to ja, najczęściej sam, składałem kolejne 
+wersje. 0.91 była ostatnią przygotowywaną w ten sposób.</i>
+
+<p>Większość roku 1994 to organizacja bardziej efektywnej współpracy nad 
+projektem. Bardzo ważne były też zaawansowane prace nad jednym z filarów 
+systemu, czyli <tt>dpkg</tt> (za to w dużym stopniu odpowiadał Ian Jackson, 
+który kilka lat później został koordynatorem projektu Debian). 
+
+<p>Debian 0.93r5 ujrzał światło dzienne w marcu 1995 roku i był pierwszą 
+,,profesjonalną'' wersją tego systemu - publicznie dostępną, choć
+jeszcze testową. W tym czasie pracowało już nad nim więcej ludzi, każdy 
+odpowiedzialny za konkretne pakiety - do ich instalacji i utrzymania, po 
+zbudowaniu podstawowych programów i kompilacji jądra, używany był 
+<tt>dpkg</tt>.
+
+<p>Debian 093r6 pojawił się w listopadzie 1995 roku i był ostatnim opartym na 
+binariach typu a.out (następne wersje stosowały już format <b>ELF</b>). 
+Utrzymaniem pakietów zajmowało się już około 60 osób. Również wtedy 
+zaprezentowano po raz pierwszy słynny program <tt>dselect</tt>. Uruchomiono 
+także adres master.debian.org służący do dziś jako główny serwer produkcyjny. 
+Murdock mówi o 093r6 ,,<i>... zawsze był moim ulubionym Debianem</i>'',
+ale przyznaje, że może to przez sentyment, bo aktywnie przestał uczestniczyć w 
+projekcie w marcu 1996 - w trakcie tworzenia Debiana 1.0 który ostatecznie stał 
+się stabilnym Debianem 1.1.
+
+<p>W sierpniu 1995 pojawiają się pierwsze próby przeniesienia systemu na 
+architektury inne niż i386. Więcej na ten temat można przeczytać w częściach 
+<i>Na innych platformach</i> oraz <i>Czy Debian to TYLKO Linux?</i>. Bill 
+Mitchell, jeden ze starszych stażem członków zespołu, wspomina:
+
+<p><i>... pomiędzy 0.99r8 a 0.99r15, gdy zaczynałem. Przez długi czas mogłem 
+zbudować jądro na maszynie 386 z zegarem 20 Mhz w czasie krótszym niż pół 
+godziny. Prawie tyle samo zajmowała mi instalacja Debiana, kosztująca mniej niż 
+10MB przestrzeni dyskowej (...). Jak pamiętam, nie zaczynaliśmy z jakimś 
+konkretnym planem, ani też ułożenie takiego planu nie było pierwszą rzeczą, za 
+jaką się zabraliśmy. Z tego co pamiętam, zaczęliśmy od zbierania źródeł całkiem 
+przypadkowo wybranych programów. Z czasem przyszedł zbiór rzeczy, które były 
+potrzebne do stworzenia rdzenia dystrybucji: jądro, powłoka, update, getty plus 
+kilka innych, pliki potrzebne do startu systemu i zestaw podstawowych 
+,,użytków''.</i>
+
+<p>Po opuszczeniu projektu przez Iana Murdocka, nowym liderem zostaje Bruce 
+Perens. Początkowo zainteresowany jedynie rozwojem zestawu programów dla 
+operatorów sieci radiowych (chciał nawet wydać na CD-ROM-ie własną dystrybucję 
+Linuksa), stał się on w niedługim czasie jednym z aktywniejszych członków 
+projektu Debian. Jemu zawdzięcza się między innymi zestaw skryptów 
+instalacyjnych (opracowanych wraz z Ianem Murdockiem) oraz programy do tworzenia 
+dyskietki systemowej (tzw. <i>Debian Rescue Floppy</i>). Był też inspiratorem 
+wielu działań mających na celu określenie Debiana w świadomości użytkowników, 
+jak i wytłumaczenie zasad rządzących całym przedsięwzięciem (należy tu wymienić 
+dokumenty <i>Debian Free Software Guidelines</i>, <i>Debian Social Contract</i> 
+i <i>The Open Hardware Project</i>, bez których Debian nie byłby tym czym jest 
+dzisiaj). W czasie pełnienia przez niego obowiązków lidera projektu, Debian 
+zyskał markę i reputację rozwiązania dla poważnych i doświadczonych 
+użytkowników
+
+<p>W tym czasie pojawiają się następujące dystrybucje:
+
+<dl>
+<dd>
+1.1 Buzz - czerwiec 1996 (474 pakiety, jądro w wersji 2.0, format ELF, 
+<tt>dpkg</tt>)
+</dd>
+<dd>1.2 Rex  - grudzień 1996 (848 pakietów, 120 osobowy zespół)</dd>
+<dd>1.3 Bo   - lipiec 1997 (974 pakiety, 200 osobowy zespół)</dd>
+</dl>
+
+<p>Potem wyszło jeszcze kilka wersji przejściowych. Ostatnią była 1.3.1r6.
