path: root/turkish/News/2011/20110205a.wml

<define-tag pagetitle>Debian 6.0 <q>Squeeze</q> yayımlandı</define-tag>
<define-tag release_date>2011-02-06</define-tag>
#use wml::debian::news
#use wml::debian::translation-check translation="1.7" maintainer="Onur Aslan"

<p>Debian Projesi, 24 aydır durmadan geliştirmesi devam eden yeni
kararlı sürüm 6.0'ı (kod adı <q>Squeeze</q>) gururlar sunar.
Debian 6.0 ilk kez iki farklı tatla gelen özgür bir işletim sistemidir.
Debian GNU/Linux'un yanında, Debian GNU/kFreeBSD bu sürümle birlikte
<q>teknoloji ön-incelemesi</q> olarak sunulmuştur.</p>

<p>Debian 6.0 KDE Plasma Masaüstü ve Uygulamaları, GNOME, Xfce ve
LXDE masaüstü ortamları ve bilinen tüm sunucu uygulamalarını
içermektedir. Ayrıca özellikleri FHS v2.3 ve LSB 3.2 için geliştirilmiş
uygulamalarla uyumludur.</p>

<p>Debian; avuç içi sistemlerden süper bilgisayarlara
ve neredeyse bunların arasında kalan her türlü bilgisayarda çalışabilir.
Debian GNU/Linux ile desteklenen 9 mimari: 32-bit PC / Intel IA-32
(<code>i386</code>), 64-bit PC / Intel EM64T / x86-64
(<code>amd64</code>), Motorola/IBM PowerPC (<code>powerpc</code>),
Sun/Oracle SPARC (<code>sparc</code>), MIPS (<code>mips</code>
(big-endian) ve <code>mipsel</code> (little-endian)), Intel Itanium
(<code>ia64</code>), IBM S/390 (<code>s390</code>) ve ARM EABI
(<code>armel</code>)'dir.</p>

<p>Debian 6.0 <q>Squeeze</q>, Debian/GNU kullanım alanını ve
FreeBSD projesinin çekirdeğini kullanan: 32-bit PC'ler için
(<code>kfreebsd-i386</code>) ve 64-bit PC'ler için
(<code>kfreebsd-amd64</code>) Debian GNU/kFreeBSD adıyla iki yeni teknik
ön-inceleme portu sunmuştur. Bu portlar, Debian ile yayımlanmış ilk Linux
çekirdeği tabanlı olmayan portlardır. Bunlar, sağlam ortak sunucu yazılım
desteğinin yanında, Linux tabanlı Debian sürümleri ile BSD dünyası
tarafından bilinen eşsiz özellikleri birleştirmiştir. Fakat, bu
dağıtımda yeni portlar kısıtlıdır; örneğin, bazı gelişmiş
masaüstü özellikleri şuan desteklenmemektedir.</p>

<p>Diğer bir ilk ise; problemli firmware dosyalarını daha fazla içermeyen,
tamamen özgür Linux çekirdeğidir. Bu firmware dosyaları paketlere bölünerek
Debian main arşivlerinden, varsayılan olarak etkinleştirilmemiş
non-free arşiv alanına taşınmışlardır. Bu sayede Debian kullanıcıları,
tamamıyle özgür bir işletim sistemi kullanma imkanına sahip olmuşlardır,
fakat eğer gerekliyse özgür olmayan firmware dosyalarını da kullanabilirler.
Yükleme sırasında gerekli Firmware dosyaları; sisteme özel CD kalıpları
veya USB tabanlı kurulum için sağlanmış tarballar ile yüklenebilir.
Bunun hakkında daha fazla bilgi Debian
<a href="https://wiki.debian.org/Firmware">Firmware wiki sayfasında</a>
bulunabilir.</p>

<p>Ayrıca, Debian 6.0 boot scriptlerinin paralel çalıştırıldığı,
sistemin daha hızlı ve güçlü başlamasına olanak sağlayan
bağımlılık tabanlı boot sistemini sunmaktadır. KDE Plasma
Netbook kabuğu gibi çeşitli değişiklikler, Debian'ı küçük
dizüstü bilgisayarlar için daha kararlı yapmıştır.</p>

<p>Bu dağıtım yazılım paketlerinin bir çok güncel sürümünü içermektedir,
örneğin:</p>

