path: root/dutch/CD/faq/index.wml

#use wml::debian::cdimage title="Veel gestelde vragen over Debian cd's" NOHEADER=true BARETITLE=true
#use wml::debian::toc
#include "$(ENGLISHDIR)/releases/info"
#use wml::debian::translation-check translation="e4a027291d36c63b9eb1878b10c5f8718206d5f6"

<define-tag toc-title-formatting endtag="required" whitespace="delete">
<p><strong>%body</strong></p>
</define-tag>

<h1><a name="top">Veelgestelde vragen</a></h1>

<toc-display/>



<toc-add-entry name="what-is">Wat is een <q>cd-image</q> eigenlijk?</toc-add-entry>

<p>Een cd-image is de exacte weergave van de gegevens op een cd in een
gewoon computerbestand, dat bijvoorbeeld over het internet kan doorgestuurd
worden. Programma's voor het branden van een cd kunnen het image-bestand
gebruiken om een echte cd te maken.</p>

<p>Bij een correct gebrande cd, mag het <tt>.iso</tt>-bestand niet
zichtbaar zijn op de cd wanneer u deze benadert! Wel moet u een aantal
bestanden en mappen zien - in het geval van een Debian cd, is dit onder
andere een map <q>dists</q> en een bestand <q>README.html</q>.</p>

<p>Het <tt>.iso</tt>-bestandsformaat is ruwweg te vergelijken met een
<tt>.zip</tt>-bestand: het bevat andere bestanden en mappen en enkel
deze komen voor op de uiteindelijke cd. Met sommige archiveringsprogramma's
kunt u <tt>.iso</tt>-bestanden <q>uitpakken</q>. Gebruik deze functionaliteit
niet om een cd te maken met de uitgepakte bestanden! De cd die daarvan het
resultaat is, zal niet kunnen opstarten omdat de <tt>.iso</tt>-indeling
bijzondere informatie bevat in verband met het opstarten vanaf de cd, en die
informatie raakt verloren wanneer u het bestand uitpakt. Zie hierna over
hoe u op een correcte wijze een cd-image schrijft onder
<a href="#record-unix">Linux</a>, <a href="#record-windows">Windows</a>
of <a href="#record-mac">Mac OS</a>.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="mailing-list">In deze FAQ vond ik niet het antwoord op mijn vraag!</toc-add-entry>

<p>Indien u hier geen antwoord vindt op uw vraag, kunt u hulp vragen op
een van de mailinglijsten van Debian. In ieder geval moet u eerst
<a href="https://lists.debian.org/">in de mailinglijstarchieven zoeken</a>
voor u een e-mail stuurt naar de lijst. U kunt op de lijsten
<a href="$(HOME)/MailingLists/subscribe">intekenen</a> en u erop
<a href="$(HOME)/MailingLists/unsubscribe">uitschrijven</a>.
Maar u moet niet ingetekend hebben op de lijst om er e-mail naar te kunnen
sturen - indien u niet ingetekend heeft, vraag dan dat men u in Cc zet
bij een antwoord.</p>

<p>Relevante mailinglijsten bij problemen met een cd-installatie:</p>

<ul>

  <li><a href="https://lists.debian.org/debian-cd/">debian-cd</a>:
  Bespreekt het creatieproces van cd-images, beschikbare
  cd-spiegelservers, problemen met het opstarten vanaf cd en
  aankondigingen van nieuwe officiële images.</li>

  <li><a href="https://lists.debian.org/debian-boot/">debian-boot</a>:
  De naam van deze lijst is niet zo gelukkig gekozen. Eigenlijk
  behandelt deze lijst het installatieproces. Eventuele problemen die
  opduiken nadat u met succes vanaf cd kon opstarten, horen meer
  hier thuis dan in debian-cd.</li>

  <li><a href="https://lists.debian.org/debian-live/">debian-live</a>:
  Een lijst voor het project Debian Live, dat focust op de ontwikkeling
  van de software die nodig is voor het bouwen van Debian Live images.
  Maar ook geschikt voor het bespreken van in het bijzonder
  het gebruik van deze images.</li>

  <li><a href="https://lists.debian.org/debian-user/">debian-user</a>:
  Lijst voor de algemene ondersteuning van gebruikers van Debian.
  De aandacht ligt meer op problemen die men ervaart bij het gebruik
  van het systeem na een succesvolle installatie. Er bestaan ook
  verschillende lijsten voor niet-Engelstaligen, namelijk in het
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-catalan/">Catalaans</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-chinese-big5/">Chinees</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-danish/">Deens</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-esperanto/">Esperanto</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-french/">Frans</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-german/">Duits</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-hungarian/">Hongaars</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-indonesian/">Indonesisch</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-italian/">Italiaans</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-japanese/">Japans (&#26085;&#26412;&#35486;&nbsp;,Nihongo)</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-polish/">Pools</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-portuguese/">Portugees</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-russian/">Russisch (&#1056;&#1091;&#1089;&#1089;&#1082;&#1080;&#1081;&nbsp;,Russkij)</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-spanish/">Spaans</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-swedish/">Zweeds</a>,
  <a href="https://lists.debian.org/debian-user-turkish/">Turks (T&uuml;rk&ccedil;e)</a>,
  en <a href="https://lists.debian.org/debian-user-ukrainian/">Oekraïens</a>.
  </li>

</ul>

# ============================================================

<toc-add-entry name="why-jigdo">Waarom moet ik dat programma <q>jigdo</q>
gebruiken? Ik verkies een gewone download via HTTP!</toc-add-entry>

<p>Tegenwoordig zijn er bijna <a href="$(HOME)/mirror/list">300 Debian
spiegelservers</a> (welke de volledige Debian distributie bevatten onder
de vorm van .deb-bestanden), maar er zijn
<a href="../http-ftp/">veel minder</a> machines die de Debian cd-images
aanbieden, met als gevolg dat de cd-imageservers permanent overbelast zijn.</p>

<p>Bovendien staat niemand te springen om extra cd-servers op te zetten
door de grote hoeveelheid verspilde bandbreedte (sommige mensen blijven
een mislukte download <em>herstarten</em> in plaats van deze te
<em>hervatten</em> vanaf het punt waarop de verbinding verbroken werd)
en omdat een gewone spiegelserver attractiever is (het maakt voortdurende
upgrades van Debian mogelijk of het gebruik van de distributies
<q>testing</q>/<q>unstable</q> in plaats van <q>stable</q>).</p>

<p>jigdo tracht het beste te maken van deze situatie door de
data voor de cd te downloaden van een van de 300 spiegelservers.
Deze spiegelservers hebben echter enkel afzonderlijke .deb-bestanden
en niet het cd-image, waardoor enige bijkomende bewerking van de data
nodig is om één groot cd-image-bestand te produceren op basis van de vele
kleine .deb-bestanden.</p>