+
+<p>Sprawy finansowe Debiana przejmuje założona w tym celu niedochodowa 
+organizacja Software in the Public Interest.
+
+<p>Na początku roku 1998 koordynatorem zostaje Ian Jackson, a po rezygnacji 
+członków rady Software in the Public Interest (wśród których znajdowali się 
+między innymi Perens i Murdock), także prezydentem owej organizacji (oprócz 
+niego wybrano także 3 nowych członków).
+
+<p>Debian 2.0 Hamm został uznany za wersję stabilną w lipcu 1998 roku. Wtedy 
+zawierał ponad 1500 pakietów, a projektem zajmowała się około 400-osobowa grupa 
+programistów.
+
+<p>W styczniu 1999 roku Jacksona zastąpił Wichert Akkerman (od tej pory co roku 
+wybierany jest nowy lider). Dwa miesiące później miano stabilnego uzyskał Debian 
+2.1 Slink (czemu towarzyszyły duże emocje, ponieważ w ostatniej chwili prace 
+opóźniły się o tydzień z powodu kilku ,,nie cierpiących zwłoki''
+poprawek). Pierwszy raz na dwóch CD-ROM-ach, zawierał około 2250 pakietów. 
+Wprowadził nowy mechanizm zarządzania pakietami APT.
+
+<p>Wersja 2.2 Potato to podwojona liczba pakietów, przyjęcie standardu FHS, 
+wprowadzenie systemu konfiguracji Debconf i pełna współpraca z jądrem Linux 
+2.2.
+
+<h3>Struktura organizacyjna</h3>
+
+<p>Mimo, że Projekt Debian jest przedsięwzięciem utrzymywanym przez ochotników, 
+dużo wysiłku włożono w należytą organizację. Posiada własną konstytucję 
+określającą strukturę, podział zadań i kompetencji oraz cele statutowe. 
+Konstytucja Debiana przetrwała próbę czasu oraz perturbacje związane ze zmianami 
+liderów projektu, co może być przykładem dla niejednego komercyjnego 
+przedsięwzięcia. 
+
+<p>Developerem może zostać każdy, kto decyduje się na współudział w projekcie 
+oraz zgadza się z ogólnymi jego zasadami (DFSG oraz Social Contract). Każdy z 
+twórców ma prawo do podejmowania decyzji dotyczących własnej pracy, może 
+zgłaszać propozycje ogólnych rozwiązań oraz ma prawo do głosowania.
+
+<p>Głównym zadaniem twórców jest opieka nad własnymi pakietami. Część z nich 
+jest zbyt rozbudowana, by mogła się nimi zająć jedna osoba. W tym celu 
+powoływane są zespoły, które przejmują opiekę nad danymi pakietami. Oprócz 
+zespołów technicznych istnieje m.in. zespół prasowy dbający o kontakty z mediami 
+i przygotowujący oficjalne komunikaty.
+
+<p>W przypadku propozycji rozwiązań, które mają wpływ na całość projektu, po 
+uzyskaniu minimalnego poparcia developer może zwołać głosowanie nad swoim 
+wnioskiem. Głosowanie nie jest konieczne w przypadku przyjęcia jakiegoś ogólnego 
+rozwiązania technicznego, które może przeforsować komitet techniczny.
+
+<p>Komitet techniczny, składający się od 4 do 8 developerów, ma decydujący głos 
+w dyskusjach o charakterze technicznym i jego głównym zadaniem jest kontrola nad 
+spójnością dystrybucji.