<ul>
<li>KDE Plasma Workspaces ve KDE Applications 4.4.5</li>
<li>GNOME masaüstü ortamının 2.30 güncel sürümü</li>
<li>Xfce 4.6 masaüstü ortamı</li>
<li>LXDE 0.5.0</li>
<li>X.Org 7.5</li>
<li>OpenOffice.org 3.2.1</li>
<li>GIMP 2.6.11</li>
<li>Iceweasel 3.5.16 (Mozilla Firefox'un markasız sürümü)</li>
<li>Icedove 3.0.11 (Mozilla Thunderbird'ün markasız sürümü)</li>
<li>PostgreSQL 8.4.6</li>
<li>MySQL 5.1.49</li>
<li>GNU Compiler Collection 4.4.5</li>
<li>Linux 2.6.32</li>
<li>Apache 2.2.16</li>
<li>Samba 3.5.6</li>
<li>Python 2.6.6, 2.5.5 ve 3.1.3</li>
<li>Perl 5.10.1</li>
<li>PHP 5.3.3</li>
<li>Asterisk 1.6.2.9</li>
<li>Nagios 3.2.3</li>
<li>Xen Hypervisor 4.0.1 (dom0 olarak domU desteği)</li>
<li>OpenJDK 6b18</li>
<li>Tomcat 6.0.18</li>
<li>Neredeyse 15.000 kaynak paketten inşa edilmiş, 29.000 den daha fazla
kullanıma hazır yazılım paketi.</li>
</ul>
<p>
Debian 6.0; Chromium tarayıcısı, Icinga izleme çözümü, yeni paket yönetim
arayüzü: Yazılım Merkezi, wicd ağ yöneticisi, Linux hazne araçları olan;
lxc ve küme arayüzü Corosync gibi 10.000'den fazla yeni paketi içermektedir.
</p>

<p>Geniş paket seçim olanağıyla birlikte Debian, bir kez daha asıl
amacı olan evrensel işletim sistemi olarak kalmayı başarmıştır. Debian,
masaüstü sistemlerden, netbooklara; geliştirme sunucularından,
küme sistemlerine ve veritabanı, web veya depolama sunucuları gibi
bir çok kullanım alanı için uygundur. Aynı zamanda Debian arşivlerinde
yer alan her bir paket, kullanıcıların her kararlı sürümde olduğu gibi
kararlı Debian 6.0 sürümündeki yüksek beklentilerini karşılamak için,
otomatik yükleme ve güncelleme gibi ek testler, kalite kontrol
denemeleri altında yapılmıştır. Kaya gibi sağlamlardır ve titizlikle
test edilmişlerdir.
</p>

<p>Debian 6.0 ile birlikte, <q>Özel Debian Dağıtımları</q> isim
değiştirerek <a href="https://blends.debian.org/"><q>Debian Pure
Blends</q></a> olarak adlandırılmıştır. Debian 6.0 ile eklenenlerle
kapsamları arttırılmış <q>saf karışımlar</q>: <a
href="https://www.debian.org/devel/debian-accessibility/">Debian
Erişelebilirlik</a>, <a
href="https://debichem.alioth.debian.org/">DebiChem</a>,
<a href="https://wiki.debian.org/DebianEzGo">Debian EzGo</a>, <a
href="https://wiki.debian.org/DebianGis">Debian GIS</a> ve <a
href="https://blends.debian.org/multimedia/tasks/index">Debian
Multimedia</a> ve daha önce de var olan <a
href="https://wiki.debian.org/DebianEdu">Debian Edu</a>, <a
href="https://www.debian.org/devel/debian-med/">Debian Med</a> ve <a
href="https://wiki.debian.org/DebianScience">Debian Science</a>'dır.
Karışımların tüm içeriği, kullanıcıların bir sonraki
dağıtıma atayacakları olası paketleri de belirleyebilecekleri proje
sayfasında
<a href="https://blends.debian.org/">görüntülenebilir</a>.
</p>