<p>U hoeft niet bang zijn om <a href="../jigdo-cd/">jigdo te gebruiken</a>!
Het complexe proces van het genereren van het cd-image, gebeurt volledig
achter de schermen en u profiteert van het feit dat een van de 300
spiegelservers vast en zeker dichterbij en sneller zal zijn dan om het
even welke cd-server.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="which-cd">Welke van de talloze images moet ik downloaden? Heb ik ze allemaal nodig?</toc-add-entry>

<p>Neen. In de eerste plaats moet u uiteraard slechts <em>of</em> cd- <em>, of</em> dvd-
<em>, of</em> BD-images downloaden - de drie types images bevatten dezelfde pakketten.</p>

<p>Bovendien heeft u ook enkel de cd/dvd/BD-images voor de architectuur van
uw computer nodig. De architectuur is het type hardware dat uw computer
gebruikt. Veruit de populairste is de Intel/AMD-architectuur en dus
zullen de meeste mensen enkel de images voor <q>i386</q> nodig hebben.
Indien uw pc een 64-bits processor van AMD of Intel heeft, zult u
hoogstwaarschijnlijk de
<q><a href="../../ports/amd64/">amd64</a></q>-images nodig hebben (al is
<q>i386</q> ook oké); de <q><a
href="../../ports/ia64/">ia64</a></q>-images zullen <em>niet</em>
werken.</p>

<p>Voorts is het in de meeste gevallen niet nodig om alle images
voor uw architectuur te downloaden. De pakketten worden gerangschikt
volgens populariteit: de eerste cd/dvd/BD bevat het installatiesysteem
en de populairste pakketten. De tweede bevat de iets minder populaire,
de derde zelfs nog minder populaire, enz. Wellicht zult u enkel de
eerste paar dvd's (of de eerste paar cd's) nodig hebben, tenzij u heel
bijzondere eisen heeft. (En in geval u later een pakket blijkt nodig te
hebben dat niet op een van de gedownloade cd's/dvd's/BD's staat, kunt
u dat pakket altijd nog rechtstreeks van het internet installeren.)</p>

<p>Lees ook de volgende paragrafen om te bepalen of u netwerkinstallatie-cd's
moet downloaden of update-cd's of broncode-cd's.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="netinst">Wat is een <q>netinst</q>- of <q>netwerkinstallatie</q>-cd?</toc-add-entry>

<p>Een citaat uit de <a href="../netinst/">webpagina over netwerkinstallatie</a>: Een
<q>netwerkinstallatie</q>- of <q>netinst</q>-cd is één enkele cd die u
toelaat om het volledige besturingssysteem te installeren. Deze cd
bevat enkel de software die minimaal nodig is om de installatie
te starten en om de overige pakketten via het internet op te halen.</p>

<p>Indien u Debian slechts op één computer met een snelle internetverbinding
wilt installeren, zal netwerkinstallatie voor u de snelste en makkelijkste
optie zijn: u downloadt enkel de pakketten die u selecteerde om op uw
computer te installeren, wat zowel tijd als bandbreedte bespaart.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="update-cd">Wat zijn de <q>update</q>-cd's/dvd's?</toc-add-entry>

<p>Update-cd's/dvd's zijn cd's/dvd's die alle pakketten bevatten die
werden gewijzigd tussen een hoofdrelease (bijv. versie 7.<strong>0</strong>,
8.<strong>0</strong>, enz.) en een latere tussenrelease van die stabiele
uitgave. Indien u bijvoorbeeld al de volledige collectie cd's/dvd's heeft
van <q>debian-8.0.0</q>, kunt u de collectie schijven van <q>debian-update-8.2.0</q> daaraan toevoegen en op die manier van uw <q>debian-8.0.0</q>-versie
een versie <q>debian-8.2.0</q> maken.</p>

<p>Dit type cd/dvd is bedoeld voor verkopers die grote hoeveelheden
geperste cd's/dvd's hebben (wat deze goedkoper maakt dan afzonderlijk
gebrande cd's/dvd's). Indien u bij een dergelijke verkoper cd's/dvd's
bestelt, is het mogelijk dat u cd's/dvd's ontvangt van een iets
oudere tussenrelease samen met enkele update-cd's/dvd's voor de
laatste revisie. Dit is een perfect aanvaardbare manier om Debian
via cd/dvd te verdelen.</p>

<p>Natuurlijk kan dit type cd/dvd ook voor u als eindgebruiker nuttig zijn.
In plaats van voor elke nieuwe revisie een volledig nieuwe collectie
cd's/dvd's te maken, moet u enkel de update-cd's/dvd's voor uw architectuur
downloaden en branden.</p>

<p>Merk op dat update-cd's/dvd's niet bedoeld zijn om ermee op te starten.
Ze bevatten enkel de pakketten die nodig zijn om een bestaande installatie
op te waarderen. Indien u een dergelijke bestaande installatie niet heeft,
moet u de normale installatie-cd's/dvd's gebruiken. Na het opstarten van
het nieuwe systeem kunt u dan de update-cd/dvd toevoegen met
<code>apt-cdrom add</code>.</p>

<p>Wat als u om een of andere reden de update-cd/dvd niet wenst te
downloaden, hoewel u de volledige collectie cd's/dvd's/BD's van de
vorige revisie reeds in uw bezit heeft? In dat geval zou u <a
href="../jigdo-cd/">jigdo</a>'s <q>update</q>-functie kunnen gebruiken:
jigdo kan de inhoud van de oude cd's/dvd's/BD's lezen, enkel die bestanden
welke werden gewijzigd, downloaden voor de nieuwe cd's/dvd's en de volledige
collectie nieuwe cd's/dvd's/BD's creëren. En om dit te doen, zal het toch
maar ongeveer evenveel data downloaden als voor een update-cd/dvd.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="source-cd">Wat zijn de <q>source</q>-cd's?</toc-add-entry>

<p>Er zijn twee soorten images, de <q>binaire</q> cd's met
vooraf gecompileerde programma's die klaar voor gebruik zijn, en de
<q>source</q>-cd's die de broncode voor die programma's bevatten.
De overgrote meerderheid gebruikers heeft deze broncode-cd's niet nodig. U moet
ze niet downloaden tenzij u er een grondige reden voor heeft.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="nonfree">Waar is het cd-image met
non-free?</toc-add-entry>