+
+<p>Gdy zbliża się termin wyboru lidera projektu, każdy z developerów ma prawo 
+wystawić swoją kandydaturę. Wybrany drogą głosowania lider odpowiada całościowo 
+za projekt. W jego zakres uprawnień wchodzi m.in. powoływanie swoich delegatów, 
+zgłaszanie wniosków dla komitetu technicznego, podejmowanie decyzji wraz z SPI 
+związanych z projektem.
+
+<p>Sekretarz projektu, powoływany przez lidera za akceptacją SPI, zajmuje się 
+techniczną stroną rekrutacji nowych developerów oraz sprawami dotyczącymi 
+konstytucji, a także procedurą głosowania. Delegaci przez niego mianowani mogą 
+powoływać lub odwoływać członków projektu.
+
+<p>SPI jest osobną organizacją odpowiedzialną za finanse projektu Debiana oraz 
+za prawa do znaku handlowego. Jest to pewien zabieg prawny, jako że darowizny na 
+rzecz SPI są podstawą do odliczeń podatkowych w USA.
+
+<h3><a name="za_darmo">Za darmo i bez ograniczeń!</a></h3>
+
+<p>Twórcy projektu Debian pracują nad dystrybucją, często poświęcając swój wolny 
+czas. Niektórzy z nich inwestują w nią nie tylko czas i energię, ale i sprzęt 
+komputerowy czy własne fundusze.
+
+<p>W początkowym okresie dystrybucja stworzona przez Iana Murdocka była ściśle 
+związana z powstałą w 1983 roku organizacją Free Software Foundation Richarda M. 
+Stallmana (twórcy m. in. GDB i GNU Emacs). Ta organizacja miała (i ma) za 
+zadanie wspierać użytkowników, a także twórców darmowego oprogramowania. Znana z 
+wielu inicjatyw dotyczących różnorakich spraw związanych ze sprzętem 
+komputerowym i oprogramowaniem, większości osób szczególnie zapadła w pamięć za 
+sprawą opracowania projektu The GNU Project. Twórcą był sam Stallman, legendarna 
+postać ogólnodostępnego oprogramowania. Często bierze on udział w dyskusjach 
+dotyczących Debiana, nieoficjalnie wiadomo też, że w swoim laptopie korzysta 
+właśnie z tej dystrybucji :). Projekt Debian był więc jakby kontynuacją idei 
+FSF.
+
+<p>Do dzisiaj zresztą Debian GNU/Linux traktowany jest jako jego ,,dziecko'' o
+czym świadczy chociażby nazwa (przyjęcie jej było warunkiem postawionym przez 
+FSF i choć w końcu Debian został niezależnym od tej organizacji projektem, nie 
+usunięto z niej przedrostka GNU). Otwarcie firmowany był zaledwie przez rok - od 
+listopada 1994 r. do listopada 1995 r. Później FSF wycofała się z patronatu, ale 
+nie zerwała definitywnie więzi z twórcami systemu. Po odejściu Murdocka w 1996 
+roku zaangażowanie tej organizacji znacznie osłabło - różnice zdań były coraz 
+większe, a jeden z niewielu czynników który trzymał razem dwa środowiska nie 
+miał już znaczenia. Jednak w ostatnich latach można zaobserwować odtworzenie i 
+rozwój kontaktów (co Murdock przyjmuje z dużym zadowoleniem).
+
+<p>O całej filozofii oprogramowania ogólnodostępnego można przeczytać w takich 
+tekstach jak <i>What does free mean?</i>, <i>Debian Free Software 
+Guidelines</i>, <i>Debian Social Contract</i> lub też w samym <i>The Debian 
+Linux Manifesto</i>. Zachęcam do lektury.