<p>Debian; Blu-ray diskleri, DVDler, CDler ve USB
diskleri gibi medyalar veya ağ yardımıyla, çeşitli yollarla yüklenebilir.
GNOME ilk CD'nin içerdiği varsayılan masaüstü ortamıdır. Alternatif
diğer iki CD kalıbı ile yüklenebilen masaüstü ortamları: &mdash;
KDE Plasma Masaüstü ve Uygulamaları, Xfce veya LXDE &mdash; dir.
Ayrıca istenilen masaüstü ortamı, CD/DVD'lerin açılış menüsünde
seçilebilir. Debian 6.0 ile yine ilk olarak gelen multi-mimari
CD ve DVDleri, tek bir CD/DVD üzerinden desteklenen multi mimari
kurulumu yapmayı olağan kılmıştır. USB yükleme medyasının
oluşturulması son derece kolaylaştırılmıştır; detaylı bilgi için
<a href="$(HOME)/releases/squeeze/installmanual">Yükleme Rehberi</a>'ne
bakınız.</p>

<p>Sıradan yükleme medyasına ek olarak, Debian GNU/Linux yükleme
yapılmadan direkt kullanılabilir. Bu, canlı kalıplar olarak bilinen
özel kalıplar; CDler, USB diskler ve ağdan açılabilen kurulumlar
olarak bulunmaktadır. Bu kalıplar ilk olarak sadece 
<code>amd64</code> ve <code>i386</code> mimarileri için sağlanmaktadır.
Ayrıca bu canlı kalıpları Debian GNU/Linux yüklemek için de kullanmak
mümkündür.</p>

<p>Debian GNU/Linux 6.0 için yükleme süreci; dil ve klavye
ayarlarının seçimi, mantıksal alanların bölümlendirilmesi, RAID
ve şifreli sistemler gibi bir çok alanda iyileştirilmiştir.
ext4 ve Btrfs dosya sistemleri, &mdash; kFreeBSD mimarisi üzerinde
&mdash; Zettabyte dosya sistemi (ZFS) desteği eklenmiştir.
Debian GNU/Linux için yükleme sistemi artık 70 dilde mevcuttur.</p>

<p>Debian yükleme kalıpları şu anda:
<a href="$(HOME)/CD/torrent-cd/">bittorrent</a> (önerilen yöntem),
<a href="$(HOME)/CD/jigdo-cd/#which">jigdo</a> veya
<a href="$(HOME)/CD/http-ftp/">HTTP</a> ile indirilebilir; 
ayrıntılı bilgi için <a href="$(HOME)/CD/">Debian CDleri</a> sayfasına
bakınız. Çok yakında fiziksel DVD, CD-ROM ve Blu-ray diskleri olarak,
çeşitli <a href="$(HOME)/CD/vendors">satıcılarda</a> da bulunabilecektir.
</p>

<p>Debian GNU/Linux 6.0'a önceki Debian dağıtımı Debian GNU/Linux 5.0
(kodadı <q>Lenny</q>)'den yükseltme yapmak, bir çok yapılandırma için
apt-get paket yönetim sistemi ve bir dereceye kadar aptitude paket
yönetim sistemi tarafından otomatikmen yapılmaktadır. Her zamanki gibi
Debian GNU/Linux sistemlerinin yükseltilmesi, ağrısız, sorumlulukla,
herhangi bir kesintiye maruz kalmadan yapılabilir fakat olaşabilecek
sorunlar ve yükleme-yükseltme için ayrıntılı anlatımlar
<a href="$(HOME)/releases/squeeze/releasenotes">dağıtım notları</a> ve
<a href="$(HOME)/releases/squeeze/installmanual">yükleme rehberi</a>
içinde yer alır ve okunması önemle tavsiye edilir. Dağıtım notları,
dağıtımın ardından süregelen bir kaç hafta içerisinde daha fazla
geliştirilip diğer dillere çevrilecektir.</p>

<h2>Debian Hakkında</h2>

<p>Debian İnternet aracılığıyla iş birliği yapan tüm dünyada
binlerce gönüllü tarafından geliştirilen bir özgür işletim
sistemdir. Debian projesinin gücü; gönüllü tabanlı olması,
Debian Sosyal Sözleşmesi ve Özgür Yazılım'a bağlılığı ve
kendini olabilecek en iyi işletim sistemi olmaya adamasından gelmektedir.
Debian 6.0 bu yoldaki diğer bir adımdır.</p>


<h2>Ulaşım Bilgileri</h2>

<p>Daha fazla bilgi için lütfen Debian web sayfalarını
<a href="$(HOME)/">https://www.debian.org/</a> adresinden
ziyaret ediniz veya &lt;press@debian.org&gt; adresine e-posta gönderiniz.