<p>Debian heeft een vrij strikte kijk op de licenties van software.
Enkel software die vrij is in de betekenis van de
<a href="$(HOME)/social_contract#guidelines">Debian Free Software
Guidelines</a> (de richtlijnen van Debian in verband met vrije software),
wordt tot de eigenlijke distributie toegelaten. Al de overige,
<q>niet-vrije</q>, software (bijvoorbeeld software waarvan de broncode
niet beschikbaar is), wordt niet officieel ondersteund.</p>

<p>De officiële cd's mogen vrij gebruikt, gekopieerd en verkocht worden
door iedereen en overal ter wereld. Voor pakketten uit de categorie
<q>non-free</q> gelden restricties die hiermee strijdig zijn en daarom
worden deze pakketten niet op de officiële cd's geplaatst.</p>

<p>Soms is iemand zo vriendelijk om niet-officiële cd's met <q>non-free</q>
te maken. Indien u op deze website geen links vindt, kunt u het misschien
<a href="#mailing-list">vragen op de mailinglijst debian-cd</a>.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="dvd">Zijn er dvd-images van Debian
te verkrijgen?</toc-add-entry>

<p>Ja - Debian heeft dvd-images van de huidige stabiele (stable) release.
Ook is Debian, voor zover we weten, de enige Linux-distributie die wekelijks
complete te downloaden dvd-images aanbiedt! Wegens hun omvang worden
deze images met <a href="../jigdo-cd/">jigdo verdeeld</a>.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="official">Wat is het verschil tussen officiële
en niet-officiële images?</toc-add-entry>

<p>Officiële images worden gebouwd door een lid van het Debian cd-team en
hebben bepaalde testen ondergaan om zeker te zijn dat ze werken. Eens
ze vrijgegeven werden, worden de images nooit gewijzigd - mocht blijken
dat ze defect zijn, dan wordt een nieuwe collectie met een ander
versienummer uitgebracht.</p>

<p>Niet-officiële images kunnen door iedereen gebouwd worden - leden
van het cd-team, andere ontwikkelaars van Debian en zelfs Debian
gebruikers. Gewoonlijk zijn ze recenter, maar werden ze minder getest.
Sommige bevatten nieuwe functionaliteit (bijv. ondersteuning voor
een installatie op recentere hardware), of bevatten extra softwarepakketten
die niet behoren tot het Debian archief.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="live-cd">Is er een Debian <q>live-cd</q>
te verkrijgen?</toc-add-entry>

<p> Ja. Een zogenaamde <q>live-cd</q>, of juister gezegd, een
<q>live-systeem</q>, is een volledig systeem dat gemaakt werd voor
een dvd, usb-stick of een ander medium. U dient niets te installeren
op de harde schijf. In plaats daarvan start u op vanaf het medium
(dvd of usb-stick) en kunt u onmiddellijk beginnen werken op de computer.
Alle programma's worden rechtstreeks vanaf het medium uitgevoerd.</p>

<p>Het <a href="$(HOME)/devel/debian-live/">Debian Live Project</a> produceert
<a href="../live/">live imagebestanden</a> voor verschillende types systemen
en media.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="bootable">De cd/dvd/BD start niet op! / Vanaf
welke schijf moet ik opstarten?</toc-add-entry>

<p>Enkel de eerste cd/dvd/BD van de collectie kan opstarten.</p>

<p>Indien uw Debian schijf niet wil opstarten, moet u eerst controleren of
u ze correct naar het medium hebt weggeschreven - <a href="#what-is">lees
daarover de bovenstaande uitleg</a>. Controleer ook of uw BIOS ingesteld is om
op te starten vanaf uw optisch station.</p>

<p>Indien uw systeem helemaal niet kan opstarten vanaf een cd/dvd/BD,
is het nog mogelijk om <a href="$(HOME)/distrib/netinst#verysmall">op te
starten vanaf een USB-stick of vanaf het netwerk.</a>.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="arch">Waar zijn de images voor M68K, Hurd en
andere architecturen?</toc-add-entry>

<p>Afhankelijk van de mate waarin een bepaalde architectuur ondersteund
wordt, zijn cd/dvd-images te vinden op een andere plaats:</p>

<ul>

  <li>Indien de architectuur waarnaar u op zoek bent, officieel ondersteund
  wordt in de huidige <a href="$(HOME)/releases/stable/">stable
  release</a>, raadpleeg dan de pagina <a href="../"><q>Debian op cd</q></a>
  voor de beschikbare downloadopties.</li>

  <li>Indien er voor een architectuur in Debian een zogenaamde <q>port</q>
  bestaat die echter nog niet officieel uitgebracht werd, kunnen
  cd-images wel of niet beschikbaar zijn. Raadpleeg ook in dit geval
  de pagina <a href="../"><q>Debian op cd</q></a> - in tegenstelling tot
  de images voor <q>stable</q>, kan het zijn dat slechts één downloadoptie
  ondersteund wordt. Kijk dus zowel onder de sectie over <q>jigdo</q> als
  die over <q>HTTP</q>.</li>

  <li>Voor het geschikt maken van Debian (m.a.w. <q>de port</q>) voor GNU/Hurd, raadpleegt
  u de <a href="$(HOME)/ports/hurd/hurd-cd">pagina voor niet-officiële Hurd-cd's</a>.

  <li>Raadpleeg anders de pagina's over <a href="$(HOME)/ports/">Debian ports</a> voor de architectuur waarin u geïnteresseerd bent.</li>

</ul>

# ============================================================

<toc-add-entry name="unstable-images">Zijn er images beschikbaar voor de distributie <q>unstable</q>?</toc-add-entry>

<p>Voor <q>unstable</q> zijn geen complete cd/dvd/BD-images beschikbaar.
Omdat de pakketten in <q>unstable</q> zo vaak wijzigen, is het meer geschikt
om <q>unstable</q> te downloaden en te installeren via een gewone
Debian HTTP-spiegelserver.</p>

<p>Indien u op de hoogte bent van de <a href="../../releases/unstable/">risico's die verbonden zijn met het gebruik van unstable</a>,
maar deze distributie nog steeds wenst te installeren, heeft u enkele mogelijkheden:</p>

<ul>

  <li>De distributie <q>testing</q> installeren met een
  <a href="../netinst/">netinst-image</a> en nadien opwaarderen naar
  <q>unstable</q> door de gegevens in uw bestand <tt>/etc/apt/sources.list</tt> aan te passen. Om te vermijden dat nodeloos pakketten gedownload
  en opgewaardeerd worden, is het aangewezen om eerst een minimaal
  <q>testing</q>-systeem te installeren en pas na het overschakelen
  op <q>unstable</q> de meeste software (bijv. grafische werkomgeving)
  te installeren.</li>