+
+<h3>Na innych platformach</h3>
+
+<p>W sierpniu 1995 Hartmut Koptein rozpoczyna próbę przeniesienia Debiana na 
+architekturę m68k (maszyny z procesorami typu Motorola 680x0 - m. in. Amiga i 
+Atari). Do tego czasu był on dostępny jedynie na komputerach PC opartych o 
+procesory Intela, jednak oczywiście nikt nie zakładał, że tak już zostanie. Po 3 
+miesiącach (w listopadzie tego roku) prace nad projektem Debian-m68k szły już 
+pełną parą. Dziś, oprócz tej platformy (pełna dystrybucja binarna ją obsługująca 
+ukazała się dopiero wraz z Debianem 2.0), istnieją - od czasu Debiana 2.1 Slink 
+- wersje na procesory SPARC (Sun4c, Sun4m i Sun4u - mimo że ta odmiana używa 
+jądra skompilowanego przez egcs64, czyli 64 bitowego, większość aplikacji działa 
+w trybie 32 bitowym) oraz Alpha. Prace nad obsługą architektury PowerPC już 
+zostały zakończone - dystrybucje binarne są dostępne razem z Debianem 2.2 
+Potato. Z przyszłych i rozwijanych projektów należy wymienić ARM, SPARC64 (próba 
+zaimplementowania pełnej obsługi trybu 64 bitowego na maszynach Sun4u - stąd też 
+inna nazwa: UltraLinux), MIPS, Beowulf (koncepcja użycia Debiana w 
+superkomputerach obecnych często w poważnych przedsięwzięciach matematycznych i 
+naukowych - zainteresowana jest m.in. NASA), a także Hurd-i386, o którym więcej 
+w następnym rozdziale.
+
+<h3><a name="nie_tylko_linux">Czy Debian to TYLKO Linux?</a></h3>
+
+<p>Oczywiście nie. To także filozofia życia ;-). Ale o tym może w następnych 
+artykułach. Naturalnie, chodzi o Debiana z jądrem nie-linuksowym. GNU Hurd to 
+zestaw serwerów i demonów oraz jądro nie oparte na Uniksie. Obecnie znajduje się 
+jeszcze w fazie początkowego rozwoju, jednak ma wiele zalet i jako absolutny 
+fenomen jest wart uwagi (między innymi dlatego, że jak piszą jego twórcy jest 
+darmowy, kompatybilny, stabilny, obsługuje wiele procesorów tak samo dobrze jak 
+jeden i - co najważniejsze - po prostu istnieje ;->). Oparta na nim dystrybucja 
+Debiana będzie się nazywała Debian GNU/Hurd i, oczywiście, zamiast jądra Linuksa 
+będzie oparta na wersji mikrojądra GNU Mach. Projekt nazwany Hurd-i386 w 
+momencie zakończenia prac stałby się jednocześnie wersją 0.3 GNU Hurd. Byłoby to 
+pierwsze tego typu przedsięwzięcie uwieńczone sukcesem, jako że na razie nic 
+podobnego nie zostało przeprowadzone ani w innych dystrybucjach Linuksa, ani w 
+Debianie.
+
+<p>Czy możliwe jest posiadanie tego samego środowiska narzędzi GNU na zupełnie 
+innych platformach systemowych? Swego czasu sporo dyskutowano o wersji Debiana 
+wykorzystującej Solaris lub nawet WindowsNT z biblioteką CygWin. Komercyjne 
+jądro z darmowym zestawem programów i pakietami jako możliwość rozszerzania 
+funkcjonalności systemu? - przeszkodą w realizacji są bardziej bariery 
+ideologiczne niż techniczne. Eksperyment z dystrybucją Debian GNU/FreeBSD 
+pokazał, że technicznie można pogodzić ze sobą dwa odmienne światy - GNU oraz 
+BSD.
+
+<h3>Co nowego?</h3>
+
+<p>Od wersji 2.0 domyślnie stosowany jest shadowing haseł. Wbudowano też 
+częściową obsługę PAM (<i>Pluggable Authentication Modules</i>), co pozwoliło na 
+wygodniejsze i bardziej przejrzyste administrowanie oraz lepszą kontrolę 
+dostępu. Był to również pierwszy Debian oparty na nowszej wersji bibliotek 
+systemowych C, czyli libc6 (inaczej glibc2). Oprócz wersji na platformę m68k, 
+jedną z najważniejszych nowości było większe wsparcie dla użytkowników 
+posługujących się innymi językami niż angielski. Dystrybucję wyposażono w nowe 
+mapy klawiatury i fonty oraz strony podręcznikowe w językach francuskim, 
+niemieckim, włoskim i hiszpańskim. 
+
+<p>Debian 2.1 Slink jako ostatni jest oparty na jądrze Linuksa w wersji 2.0.x. 
+Zawiera też program <tt>apt</tt>, który ma za zadanie zastąpić niezbyt lubianego 
+<tt>dselecta</tt> w procesie instalacji i aktualizacji pakietów (według autorów 
+wykonuje te czynności w prostszy i bezpieczniejszy sposób). Pakiety zawierające 
+system X Window zostały zreorganizowane, co pozwoliło na bardziej elastyczną 
+obsługę nowych rozwiązań i jednocześnie dalsze wspieranie starych. Obsługa 
+nowych platform, czyli maszyn z procesorami typu Alpha i SPARC, wiąże się z 
+powiększeniem rozmiarów dystrybucji. Sama wersja na procesory Intela zajmuje już 
+2 krążki CD!
+
+<p>Debian 2.2 Potato to kolejna rewolucja. Zmian jest dużo. Przede wszystkim 
+domyślnie używany kompilator <tt>egcs</tt> (wersja <tt>gcc</tt> znana jako 
+<tt>egcc</tt>). Cały system oparty oczywiście na jądrze w wersji 2.2.x, oprócz 
+tego nowa wersja libc czyli glibc 2.1 (kompatybilna wstecz z glibc 2.0, która 
+jest używana w Hamm i Slink). Ponadto wsparcie dla architektury PowerPC.
+
+<h3>Komercyjni partnerzy Debiana</h3>
+
+<p>Lista firm współpracujących z Debianem jest całkiem długa. Często wśród ich 
+pracowników znajdziemy twórców Debiana, w innych przypadkach ofiarowano 
+odpowiedni sprzęt na potrzeby projektu. M.in. dzięki komputerom udostępnionym 
+przez oryginalnych producentów sprzętu opartego o Alphy (Compaq) czy Sparc 
+(SUN), udało się przenieść Debiana na te platformy.
+
+<p>Dość nieoczekiwanymi partnerami Debiana zostali producenci komercyjnych 
+dystrybucji Linuksa. Debian okazał się godny zaufania i stał się podstawą dla 
+dystrybucji Storm Linux oraz Corel Linux (patrz
+<a href="#klonowanie_debiana">Klonowanie Debiana</a>).
+
+<p>Pod koniec ubiegłego roku Debian zyskał wsparcie O'Reilly i SGI, które zajęły 
+się promocją projektu na rynku wydawniczym. O ile udział O'Reilly nie dziwi, 
+gdyż firma ta jest znana z szeregu interesujących pozycji książkowych, o tyle 
+działania SGI potwierdzają chęć przyłączenia się do świata Open Source.
+
+<p>Także wielu producentów płyt CD i dystrybutorów ma z Debianem wiele wspólnego 
+- więcej na ten temat w rozdziale <i>Zdobycie dystrybucji</i>.
+
+<h3><a name="klonowanie_debiana">Klonowanie Debiana</a></h3>
+
+<p>21 kwietnia 1999 roku doszło do podpisania umowy między przedstawicielami 
+projektu Debian, firmy Corel oraz projektu K Desktop (organizacji rozwijającej 
+interfejs graficzny KDE - część Debian GNU/Linux od wersji 2.0). Jej owocem jest 
+dystrybucja Corel Linux oparta na systemie pakietów <tt>.deb</tt> i naturalnie 
+zawierająca środowisko KDE. Corel Linux 1.0 ukazał się na przełomie 1999 i 2000 
+roku. W założeniu ma być propozycją dla mniej zaawansowanych użytkowników - 
+związane z nim slogany reklamowe to prostota instalacji, graficzny interfejs, a 
+także uproszczenie niektórych niezbędnych czynności (podział dysku na partycje, 
+konfiguracja systemu, instalacja i aktualizacja pakietów).
+
+<p>Mniej znana dystrybucja związana z Debianem to LibraNet Linux. Powinna 
+zainteresować wszystkich tych, którzy chcą mieć zarówno system do pracy, jak i 
+do zabawy. Dość dobra oferta pomocy technicznej ze strony producenta powoduje, 
+że jest ona odpowiednia także dla początkujących.
+
+<p>Kolejnym Linuksem korzystającym z systemu zarządzania pakietami Debiana jest 
+Storm Linux, zorientowany bardziej ,,przyszłościowo'' (czyli
+komercyjnie...) i nazywany (zapewne nie bez powodu) ,,Linuksem dla
+sieci''. Jego powstanie zapowiedziano latem 1999 roku. Storm Linux 2000
+wszedł na rynek 15 grudnia 1999 roku. 