  <li>Het installatiesysteem van stable gebruiken om een minimaal
  <q>stable</q>-systeem te installeren. Pas nadien uw bestand
  <tt>/etc/apt/sources.list</tt> aan om <q>testing</q> te gaan gebruiken
  en voer dan een <tt>apt-get update</tt> en <tt>apt-get dist-upgrade</tt> uit.
  Installeer tenslotte de gewenste pakketten. Deze werkwijze is van de hier
  voorgestelde werkwijzen, die welke het meest kans op slagen heeft.</li>

  <li>Het installatiesysteem voor <q>testing</q> uittesten en
  <q>testing</q> installeren met een netinst-image. Waardeer dan op
  naar <q>unstable</q> door de inhoud aan te passen van uw bestand
  <tt>/etc/apt/sources.list</tt>. Om te vermijden dat nodeloos pakketten
  gedownload en opgewaardeerd worden, is het aangewezen om eerst een minimaal
  <q>testing</q>-systeem te installeren en pas na het overschakelen
  op <q>unstable</q> de meeste software (bijv. grafische werkomgeving)
  te installeren. Voer dan <tt>apt-get update</tt> en
  <tt>apt-get -u dist-upgrade</tt> uit - en zo heeft u de sid-release.</li>

  <li>Een netboot <q>mini.iso</q>-image gebruiken. U vindt het op elke
      Debian spiegelserver onder
      debian/dists/unstable/main/installer-*/current/images/netboot/mini.iso.
      Selecteer bij de installatie <q>Geavanceerde opties</q> -> <q>Expertinstallatie</q>. Bij de stap <q>Een spiegelserver voor het Debian archief selecteren</q> kiest u dan de versie <q>sid - unstable</q>.</li>

</ul>

# ============================================================

<toc-add-entry name="search-for-package">Welk cd/dvd/BD-image
bevat pakket XYZ?</toc-add-entry>

<p>Om te weten welk image een bepaald bestand bevat, kunt u de<a
href="https://cdimage-search.debian.org">cd-image-zoekmachine</a> gebruiken.
Deze heeft weet van zo ongeveer alle Debian cd's/dvd's/BD's die Debian
produceerde sinds de release van Woody en bestrijkt alle officiële releases
(zowel oudere gearchiveerde releases als de huidige stabiele release), evenals
de huidige collectie van de dagelijks en wekelijks gebouwde images voor de
distributie <q>testing</q>. </p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="list-image-contents">Kan ik een lijst verkrijgen van alle pakketten die in een image vervat zitten?</toc-add-entry>

<p>
Ja.
Kijk op <a
href="https://cdimage.debian.org/cdimage/">cdimage.debian.org</a> voor
het overeenkomstig <tt>.list.gz</tt>-bestand - het vermeldt alle
pakketten en broncodebestanden die in het image zitten.
Voor de images van Debian Live vindt u in de map van de imagebestanden
bepaalde bestanden met een gelijkaardige naam en het suffix <tt>.packages</tt>.
Download deze en zoek erin naar de naam van het gewenste pakket.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="outdated">De software op de officiële cd's is
verouderd - waarom brengt u geen nieuwe versie uit?</toc-add-entry>

<p>We maken slechts een officiële release van de <q>stabiele</q> distributie
wanneer we van mening zijn dat deze die naam echt verdient. Jammer
genoeg betekent dit dat er slechts ongeveer om de twee jaar een
release van <q>stable</q> plaats vindt ...</p>

<p>Indien u een meer recente versie nodig heeft van sommige software in
Debian, kunt u <q>stable</q> installeren en dan (via het net) de onderdelen
die u wenst, opwaarderen naar de versie uit <q>testing</q> - het is
mogelijk om software uit de verschillende releases te mengen.</p>

<p>Een andere mogelijkheid is om de images van <q>testing</q> die elke week
automatisch gegenereerd worden, te gebruiken. Meer informatie over <a
href="../../security/faq#testing">beveiligingsondersteuning voor <q>testing</q></a>
is te vinden in de FAQ over beveiliging.</p>

<p>Indien u enkel voor specifieke pakketten een recentere versie nodig heeft,
kunt u ook gebruik maken van de dienst <q>backports</q> welke pakketten uit
<q>testing</q> neemt en deze aanpast, zodat ze kunnen werken in <q>stable</q>.
Deze werkwijze is wellicht veiliger dan hetzelfde pakket rechtstreeks te
installeren vanuit <q>testing</q>.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="newest">Hoe weet ik dat ik de meest recente images download?</toc-add-entry>

<p>De voetnoot onderaan de pagina <a href="../"><q>Debian op cd</q></a>
vermeldt steeds het versienummer van de meest recente release.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="verify">Hoe kan ik de gedownloade ISO-images en
de beschreven optische media verifiëren?</toc-add-entry>

<p>Gedetailleerde informatie over hoe u de ondertekende checksumbestanden
met de checksums van de ISO-imagebestanden kunt authenticeren is te vinden
op de <a href="../verify">pagina over authenticiteitsverificatie</a>. Na het cryptografisch verifiëren van de checksumbestanden, kunnen we nagaan of:
</p>

<ul>
 <li>de controlegetallen van de <em>gedownloade ISO-imagebestanden</em>
overeenkomen met die welke te vinden zijn in de checksumbestanden.
Het berekenen van het controlegetal van een ISO-imagebestand gebeurt met
hulpmiddelen zoals <q>sha512sum</q> en <q>sha256sum</q>.
 </li>
 <li>het controlegetal van een reeds <em>beschreven optisch medium</em>
overeenkomt met die uit het checksumbestand. De werkwijze hiervoor
valt iets moeilijker te beschrijven. </li>
</ul>

<p>Het probleem met de verificatie van beschreven optische media is dat
sommige mediatypes mogelijk meer bytes zullen rapporteren dan er in het
ISO-image te vinden zijn. Dergelijke resterende rommel valt niet te vermijden
bij een cd die in TAO-modus beschreven werd, bij een incrementeel opgenomen
DVD-R[W], bij een geformatteerde DVD-RW, DVD+RW, BD-RE, evenals bij een
USB-stick. Om die reden moet exact hetzelfde aantal data-sectoren
gelezen worden op het medium als er in het ISO-image zelf zijn. Meer bytes
uitlezen op het medium wijzigt onvermijdelijk het checksumresultaat.</p>