+
+<p>Ian Murdock razem z Brucem Perensem i grupą kapitałową Linux Capital Group 
+przygotowują komercyjną wersję Debiana, Progeny Linux (obaj programiści nie 
+pracują już nad rozwojem Debian GNU/Linux). Będzie to zapewne jedno z większych 
+wydarzeń roku 2000.
+
+<h3>Plany na przyszłość</h3>
+
+<p>Zaplanowany rozwój i konsekwentne stawianie na stabilność i bezpieczeństwo 
+owocują zdobyciem zaufania użytkowników oraz zyskaniem coraz większej 
+popularności. Czy można jeszcze usprawnić coś, co jest już prawie idealne?
+
+<p>Nowych pomysłów czekających na realizację jest wiele - tak samo jak problemów 
+jest do rozwiązania. Największa zaleta Debiana w końcu okazała się jego 
+największym kłopotem - ilość oprogramowania w dystrybucji. Gdy pełna wersja 
+Debian Slink bez źródeł zajmowała 3 płyty CD, Debian Potato wraz z wersją non-US 
+oraz dołączonym KDE mieści się na minimum 4 płytach CD. To zbyt wiele, aby mógł 
+on być rozprowadzany przez popularne czasopisma komputerowe. Czy rozwiązaniem 
+mogą być kompilacje najpopularniejszych pakietów Debiana mieszczące się na 
+jednej płycie CD?
+
+<p>Przypuszczalnie zniesiony zostanie dotychczasowy cykl wydawniczy Debiana 
+(unstable-frozen-stable), a zastąpią go tzw. <i>package pools</i>. Oznacza to, 
+że w każdej chwili byłaby dostępna aktualna wersja stabilna oraz aktualna wersja 
+rozwojowa. Co więcej, odpowiednie narzędzia pozwalałyby zebrać pakiety o danym 
+profilu (dystrybucja dla domowego użytkownika, dystrybucja dla programisty 
+itd.), tak by utworzyły kompletną płytę CD. 
+
+<p>Już w tej chwili Debian jest określany jako dystrybucja-portal. Wielu 
+administratorów traktuje go jako źródło gotowych pakietów, z których można 
+złożyć niewielkim nakładem sił i kosztów, niczym z klocków, własny system 
+operacyjny. To, że Corel Linux potrafi korzystać z archiwum Debiana, zdaje się 
+potwierdzać tę ideę, a rozwiązanie <i>package pools</i> może się okazać strzałem 
+w dziesiątkę.
+
+<p>Ogólną tendencją jest tworzenie narodowych wersji dla wielu programów. Jak do 
+tej pory, Debian stara się wspierać lokalizację zasobów, choć nie zawsze jest to 
+możliwe - przede wszystkim brak jest pełnego wsparcia I18N dla menedżera 
+pakietów. Choć polecenie <tt>export LANG=pl_PL</tt> w większości wypadków 
+wystarcza, jeszcze wiele jest w tej materii do zrobienia. 
+
+<p>Kolejnym etapem rozwoju Debiana jest uniezależnienie od jądra. Brzmi to może 
+nierealnie, ale już teraz Debian to nie tylko Linux (patrz
+<a href="#nie_tylko_linux">Czy Debian to TYLKO Linux?</a>). Od dłuższego czasu
+prowadzone są prace nad nowym jądrem GNU/HURD. Wymiana pakietu z jądrem i reszty
+pakietów binarnych tak, dotychczasowa konfiguracja systemu nie uległa zmianie,
+jest technicznie do wykonania. Oprócz HURD-a były już przymiarki do wymiany
+Linuksa na FreeBSD. Zainteresowanie eksperymentalną dystrybucją Debian GNU/FreeBSD
+było całkiem spore, a sam pomysł poruszył zarówno użytkowników Debiana jak i
+oryginalnego FreeBSD.
+
+<p>Ciekawe, w jaki sposób świat komercyjnego oprogramowania wpłynie na Debiana. 
+Jak do tej pory poczynania firmy Corel czasem budziły sporo kontrowersji (m.in. 
+przypadek łamania licencji GNU), jednak jej działanie może pomóc Debianowi w 
+uzyskaniu lepszego wsparcia ze strony innych firm. Jedno nie ulega wątpliwości - 
+sam Debian zawsze pozostanie ogólnodostępną dystrybucją.
+
+<h3>Pomoc</h3>
+
+<p>Bogatym źródłem dokumentacji jest sam serwis WWW Debiana, czyli
+<a href="http://www.debian.org">http://www.debian.org</a>. Na głównej stronie 
+widnieją informacje dotyczące całego projektu, jak i problemów z 
+bezpieczeństwem. Tym ostatnim został także poświęcony osobny serwis,
+<a href="http://security.debian.org">http://security.debian.org</a>. Na uwagę 
+zasługuję ,,Weekly News'', czyli serwis z którego na bieżąco można
+śledzić wydarzenia widziane oczami developerów.
+
+<p>Debian to produkt Internetu, podobnie z traktującymi o nim książkami. 
+Instrukcja <i>Guide to Installation and Usage</i> jest dostępna do 
+zainstalowania w formie pakietu <tt>debian-guide</tt>, jako dokument HTML oraz 
+PostScript. Oczywiście, pozostałe ,,obowiązkowe'' pozycje jak <i>Debian
+FAQ</i>, czy <i>Debian Policy</i>, także są dostępne w formie pakietów 
+<tt>.deb</tt>. Dla tych, którzy wolą tradycyjną formę, wydawnictwo O'Reilly 
+przygotowało książkę <i>Learning Debian GNU/Linux</i>, choć zwolenników 
+Internetu ucieszy wiadomość, że jest ona także dostępna na stronach WWW 
+wydawnictwa. 
+
+<p>Klasycznym źródłem pomocy są listy dyskusyjne. Debian serwisuje kilkanaście 
+list wysyłkowych, z czego najpopularniejsze to <i>debian-user</i> dla 
+użytkowników oraz <i>debian-devel</i> dla developerów. Zaprenumerować te listy 
+dyskusyjne można poprzez stronę WWW Debiana lub wysyłając list na adres 
+<i>&lt;nazwa-listy&gt;-REQUEST@lists.debian.org</i> z tematem <i>subscribe</i>. 
+Zwrócić należy uwagę, że te popularne grupy są naprawdę popularne - co może 
+oznaczać ponad setkę listów dziennie.
+
+<p>Jeżeli kogoś stać na outsourcing, wystarczy zapoznać się z listą oficjalnych 
+konsultantów udzielających komercyjnej pomocy technicznej. Widnieje ona na 
+stronie WWW projektu. Oficjalni konsultanci oddają część dochodów ze swoich 
+usług na rzecz projektu Debiana, ponadto niektórzy z nich biorą bezpośredni 
+udział w projekcie.
+
+<h3>Zdobycie dystrybucji</h3>
+
+<p>Projekt Debian nie obejmuje dystrybucji systemu na płytach CD-ROM. W zamian 
+oferowane jest archiwum FTP oraz HTTP z aktualnymi pakietami (te z wersji 
+,,unstable'' zmieniają się codziennie) oraz oficjalne obrazy płyt CD
+gotowe do wypalenia (tzw. <i>Official CD</i> w formie pliku ISO9660). 
+Oczywiście, dysponując zawartością archiwum oraz pakietem <tt>debian-cd</tt>, 
+każdy może stworzyć własną płytę, jednak oficjalna daje gwarancję oryginalności 
+oprogramowania.
+
+<p>Jeżeli jest to możliwe, warto skorzystać z jednego z wielu serwerów 
+lustrzanych Debiana. Oficjalna lista zawiera ponad 130 serwerów FTP i 
+przynajmniej połowę tej liczby serwerów HTTP. Nieoficjalnych serwerów chyba nikt 
+nie zliczy. Dla użytkowników sieci korporacyjnych szczególnie pomocne może być 
+skorzystanie z protokołu HTTP, jako że jest on bezproblemowo przenoszony przez 
+serwery pośredniczące (proxy). Dodatkowo jest wykorzystywany przez dyskietki 
+instalacyjne, a więc już dwie dyskietki wystarczą do zainstalowania Debiana - 
+reszta instalacji może odbyć się poprzez sieć.