<ul>
 <li>Het programma <q>isosize</q> kan gebruikt worden om het gepast aantal
bytes te weten welke vanaf het optisch medium moet gelezen worden.
Het geeft het <q>sectoraantal</q> (sector count) en de <q>sectorgrootte</q> (sector size) van het optisch
medium weer, waarbij <q>&lt;apparaat&gt;</q> het apparaatbestand van het
geladen optisch medium is.
  <br/><tt>$ /sbin/isosize -x &lt;apparaat&gt;</tt>
  <br/><tt>sector count: 25600, sector size: 2048
  </tt>
 </li>
 <li>Dan worden <q>sectoraantal</q> en <q>sectorgrootte</q> meegegeven aan <q>dd</q>
  om het passend aantal bytes van het optisch medium te lezen en vervolgens
  wordt de bytestroom door het passend checksumhulpmiddel
  (sha512sum, sha256sum, enz.) gesluisd.
  <br/><tt>$ dd if=&lt;apparaat&gt; count=&lt;sectoraantal&gt; bs=&lt;sectorgrootte&gt; | sha512sum
  </tt>
 </li>
 <li>Het berekende controlegetal moet vergeleken worden met het overeenkomstige
  controlegetal dat te vinden is in het passende checksumbestand (SHA512SUMS, SHA256SUMS, enz.)
 </li>
</ul>

<p>Een andere mogelijkheid is het handige hulpscriptje dat<a
href="https://people.debian.org/~danchev/debian-iso/check_debian_iso">
check_debian_iso</a> heet. Dit kan <em>ISO-imagebestanden</em> en
<em>optische media</em> verifiëren, door het passend aantal bytes te lezen
van het medium, het controlegetal te berekenen en dat te vergelijken met
het checksumbestand.</p>

<ul>
 <li><em>Verificatie van het ISO-imagebestand.</em>
  Hiermee wordt het controlegetal van het debian-6.0.3-amd64-netinst.iso
  imagebestand vergeleken met het overeenkomstige controlegetal uit het
  SHA512SUMS checksumbestand:
  <br/><tt>$ ./check_debian_iso  SHA512SUMS  debian-6.0.3-amd64-netinst.iso</tt>
 </li>
 <li><em>Verificatie van het optisch medium.</em>
  Hiermee wordt het controlegetal van het medium dat als /dev/dvd benaderd wordt
  vergeleken met het controlegetal van debian-6.0.3-amd64-DVD-1.iso zoals
  vermeld in het SHA512SUMS checksumbestand. Merk op dat het ISO-imagebestand
  zelf niet vereist is, maar dat aan de hand van de naam ervan het
  overeenkomstige controlegetal in het checksumbestand opgezocht wordt:
  <br/><tt>$ ./check_debian_iso  SHA512SUMS  debian-6.0.3-amd64-DVD-1.iso  /dev/dvd</tt>
 </li>
</ul>

# ============================================================

<toc-add-entry name="small-dvd">Waarom is mijn gedownload dvd-image kleiner
dan 1&nbsp;GB terwijl het groter dan 4&nbsp;GB zou moeten zijn?</toc-add-entry>

<p><a id="wget-dvd"></a>Waarschijnlijk biedt het hulpmiddel dat u
gebruikt voor het downloaden van het image geen ondersteuning voor
grote bestanden, d.w.z. dat het problemen heeft met het downloaden
van bestanden die groter zijn dan 4&nbsp;GByte. Het gebruikelijke
symptoom bij dit probleem is dat het hulpmiddel bij het downloaden
van het bestand een bestandsgrootte rapporteert (en een hoeveelheid
data downloadt) die exact 4&nbsp;GB te klein is. Bijvoorbeeld, indien
het dvd-image 4,4&nbsp;GB is, zal uw hulpmiddel een grootte van 0,4&nbsp;GB
rapporteren.</p>

<p>Sommige oude versies van <tt>wget</tt> lijden ook aan dit probleem.
Ofwel moet u opwaarderen naar een versie van <tt>wget</tt> die deze beperking
niet kent, ofwel kunt u aan de commandoregel het downloadhulpmiddel
<tt>curl</tt> gebruiken:
<q><tt>curl -C - </tt><i>[URL]</i></q></p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="record-unix">Hoe schrijf ik een ISO-image onder
Linux/Unix?</toc-add-entry>

<p>Merk op dat Debian ISO-images voor i386, amd64 en arm64 ook vanaf een
USB-stick opgestart kunnen worden; zie <a href="#write-usb">hieronder</a>.</p>

<p><a href="https://www.gnu.org/software/xorriso/xorriso.html">xorriso</a>
voor alle types optische media (ook als niet-rootgebruiker mogelijk):
<br/><tt>xorriso -as cdrecord -v dev=/dev/sr0 -eject debian-x.y.z-arch-MEDIUM-NN.iso</tt>
<br/>Om de volledige nominale snelheid te halen bij het schrijven naar BD-RE
(d.w.z. zonder de vertraging door het interne defectbeheer van het station),
moet u de optie <tt>stream_recording=on</tt> toevoegen.

<p><a href="http://fy.chalmers.se/~appro/linux/DVD+RW/">growisofs</a>
voor de optische mediatypes dvd en BD:
<br/><tt>growisofs -dvd-compat -Z /dev/sr0=debian-x.y.z-arch-MEDIUM-NN.iso</tt>
</p>

<p><a href="https://packages.debian.org/sid/wodim">wodim</a>
voor het optisch mediumtype cd:
<br/><tt>wodim -v dev=/dev/sr0 -eject -sao debian-x.y.z-arch-CD-NN.iso</tt>
</p>

<p>Onder Linux heeft u voor de grafische omgeving X ook de programma's
<a href="https://www.gnome.org/projects/brasero/">Brasero</a>,
<a href="https://userbase.kde.org/K3b">K3B</a> en
<a href="http://www.xcdroast.org/">X-CD-Roast</a>,
om er enkele te vermelden. Merk op dat dit allemaal frontends zijn voor de
eerder vermelde basisprogramma's voor het branden van schijven.</p>

<dl>
  <dt><strong><a id="brasero"
  href="https://www.gnome.org/projects/brasero/">Brasero</a></strong></dt>

  <dd>Selecteer de knop <i>Image branden</i>.Klik daarna op
  <i>Klik hier om een disc-image te selecteren</i>, blader en selecteer
  het ISO-bestand dat u downloadde, ga na of de instellingen onder
  <i>Eigenschappen</i> correct zijn en kies
  <i>Image creëren</i>.</dd>

  <dt><strong><a id="k3b"
  href="http://k3b.plainblack.com/">K3b</a></strong></dt>

  <dd>Selecteer <i>Hulpmiddelen - cd - cd-image branden</i> in het menu.
  In het dialoogvenster dat geopend wordt, voert u in het veld
  <i>Te branden image</i> het pad naar het image in. Controleer of de
  overige instellingen correct zijn en klik op <i>Start</i>.</dd>

  <dt><strong><a id="xcdroast"
  href="http://www.xcdroast.org/">X-CD-Roast</a></strong></dt>