+
+<p>Pod adresem <a href="http://cdimage.debian.org">http://cdimage.debian.org</a> 
+znajduje się serwis poświęcony obrazom płyt CD Debiana. Zalecana metoda 
+uzyskania oficjalnej płyty CD to utworzenie  własnej z dostępnego na serwerze 
+FTP archiwum pakietów, a następnie wykonanie binarnego ,,załatania''
+obrazu płyty programem <tt>rsync</tt>. W ten sposób wystarczy tylko przesłać ok. 
+6 MB z oryginalnego serwera na jeden CD-ROM. Dokładny opis tej procedury można 
+znaleźć na wspomnianym serwisie. 
+
+<p>Dla nie posiadających taniego dostępu do Internetu pozostaje kilkugodzinna 
+sesja w kafejce internetowej lub zakup płyty u któregoś z dystrybutorów. 
+Niektórzy dystrybutorzy współpracują z projektem Debian lub wręcz oddają część 
+swoich dochodów za płyty CD (ich lista jest dostępna na głównej stronie 
+projektu). Ceny są zwykle podobne, a nawet zawartość jest taka sama - w 
+szczególności gdy sprzedawane są oficjalne CD z Debianem; różnice tkwią w 
+premiowym kompakcie z dodatkami. Chętni do zakupów w USA muszą pamiętać, że ze 
+względów eksportowych nie można tam zakupić płyty z oprogramowaniem 
+kryptograficznym.
+
+<p>Najpopularniejszym chyba sposobem zdobycia Debiana jest prasa. Niestety, 
+czasopisma nie za bardzo lubią tę dystrybucję, przede wszystkim ze względów 
+objętościowych. Rozwiązaniem może być wybór ciekawszych pakietów, tak by 
+zmieściły się na jednym czy dwóch kompaktach, szkoda tylko że mało kto decyduje 
+się na taką własną edycję płyty. Mam nadzieję, że inicjatywa pisma LinuxPlus 
+spowoduje, że Debian przestanie być elitarną dystrybucją - naprawdę warto jest 
+ją lepiej poznać.
+
+<p><i>Specjalne podziękowania dla Iana Murdocka za wiele ciekawych informacji 
+pomocnych w przygotowaniu artykułu.</i>
+
+<p>Bibliografia oraz odsyłacze do pomocnych informacji (część z nich w języku polskim):
+
+<p>
+<a href="http://www.debian.org">http://www.debian.org</a> - The Debian Project<br>
+<a href="http://www.debian.org/intro/about.html">http://www.debian.org/intro/about.html</a> - About Debian<br>
+<a href="http://www.debian.org/social_contract.html">http://www.debian.org/social_contract.html</a> - Debian Social Contract<br>
+<a href="http://www.debian.org/intro/free">http://www.debian.org/intro/free</a> - What Does Free Mean?<br>
+<a href="http://www.debian.org/doc/FAQ">http://www.debian.org/doc/FAQ</a>  - Debian GNU/Linux FAQ<br>
+<a href="http://www.debian.org/~elphick/manuals.html/project-history">http://www.debian.org/~elphick/manuals.html/project-history</a> - The Debian Project History<br>
+<a href="http://www.debian.org/releases">http://www.debian.org/releases</a> - Debian Releases<br>
+<a href="http://www.debian.org/ports">http://www.debian.org/ports</a> - Debian Ports<br>
+<a href="http://www.debian.org/News">http://www.debian.org/News</a> - Latest News<br>
+<a href="http://www.debian.org/security">http://www.debian.org/security</a> - Security Information
+
+<p>
+<a href="http://www.openhardware.org">http://www.openhardware.org</a> - The Open Hardware Project<br>
+<a href="http://www.fsf.org">http://www.fsf.org</a> - The Free Software Foundation<br>
+<a href="http://www.gnu.org">http://www.gnu.org</a> - The GNU Project
+
+<p>
+<a href="http://www.gnu.org/software/hurd/hurd.html">http://www.gnu.org/software/hurd/hurd.html</a> - GNU Hurd Operating System<br>
+<a href="http://linux.corel.com">http://linux.corel.com</a> - Corel Linux<br>
+<a href="http://www.stormix.com">http://www.stormix.com</a> - Storm Linux<br>
+<a href="http://www.libranet.com">http://www.libranet.com</a> - Linux by Libranet
+