  <dd>Na het starten van het programma klikt u op <i>Configuratie</i>
  en kiest u het tabblad <i>Harddisk instellingen</i>. Kopieer het Debian
  cd-image naar een van de mappen die in de tabel getoond worden. (Indien de
  tabel leeg is, voer dan het pad in naar een map die u wilt gebruiken voor
  tijdelijke opslag, en klik dan op <i>Toevoegen</i>.) Klik op <i>OK</i> om
  de configuratie te verlaten. Selecteer nadien <i>cd/dvd maken</i> en dan
  <i>Tracks schrijven</i>. Kies het tabblad <i>Tracks opmaken</i>, selecteer
  de regel waarop de bestandsnaam van het image te zien is en klik op
  <i>Toevoegen</i> en klik dan op <i>Track-opmaak accepteren</i>. Klik
  tenslotte op <i>Tracks schrijven</i>.</dd>

</dl>

# ============================================================

<toc-add-entry name="record-windows">Hoe schrijf ik een ISO-image onder
Windows?</toc-add-entry>

<p>Op oudere versies van Windows kan dit een klein probleem zijn, omdat
veel Windowsprogramma's voor het branden van cd-images hun eigen indeling
gebruiken. Voor het branden van de <tt>.iso</tt>-images zult u waarschijnlijk
een menu-item <q>speciaal</q> moeten hebben. Zoek naar opties als
<q>ISO9660-bestand</q>, <q>Ruw ISO-image</q> of <q>2048 bytes/sector</q>.
(Noot: andere waarden voor bytes/sector zijn noodlottig!) In sommige
programma's zijn deze opties niet beschikbaar. Gebruik dan een ander
programma om de schijven te branden (vraag het een vriend of collega).
Hieronder vindt u informatie over het schrijven van cd-images met specifieke
programma's:</p>

<dl>

  <dt><strong><a name="imgburn"
  href="http://www.imgburn.com/">ImgBurn</a></strong>
  (Freeware)</dt>

  <dd>Er bestaan <a href="http://www.imgburn.com/index.php?act=screenshots#isowrite">schermafbeeldingen</a> over het schrijven van
een image naar een cd/dvd</dd>

  <dt><strong><a name="cdburnerxp"
  href="https://cdburnerxp.se/">CDBurnerXP Pro</a></strong>
  (Freeware)</dt>

  <dd>De werkwijze voor het schrijven van een <tt>.iso</tt>-image wordt
  <a href="https://cdburnerxp.se">in de handleiding van het
  programma</a> beschreven.</dd>

  <dt><strong><a name="isorecorder"
  href="http://isorecorder.alexfeinman.com/">ISO
  Recorder</a></strong> (Freeware)</dt>

  <dd>Dit programma kan <tt>.iso</tt>-images schrijven onder Windows 2003, XP
  en Vista.</dd>

  <dt><strong><a NAME="adaptec" href="https://www.roxio.com/">Roxio</a> Easy-CD
  Creator</strong></dt>

  <dd>In het menu <i>Bestand</i> kiest u <i>cd creëren van
  image...</i>. Selecteer dan het bestandstype <q>.iso</q> en het correcte
  image. Dit opent het scherm <q>Instellingen voor cd creëren</q>. Hier
  moet u ervoor zorgen dat alle informatie over uw CD-R correct is. In het
  onderdeel <i>Creatie-opties</i> kiest u <i>cd maken</i>; onder
  <i>Schrijfmethode</i> kiest u <i>Track at once</i> en <i>cd
  sluiten</i>.</dd>

  <dt><strong><a NAME="nero">Nero</a> van
  <a href="http://www.ahead.de/">Ahead Software</a></strong></dt>

  <dd>Zet de assistent uit en selecteer dan <i>Image branden</i> in het
  menu <q>Bestand</q> of <q>Opnemen</q>. Selecteer indien nodig
  <i>Alle bestanden</i> in het selectievenster. Selecteer het
  <tt>.iso</tt>-bestand, klik OK in het dialoogvenster <q>dit is een vreemd
  bestand</q> als dat weergegeven wordt. In het keuzevenster dat dan geopend
  wordt, zouden de standaardinstellingen oké moeten zijn: <q><i>Data
  Modus 1</i></q>, <q><i>Blokgrootte 2048</i></q>, <q><i>Ruwe Data, Gecodeerd,
  en Omgewisseld</i></q> <strong>niet</strong> geselecteerd, en <i>Image
  Header</i> en <i>Image Trailer</i> op 0. Klik OK. Kies onder
  <i>cd schrijven</i> of <i>Branden</i> de standaardopties, d.w.z.
  <i>Schrijven</i> en <i>Maximale snelheid bepalen</i> en kruis daarnaast
  ook de optie <i>cd afwerken</i> aan.</dd>

  <dt><strong><a NAME="resource-kit-tools"
  href="https://www.microsoft.com/en-us/download/details.aspx?id=17657"> De
  Resource Kit Tools van Microsoft</a></strong></dt>

  <dd>Microsoft stelt de Resource Kit Tools voor de commandoregel gratis
  ter beschikking. Zij zijn geschikt voor Windows 2003 en XP. Deze bevatten
  twee programma's om images naar cd en dvd te schrijven onder de naam
  <tt>Cdburn.exe</tt> en <tt>Dvdburn.exe</tt>. Het gebruik van de programma's
  wordt in het bijhorende hulpbestand beschreven - in wezen is het uit te voeren
  commando iets in de zin van
  <tt>cdburn&nbsp;schijf:&nbsp;iso-bestand.iso&nbsp;/snelheid&nbsp;max</tt></dd>

</dl>

<p>Indien u over geactualiseerde informatie beschikt of informatie over
andere programma's, <a
href="&#109;&#97;&#105;&#108;&#116;&#111;&#58;debian-cd&#64;lists.debian.org"
>laat het ons dan a.u.b. weten</a>.

# ============================================================

<toc-add-entry name="record-mac">Hoe schrijf ik een ISO-image onder
Mac OS?</toc-add-entry>

<p>Van het programma <strong>Toast</strong> voor Mac OS is bekend dat het
goed werkt met <tt>.iso</tt>-bestanden. U kunt extra op veiligheid
spelen door het de creatorcode <i>CDr3</i> (of mogelijk <i>CDr4</i>)
mee te geven en de typecode <i>iImg</i> met behulp van bijv. FileTyper.
Dubbelklikken op het bestand zal dan onmiddellijk Toast openen, zonder dat
u moet slepen en neerzetten of via het menu <q>Bestand openen</q> moet gaan.</p>

<p>Een andere mogelijkheid is het <strong>Schijfhulpprogramma</strong>
(ingesloten bij Mac OS X&nbsp;10.3 en later): Na het openen van het
Schijfhulpprogramma (in de map <tt>/Toepassingen/Hulpprogramma's</tt>)
selecteert u <i>Branden...</i> in het menu <i>Image</i> en kiest u het
te branden cd-image. Zorg ervoor dat de instellingen correct zijn en klik
dan op <i>Branden</i>.</p>

<p>Nog een mogelijkheid is <strong>Schijf kopiëren</strong> (ingesloten bij
Mac OS X&nbsp;10.1 en later): Na het openen van de toepassing Schijf kopiëren
(in de map <tt>/Toepassingen/Hulpprogramma's</tt>) selecteert u
<i>Branden&nbsp;Image...</i> in het menu <i>Image</i> en kiest u het te
branden cd-image. Zorg ervoor dat de instellingen correct zijn en klik
dan op <i>Branden</i>.</p>


# ============================================================

<toc-add-entry name="write-usb">Hoe schrijf ik een cd/dvd/BD-image naar een
USB-stick?</toc-add-entry>

<p>Verscheidene van de Debian images en de images van Debian Live, in het
bijzonder alle i386-, amd64- en arm64-images worden gecreëerd met de
<i>isohybrid</i>-technologie, hetgeen betekent dat ze op twee verschillende
manieren gebruikt kunnen worden:</p>

<ul>
  <li>Ze kunnen naar een cd/dvd/BD geschreven worden en als gewoonlijk
gebruikt worden om op te starten vanaf cd/dvd/BD.</li>
  <li>Ze kunnen naar een USB-stick geschreven worden, die rechtstreeks
vanuit de BIOS / EFI firmware van de meeste pc's kan opgestart worden.</li>
</ul>

<p>Gebruik op een Linux-computer gewoon het commando <q>cp</q> om een
image naar een USB-stick te kopiëren:</p>

<p><code>cp &lt;bestand&gt; &lt;apparaat&gt;</code></p>

<p>Een andere mogelijkheid is gebruik te maken van <q>dd</q>:</p>

<p><code>dd if=&lt;bestand&gt; of=&lt;apparaat&gt; bs=4M; sync</code></p>

<p>waarbij:</p>
<ul>
  <li>&lt;bestand&gt; de naam is van het invoer-image, bijv. <q>netinst.iso</q>
  <li>&lt;apparaat&gt; het apparaat is dat overeenkomt met de USB-stick,
  bijv. /dev/sda, /dev/sdb. <em>Wees voorzichtig en zorg ervoor dat u de
  juiste apparaatnaam gebruikt</em>. Dit commando is namelijk even goed in
  staat om uw harde schijf te overschrijven indien u een fout apparaat
  opgeeft!</li>
  <li><q>bs=4M</q> zegt dd om in blokken van 4 megabyte te lezen/schrijven
  met het oog op een betere prestatie. De standaardinstelling is 512 bytes,
  hetgeen veel trager werkt.
  <li>De <q>sync</q> is bedoeld om er zeker van te zijn dat alle
  schrijfbewerkingen voltooid zijn vooraleer het commando naar de
  commandoregel terugkeert.
</ul>

<p>Naast de bovenstaande methode voor Linux-systemen, is er ook het programma
   <a NAME="win32diskimager"
   href="https://sourceforge.net/projects/win32diskimager/">win32diskimager</a>
   dat het mogelijk maakt om onder Windows dergelijke opstartbare USB-sticks
   te maken. <b>Tip:</b> win32diskimager vermeldt klaarblijkelijk standaard
   enkel invoerbestanden met de naam <i>*.img</i>, terwijl de images van
   Debian <i>*.iso</i> als naam hebben. Pas de filter aan naar
   <i>*.*</i> als u dit hulpmiddel gebruikt.
</p>

<p>Merk op dat Debian afraadt om <q>unetbootin</q> te gebruiken voor
   deze taak. Het kan moeilijk te diagnosticeren problemen veroorzaken
   bij het opstarten en installeren en daarom wordt het niet aanbevolen.
</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="whatlabel">Hoe moet ik de schijven labelen?</toc-add-entry>

<p>Er bestaat geen verplichte manier van labelen. We suggereren om het
volgende schema te volgen om onderlinge uitwisselbaarheid te verzekeren:</p>

<div class="cdflash">
      <p>Debian GNU/{Linux|Hurd|kFreeBSD}
      &lt;versie&gt;[&lt;revisie&gt;]<br />Official
      {&lt;architectuur&gt;} {CD|DVD|BD}-&lt;volgnummer&gt;</p>
</div>

<p>Bijvoorbeeld:</p>

<div class="cdflash">
      <p>Debian GNU/Linux 6.0.3<br />Official i386
      CD-1</p>
</div>

<div class="cdflash">
      <p>Debian GNU/Linux 6.0.3<br />Official
      amd64 DVD-2</p>
</div>

<div class="cdflash">
      <p>Debian GNU/Linux 6.0.3<br />Official
      source BD-1</p>
</div>

<div class="cdflash">
      <p>Debian GNU/kFreeBSD 6.0.3<br />Official i386
      Netinst CD</p>
</div>

<p>Indien u over voldoende ruimte beschikt, kunt u ook de codenaam toevoegen
aan de eerste regel, zoals in: <i>Debian GNU/Linux 6.0.3 <q>Squeeze</q></i>.</p>

<p>Merk op dat u de benaming <em>Official</em> (Officiële)
<strong>enkel</strong> mag gebruiken voor cd's waarvan het image een
controlegetal heeft dat overeenkomt met dat van het
<a href="../jigdo-cd/#which">jigdo-bestand van een officiële release</a>.
Elke cd waarvan het controlegetal niet overeenkomt (bijv. uw eigen creaties)
moet duidelijk gelabeld worden als <em>Unofficial</em> (Niet-officiële),
bijvoorbeeld:</p>

<div class="cdflash">
      <p>Debian GNU/Linux 6.0.3<br />Unofficial
      Non-free</p>
</div>

<p>In het geval van de wekelijkse officiële snapshots (momentopnames)
mogen geen versienummers gebruikt worden zoals <q>6.0.3</q>, om verwarring
met uitgebracht Debian versies te vermijden. Label het image in de plaats
daarvan met een codenaam, zoals <q>etch</q> of een distributienaam zoals
<q>testing</q>. Voeg ook <q>Snapshot</q> toe en de datum van de momentopname
om het identificeren ervan te vergemakkelijken:</p>

<div class="cdflash">
      <p>Debian GNU/Linux <q>etch</q><br />
      Official Snapshot alpha Binary-2<br />
      2005-06-17</p>
</div>

# ============================================================

<toc-add-entry name="artwork">Zijn er grafische ontwerpen voor de schijven en de hoesjes?</toc-add-entry>

<p>Er bestaat geen officiële opmaak voor voorkant, achterkant en label
van een Debian cd/dvd/BD, maar een aantal mensen hebben mooie illustraties
ontworpen. Raadpleeg de aparte pagina over <a href="../artwork/">Grafische
vormgeving</a>.

# ============================================================

<toc-add-entry name="old">Zijn er nog oude cd/dvd/BD-images beschikbaar?</toc-add-entry>

<p>Sommige oudere images zijn te vinden in de <a
href="https://cdimage.debian.org/cdimage/archive/">archiefafdeling op
cdimage.debian.org</a>. U kunt bijvoorbeeld oudere images gebruiken
indien u ondersteuning nodig heeft voor een bepaalde (sub)architectuur
welke in recentere releases weggevallen is.</p>

<p>Merk op dat wanneer u een installatie uitvoert met een heel oude cd/dvd
(eerder dan 4.0, Etch), de inhoud van <tt>/etc/apt/sources.list</tt>
standaard zal wijzen naar de <em>huidige</em> stabiele release van Debian.
Dit betekent dat een eventuele opwaardering over internet naar de huidige
stabiele release zal opwaarderen.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="lan-install">Wat is de beste manier om Debian te
installeren op vele onderling met elkaar verbonden computers?</toc-add-entry>

<p>Indien u Debian wilt installeren op een groot aantal computers en
nadien al deze installaties up-to-date (bijv. beveiligingsupdates) wenst te
houden, is een installatie vanaf optische media niet ideaal, net zo min
als een installatie over het internet, omdat de pakketten voor elke machine
opnieuw gedownload moeten worden. In een dergelijk geval zou u een lokale
cache moeten opzetten. U heeft drie mogelijkheden:</p>

<ul>

  <li><em>De inhoud van de schijven beschikbaar maken via HTTP:</em> Download
  de images en maak de inhoud ervan nadien beschikbaar op uw LAN met een
  lokale spiegelserver. De verschillende computers kunnen deze spiegelserver
  dan gebruiken alsof het een gewone Debian server was. Als bij wijze van
  voorbeeld de inhoud van een cd te vinden is onder de URL
  <tt>http://10.0.0.1/cd1/</tt>, kunnen computers in het lokale netwerk
  de pakketten van de cd gebruiken met de volgende regel in hun bestand
  <tt>/etc/apt/sources.list</tt>:<br />
  <tt>deb http://10.0.0.1/cd1/ stable main contrib</tt><br />
  Een andere URL en een andere regel in <tt>sources.list</tt> is
  vereist voor elke cd.</li>

  <li><em>Uw HTTP proxy de opdracht geven de .deb-bestanden te cachen:</em>
  Configureer de proxy om de .deb-bestanden voor een lange tijd te bewaren.
  Stel nadien in de omgeving van elke computer <tt>http_proxy</tt> zo in
  dat die naar de cache verwijst en maak gebruik van de methode HTTP voor apt.
  <br />
  Hiermee behoudt u de meeste voordelen van een spiegelserver, zonder de
  eraan verbonden onderhoudslast. Aangezien u beperkingen kunt instellen
  op het schijfgebruik door de proxy, werkt deze methode zelfs voor
  omstandigheden waarin de schijfruimte beperkt is. Tegenover een
  spiegelserver heeft dit nog het extra voordeel dat u enkel die pakketten
  downloadt die u ook installeert, wat bandbreedte bespaart. U kunt
  Squid opdragen de bestanden te bewaren door een regel toe te voegen in
  <tt>/etc/squid/squid.conf</tt>:<br /><tt>refresh_pattern&nbsp;&nbsp;&nbsp;debian.org/.*.deb$&nbsp;&nbsp;&nbsp;129600&nbsp;100%&nbsp;129600</tt></li>

  <li><em>Een private spiegelserver voor pakketten van Debian instellen:
  </em> Neem in acht dat het archief van Debian enorm groot geworden is!
  Raadpleeg de pagina over
  <a href="$(HOME)/mirror/">spiegelservers</a> voor meer details.</li>

</ul>

<p>De installatie uitvoeren op veel computers kan lastig zijn.
<a href="https://fai-project.org/">Fully automatic
installation</a> (FAI - volledig geautomatiseerde installatie), dat ook als
Debian pakket beschikbaar is, kan een hulp zijn bij een dergelijke taak.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="diy">Ik heb een lokale spiegelserver van Debian en ik
wil mijn eigen cd's/dvd's/BD's/ creëren. Hoe ga ik te werk?</toc-add-entry>

<p>Naast een <a href="$(HOME)/mirror/">lokale Debian spiegelserver</a> zult u
ook nog veel opslagruimte moeten hebben. De scripts om de images aan te
maken, zijn verpakt in het pakket <em>debian-cd</em>. Het is echter meestal
beter om de meest recente code uit git te gebruiken. (Maar ook dan moet u
nagaan welke de vereisten (afhankelijkheden) zijn van dit pakket om er
zeker van te zijn dat u over alle noodzakelijke hulpmiddelen beschikt.)</p>

<p>Om de laatste git-versie te kunnen ophalen, moet git geïnstalleerd zijn.
Geef in een lege map het volgende commando:</p>

<div class="centerblock">
<p>
<tt>git clone https://salsa.debian.org/images-team/debian-cd.git</tt>
</p>
</div>

<p>Mocht u de scripts willen gebruiken, raadpleeg dan het
<a href="https://lists.debian.org/debian-cd/">archief van de
mailinglijst debian-cd</a> voor antwoorden op vragen die zich onvermijdelijk
zullen stellen. :-)</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="become-cd-mirror">Hoe kan ik een spiegelserver worden
voor Debian cd/dvd/BD-images?</toc-add-entry>

<p>De stappen die nodig zijn om een image-spiegelserver op te zetten voor
debian-cd en deze actueel te houden, worden <a href="../mirroring/">beschreven
op een aparte pagina</a>.</p>

# ============================================================

<toc-add-entry name="not-all-images">Bepaalde images ontbreken!
Enkel de eerste n images zijn beschikbaar! Waar is de rest?</toc-add-entry>

<p>De volledige collectie ISO-images voor alle architecturen slaan we niet op/
verspreiden we niet om de gebruikte opslagruimte op de spiegelservers te
beperken. U kunt wel het <a href="#why-jigdo">hulpmiddel jigdo gebruiken</a>
om de ontbrekende ISO-images opnieuw aan te maken.</p>

# ============================================================